Shifrator bu signal paydo bo‘lgan kirish adresini ikkilik kodga

26-variant
1. Shifrator - bu signal paydo bo‘lgan kirish adresini ikkilik kodga
aylantiradigan mantiqiy qurilmadir. Shifrator to‘g’ri ishlashi uchun
kirishlardan faqat biriga signal berilgandagina (faqat bittasiga),
chiqishda shu signal berilgan kirish adresining ikkilik kodi paydo
bo'ladi. Shifrator tarkibidagi kirishlar va chiqishlar soni quyidagi
nisbatda bo'ladi: n = 2m , bu erda n - kirishlar soni, m - chiqishlar soni.
Agar kirishlar soni n < 2m bo'lsa, unda bunday shifrator to'liq
emas, n = 2m bo'lsa, to'liq shifrator deb nomlanadi.
Prioritetli shifrator yqorida ta’riflangan shifratordan farqli o'laroq,
bir nechta kirishda aktiv signal paydo bo‘lganda ham ish qobiliyatini
yo‘qotmaydi. Bu holda kirish adreslarining eng kattasining kodi
chiqishga uzatiladi. Boshqa kirishlardagi signallar bu shifrator
tomonidan e'tiborga olinmaydi.
2.Adres kirishida ikkilik kodi berilgan chiqishni aktivlashtiruvchi
qurilma deshifrator deyiladi.
Berilgan adresi bo‘yicha chiqish kanalini aniqlsh jarayoni
deshifratsiya deyiladi va aksinch aktivlashgan kirishning adres kodini
aniqlsh jarayoni shifratsiya deyiladi.
Shunday qilib, shifrator signal paydo bo‘lgan (aktivlashgan) kirish
(liniya) adresining kodini hosil qilsa, deshifrator adres kodi berilgan
chiqishni (liniyani) aktivlashtitib beruvchi qurilmadir.
3. Koder qurilmalari barcha turdagi kodlarni hosil qiluvchi yo‘ki
qayta kodlovchi, o‘zgartiruvchi qurilmalardir.
Boshqacha aytganda koder va dekoderlar (encoder – eng.) turli –
sakkizlik, o‘nlik yoki o‘noltilik va boshqa sanoq tizimidagi kodlarni
ikkilik yoki ikkilik – o‘nlik kodga o‘zgartiruvchi kombinatsion mantiqiy
qurilmalardir.
Masalan:
0 dan 9 gacha bo‘lgan o‘nlik raqamlarni ikkilik-o‘nlik kodiga
o‘girishda koder qanday ishlashini ko‘rib chiqaylik. O‘nlik raqamlarni
ikkilik-o‘nlik kodiga o‘girishda (yoki aksincha holda) har bir o‘nlik
raqam to‘rtta ikkilik raqam bilan almashtiriladi. O‘nlik raqamlar mos
ravishda kirish nomeri i=0,1,2…9 sifatida kiritilayotgan bo‘lsin.