She’rning o‘zi qasida, g‘azal, qit’a, ruboiy va masnaviy

Kirish

Bugungi kunda ma’naviyat masalasi ijtimoiy hayotimizning asosiy masalalaridan biriga aylanib qoldi. Istiqlol tufayli ma’naviy hayotimizda tub o‘zgarishlar sodir bo‘lmoqda. Istiqlolning dastlabki kunlaridanoq mamlakatimizda bu sohaga ulkan va uzluksiz e’tibor qaratib kelinmoqda. Halqimizning milliy ongi, milliy g‘ururi o‘sib, ma’naviy asosini yanada mustahkamlashga poydevor yaratayapti.

She’rning o‘zi qasida, g‘azal, qit’a, ruboiy va masnaviy

singari bir necha turga bo‘linadi. Shoirlardan bir guruhi

kuchli qobiliyatga ega bo‘lganliklari sababidan ushbu she’r

turlarining barchasida she’r yozishgan, ulardan boshqa bir

guruhi esa ta’blarining o‘tmasligi sababli bu turlarning ayrim-

laridagina she’r aytishga harakat qilish bilan cheklanganlar.

Allohga hamd va shukrlar bo‘lsinki, «Hazrat Sultonning

yaqin kishisi» degan daraja va martabaga ega bo‘lgan ul

oliy hazratning ushbu she’r turlarining barchasidagi mahorati

shu darajaga yetgandiki, agar ilgarigi davrlarda yashab o‘tgan

shoirlar ul hazratning muborak zamonlarigacha yetib kelishganida [va ushbu saodatli zamonni ko‘rishganida] edi, she’r

yozadigan daftarlarini yopib (ya’ni she’r yozishni yig‘ishtirib),

dunyoning turli tomonlaridan uning fazilat makoni bo‘lgan

ostonasi tomon shoshilgan bo‘lardilar.

Alisher Navoiyning boy adabiy-ilmiy merosi nazm va nasrda yaratildi. Ulug‘ shoir va mutafakkir o‘sha davrdagi zullisonaynlik (o‘zbek va fors-tojik tillarida ijod etish) an’anasini qo‘llab-quvvatlagan holda o‘z merosining asosiy qismini turkiy-o‘zbek tilida ijod qildi. Ustozi Abdurahmon Jomiy bu masalaga alohida to‘xtalib, shunday degan: “Agarchi Alisher Navoiyning keng qobiliyati she’rning har ikki – turkiy va forsiy nav’ida iqtidorlidir, ammo uning mayli ko‘proq turkiyda bo‘lib, bu tilda yozg‘anlari forsiydan ko‘pdir”.