Ribosom alar yadro qobig'ining tashqi m em branasida ham yotadi. M em branalar bilan birikm agan sitoplazm ada erkin yotuvchi ribosom alar ham k o 'p uchraydi

Ribosomalar. R ibosom a donalari (P alade d o n alari, rib o n u k ­ leoproteid donalari) sitoplazm atik to ‘r kom ponentlaridan biri b o ‘lib, zich dum aloq shakldagi diam etri 15—30 nm keladigan donalardan iborat

Ribosom alar yadro qobig'ining tashqi m em branasida ham yotadi. M em branalar bilan birikm agan sitoplazm ada erkin yotuvchi ribosom alar ham k o 'p uchraydi. M em brana bilan bog'liq bo'Igan ribosom alar erkin ribosom aga nisbatan radioaktiv am inokislotalarni k o'proq qabul qiladi.

R ibosom alarda m agniy va kalsiy b o '- ladi. Hayvon, o'sim lik hujayralaridan va m ikroorganizm lardan ajratib olingan ribosom alar kim yoviy tarkibi, m olekulyar og'irligi ham da sedim entatsiya konstantasi bilan bir-biriga yaqin. R ibosom alar oddiy va bir xil tipdagi m oddadan tuzilganga o'xshasa ham haqiqatda ular m ayda subbirliklardan iborat.

M asalan, sedim entatsiya konstantasi 70s bo'lgan ichak ribosom alari 50s va 30s lik 2 subbirlikd' n tashkil topgan. Subbirliklar orasida yoriq k o'rinadi. H ar bir subbiriik bitta yuqori polim er ribosom al R N K m olekulasini va oqsilni tutuvchi ribonukleoproteid m oddadir

Ribosomaning funksiyasi. R ibosom alarda yadrodan inform atsion R N K (i-R N K ) orqali berilgan genetik axborotga qarab aktiv am inokislotalar kondensatsiyasi ham da ularning polipeptid bog'ga terilib, oqsilning sintezi ro 'y beradi

Ay rim oqsillar sintezi alohida ajratib olingan ribosom alarda ham topilgan. M atritsa rolini i-R N K bajarib, u ribosom alarga o 'tad i. Ribosom a yuzasida transport R N K (t-R N K ) va am in o k islo talar kom pleksi bilan i-R N K ning k o m p lem en tar nukleotidlari o 'zaro ta ’sir qiladi
Ba’zi bir olim larning fikriga k o ‘ra oqsil sintezi yakka ribosom alarda borm asdan, ularning bir to ‘dasida—/>o//nZ>osomfl yoki polisom alarda boradi. Polisom alar 5—70 ta ribosom alardan iborat b o ‘lib, ular o ‘zaro diam etri 1 — 1,5 nm keladigan nozik ipchalar bilan birlashadi va bir-biridan 5— 15 nm m asofada yotadi

Ribosom a polipeptid zanjirni hosil qilib oqsilni o ‘zida ajratadi va i-R N K bog‘lam idan tushib qoladi. K o‘pchilik m ualliflar zam onaviy dalillarga asoslanib ribosom alar yadroda, yadrochada sintez b o ia d i, R N P donachalari holida sitoplazm aga o iis h in i qayd qiladilar