Reja: Milliy odat va qadriyatlar-el iftixori

Reja: 1. 2. 3.

• Milliy odat va qadriyatlar-el iftixori.

• MILLIYLIK – Tarixan tashkil topgan biron ijtimoiy etnik birlikni ya’ni millat va ellatlarni boshqa millat va ellatlardan farqlovchi tomonlari, hususiyatlari, ruhiy, ma’naviy hamda tasavvurlarining majmuasidir.

• Millat mavjud ekan, milliy ma'naviyat bo’ladi. Milliy ma'naviyatni yo’qotish mumkin emas. Milliy ma'naviyatni yo’qotish uchun qanchalik harakat qilinsa, shunchalik milliylikni saqlash uchun kurash kuchayadi. Xulosa shuki, inson qalbidagi milliylikni yo’qotish mumkin emas.

• QADRIYAT – inson va insoniyat uchun ahamiyatli bo’lgan millat, ellat va ijtimoiy guruhlarning manfaatlari va maqsadlariga xizmat qiladigon tabiat va jamiyat hodisalari majmuidir.
• MILLIY QADRIYAT – miillatning tili, ma’daniyati, tarixi, urf-odatlari, an’analari, jamiyki moddiy va ma’naviy boyliklarini iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy hayotining barcha tomonlari

• Milliylikni axloqiy ko’rinishlari: milliy ong, milliy mentalitet, milliy o’zlikni anglash

• MILLIY ONG - Millatni mavjudligini anglatib turadi. Millatni mavjud bo’lishi uning tarixiy taraqqiyoti va istiqboli bilan bog’liq bo’lgan omil hisoblanadi. U millatni shakllanishi uni taraqqiy etishini va abadiyligini ta’minlaydi.
• MENTALITET – Biron bir xalq yoki shaxsga xos bo’lgan fikrlash tarzi aqliy malakalar va ko’nikmalar hamda ma’naiy, ruhiy belgilar yig’indisi, bu tushuncha millat, xalq yoki etnosga nisbat qo’llaniladi.

• MENTALITET – Odamlarning ijtimoiy ongini o’ziga xos xususiyati ularni ijtimoiy muhitini milliy an’analari bilan bog’liq turmush tarzini ma’daniyatini axloqiy xulq belgilarini o’zida aks ettiradi.
• MILLIY O’ZLIKNI ANGLASH – Har bir millatni o’zini mavjudligini moddiy va ma’naviy boyliklarini ifodalovchisi yagona til, urf-odat va qadriyatlar hamda davlatga mansubligini manfaatlar va ehtiyojlarni umumiyligini tushunib yetishdir.

• Tarixiy taraqqiyot jarayonida tabiiy va ijtimoiy ehtiyojlar asosida vujudga keladigan, ajdodlardan avlodlarga meros bo’lib o’tadigan, kishilar madaniy hayotiga ta’sir o’tkazadigan madaniy hodisadir.
• An’ana o’ziga xos ijtimoiy qoida tarzida kishilar onggiga singan (umum yoki ma’lum guruh tomonidan), qabul qilingan tartib va qoidalar majmuasi hisoblanadi

• AN’ANA

• O’ta keng bo’lib, u o’z ichiga xalq hayotining barcha tomonini-oddiy kundalik udum, rasm-rusum, irim-sirimlar, o’zaro-muomala tarzi hamda barcha marosimlarni butunicha qamrab oladi.
• Marosim tushunchasi nisbatan tor tushuncha bo’lib, u shu xalq hayotining ma’lum sohalarida omma tomonidan qabul qilingan, maxsus uyushtiriladigan namoyishlardan iboratdir.

• URF-ODAT TUSHUNCHASI

• Inson hayotining moddiy va ma’naviy turmushining talab va ehtiyoji bilan yuzaga kelgan va keladigan hodisadir.
• Har qanday marosim u yoki bu xalqning ma’lum bir tarixiy taraqqiyoti boshichidagi ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy hamda madaniy rivojlanish darajasini ko’rsatuvchi asosiy belgilarni o’zida mujassamlashtirgan holda vujudga keladi va yashaydi. Boshqacha qilib aytganda, marosim umum tomonidan qabul qilingan ramziy harakatlarga ega bo’lgan hayotiy tadbirdir.

• MAROSIM

• I.S.Kon «Milliy xarakter – afsonami yoki haqiqat?», deb nomlangan asarida zamonaviy jamiyatshunoslikning eng dolzarb vazifalaridan biri milliy xarakterning mohiyatini aniqlashdir», deb yozadi. O’z-o’zidan ravshanki, milliylik nafaqat madaniyat muammosi shu bilan birga ijtimoiy - iqtisodiy ziddiyatlarni ham aks ettiradi.

• Milliy xarakterni o’rganuvchi manbalarda ikki qutb, ikkita uzviy nuqta mavjud. Bir toifadagilar aytadiki, milliy xarakter hech qanday aniq narsaga tayanmaydi, hech bir millat bir - biridan psixologik jihatdan tubdan farq qilmaydi. Ikkinchi toifadagilar aksincha, millatlar o’rtasida o’tib bo’lmas devor borligini uni uddalash milliy urf - odat omborining to’laligiga bog’liq ekanligini e’tirof etadi.

• Milliy urf - odatlar shaxs xulqini tartibga solishga xizmat qiladi va ular ongini ortiqcha zo’riqishlardan xoli etib, insonning istak va maqsadlari mushtarakligini ta’minlaydi. Bola hali milliy urf-odat va an’analarni o’zlashtirmaganiga qaramay, unga ta’sir eta oladi. Inson odatlarni to’liq o’zlashtirib olganidan so’ng uning ichki boshqaruv funktsiyasiga aylanadi. Urf - odatlar, an’analar ijtimoiy psixologik holat sifatida inson ideallari, didi, ehtiyojlari va dunyoqarashini, ishonch va e’tiqodini, shaxs faolligini belgilaydi.

Asosiy adabiyotlar 1.Asilova G.A. O‘zbek tili. Darslik. – T.: “Yosh kuch”, 2.Yuldasheva Sh., Kabulova D. O‘zbek tili. O‘quv qo‘llanma 3.Yuldasheva Sh., Kabulova D., Sabirova M. O‘zbek tili.

• E’tiboringiz uchun rahmat