Режа: Корхонанинг marketing фаолияти тушунчаси

2-мавзу: Корхонада маркетинг фаолиятини бошқаришни ташкил этиш фаолиятини бошқариш


РЕЖА:


1. Корхонанинг marketing фаолияти тушунчаси
2. Корхонада marketing фаолиятини бошқаришнинг моҳияти
3. Корхонада marketing фаолиятини бошқариш асослари
Маркетинг фаолияти-бу маркетинг соҳасидаги муаммоларни ҳал қилишга йўналтирилган ижодий бошқарув фаолиятидир. Корхона маркетинг фаолиятининг асосий мақсади истеъмол преференсиялари ва истиқболларини баҳолаш орқали товарлар, хизматлар ва меҳнат бозорини ривожлантириш ва бу еҳтиёжларни қондириш бўйича аниқ чора-тадбирларни амалда амалга оширишдан иборат. Пировардида маркетинг фаолиятининг моҳияти қуйидагилар билан боғлиқ чора-тадбирлар мажмуини ишлаб чиқиш ва амалга оширишга тушади:

1. 
   ташқи ва ички маркетинг муҳитини баҳолаш;
   
2. 
   истеъмолчиларни таҳлил қилиш (реал ва потенсиал);
   
3. 
   бўлажак товар ва хизматларни мавжуд ва режалаштиришни ўрганиш; маҳсулот тақсимоти ва сотишни ташкил етиш;
   
4. 
   нарх сиёсатини ишлаб чиқиш;
   
5. 
   талаб ҳосил қилиш; сотишни рағбатлантириш;
   
6. 
   умуман маркетинг фаолиятини бошқариш.
   

Корхонада маркетинг фаолиятининг амалий асослари бозор тадқиқотларини олиб бориш, маҳсулот яратиш ва ишлаб чиқариш дастурларини ишлаб чиқиш маркетинг коммуникацияларини ташкил етиш ва ривожлантириш, нархлаш, ташкил етиш ва сотишни рағбатлантириш, жойлаштириш хизматлари ва бошқалар.

Ҳар қандай тадбиркорлик субъектининг маркетинг фаолиятини ташкил етиш унинг концепциясига асосланади, у маркетингнинг мақсадлари, тамойиллари ва стратегиясини, шунингдек, исталган бозор улушини сақлаб қолиш ва корхонанинг рентабеллигини таъминлаш бўйича аниқ ҳаракатларни белгилайди. Одатда, бундай тушунча сотилган товар ва хизматлар сифати ва қатор еҳтиёжларини ва реал истеъмол баҳоларини аниқлаш ҳамда ишлаб чиқариш ва сотишни еҳтиёж ва баҳоларга мослаштириш зарурлигини еътироф етишга асосланади. Маркетингнинг асосий тамойили ишлаб чиқаришни истеъмолчиларнинг реал талаб ва истакларига йўналтиришдир.

Қисқача айтганда, ташкилотнинг маркетинг фаолиятини бошқариш маркетинг фаолияти ва ташаббусларининг бутун мажмуи сифатида тушунилиши керак. Унинг асосий таркибий қисмлари таҳлил, режалаштириш, ташкил етиш ва назорат қилишдир. Шундай қилиб, хўжалик юритувчи субъектнинг маркетинг фаолиятини бошқариш жараёнини корхона ва унинг мижозлари ўртасида фойдали муносабатларни яратиш, юритиш ва кенгайтиришга қаратилган тегишли маркетинг дастурларини амалга оширишни таҳлил қилиш, режалаштириш, амалга ошириш ва назорат қилиш деб белгилаш мумкин. Корхонада marketing фаолиятини бошқариш жараёнини ташкил етиш иккита асосий мақсадга ега. Биринчиси компания олдида турган вазифаларни амалга ошириш билан, иккинчиси еса истеъмолчилар билан алоқаларни ўрнатиш ва таъминлаш билан боғлиқ. Маркетингни бошқаришнинг асосий вазифаси-хўжалик юритувчи субъект фаолиятининг рентабеллигини таъминлаш ва рақобатчилар ўртасида бозорда кучли мавқега еришишдир. Бошқача қилиб айтганда, маркетингни бошқариш вазифалари корхонанинг мақсадларига еришишга кўмаклашадиган тарзда талабнинг характери, даражаси ва вақтига малакали таъсир кўрсатишга тушади.

Маркетингни бошқариш икки даражада амалга оширилади: корхонанинг маркетинг стратегияси бўйича стратегик даражада ташкилий имкониятларнинг бозор ҳолати билан билвосита узоқ муддатли мослашуви;

1. 
   тактик даражада компаниянинг товар ва хизматларига бўлган бозор талабини шакллантиришга қаратилган маркетинг тактикаси шаклланади. Бу назорат даражаларининг ҳар иккиси бир-бири билан узвий боғлиқ бўлиб, алоҳида қўлланилмайди.
   
2. 
   Хўжалик юритувчи субъектнинг маркетинг фаолиятини бошқаришнинг асосий вазифалари маркетингни стратегик ва тактик режалаштириш, уни ташкил етиш ҳамда маркетинг назоратини амалга оширишдир.
   

Корхонада marketing фаолиятини бошқариш учун махсус маркетинг бўлинмалари ташкил этилиши ёки режалаштирилган режаларни амалга ошириш ва/ёки назорат функсияларини амалга ошириш учун алоҳида мансабдор шахслар (менежерлар) жавобгар тайинланиши мумкин.
Хўжалик юритувчи субъектнинг маркетинг фаолиятини бошқариш бир қатор тамойилларга асосланган мураккаб ва кўп ўлчовли жараёндир. Аввало, умумий натижага еришиш учун маҳсулот ишлаб чиқаришнинг барча босқичларида тенг йўналтирилган иш олиб бориш зарурлиги ҳақида сўз юритамиз. Иккинчидан, барча маркетинг жараёнларининг узоқ муддатли йўналишини доимий равишда сақлаб туриш керак. Учинчидан, ишлаб чиқаришнинг барча босқичларида маҳсулотларнинг мижозлар талабларига мақсадга мувофиқ бўйсунишини таъминлаш, корхонанинг ҳар бир елементи фаолиятини ягона тизимга бирлаштириш зарур. Ниҳоят, marketing фаолиятининг аниқ йўналишини сақлаб қолиш ва доимий равишда бозордан тескари алоқа сақлаб туриш лозим.

Аввало, маркетинг фаолиятини режалаштириш таъминланади, унинг амалда бажарилиши маркетинг режаси ёки бизнес-режадир. Маркетинг фаолиятини режалаштириш ҳам стратегик, ҳам тактик даражада амалга оширилиши мумкин. Шу билан бирга, компания marketing фаолиятининг мақсад ва вазифалари ҳамда уларга еришиш йўллари ва тартиби (шу жумладан ресурс таъминоти) аниқланади. Бундан ташқари, маркетинг фаолиятининг ўзи ташкил етилади, яъни marketing хизматларининг яратилиши ва фаолияти таъминланади. Ниҳоят, ҳеч қандай бошқарувни ишлаш мониторингисиз тасаввур қилиб бўлмайди. Шунга кўра маркетингни бошқариш маркетинг фаолияти натижаларини текшириш ва баҳолаш билан тўлдирилади.