Psixologiya fanining predmeti, rivojlanish tarixi, sohalari va tadqiqot metodlari. Xulq-atvorning psixofiziologik asosi

Reja:

• Psixologiya fanining predmeti, rivojlanish tarixi, sohalari va tadqiqot metodlari.
• Xulq-atvorning psixofiziologik asosi.

• 03.07.22 08:07

• 1. Psixologiyaning predmeti, vazifalari. Psixologiya tabiiy va ijtimoiy ilmiy fan sifatida.

• 2. Psixologiya fanining predmeti haqidagi tasavvurlar taraqqiyotining asosiy bosqichlari.
• Psixologiyaning falsafa doirasidagi taraqqiyoti. Psixologiya va ilmiy-texnik taraqqiyot.

• 3 Psixologiyaning tuzilishi, psixologiya sohalari psixologiyaning fanlar tizimida tutgan o’rni.
• Psixologiya fanining taraqqiyoti tarixi.

• 4.Xulq-atvorning psixofiziologik asosi ( Nerv tizimi. Miya.) endokrin tizimning inson organizmi va xulq atvoridagi ahamiyati.

• Psixologiya fanining predmetini

• shahsning psihikasi va uning psixologik hususiyatlari tashkil qiladii.

• 03.07.22 08:07

• Psixologiya so'zining lug`aviy ma'nosi grekcha psyuhe

• jon, ruh, logos – fan, ta'limot degan ma'noni anglatadi.
• Psixologiya fan sifatida psihik faktlar, ularning rivojlanish mehanizmlarini o'rganadi

• 03.07.22 08:07

• Psihik faoliyatlar quyidagi jarayonlarni o'z ichiga oladi:

• bilish faoliyatlari

• bilish jarayonlari

• shahsning, hissiy, irodaviy sohasi

• shahsning individual psixologik xususiyatlari

• diqqat, nutq, faoliyat

• sezgi, idrok, hotira, hayol, tafakkur

• iroda

• temperament, xarakter, qobiliyat

• 03.07.22 08:07

• Psihikaning paydo bo'lishining asosiy shakllari M.Gamezo va Domashenkolarning “Atlas po psihologii” nomli qo'llanmasida quyidagicha ifodalanadi:

• Yo`nalganlik
• Temprament
• Xarakter
• Qobiliyat

• Qiziqish
• Kayfiyat
• Ishonuvchanlik
• Shubhalanuvchanlik
• Apatiya
• Tushkunlik
• Va boshqalar

• Sezgi
• Idrok
• Xotira
• Hayol
• Tafakkur
• Nutq
• Diqqat

• Hissiy- irodaviy

• Psihikaning paydo bo`lishining asosiy shakllari va ularning o`zaro bog`liqligi

• Bilish

• Jarayonlar

• Shaxs hususiyatlari

• Holatlar

• Iroda
• Hissiyot

• 03.07.22 08:07

• professor M.G.Davletshin fikricha

• psixika deganda – oliy darajadagi materiyaning (miyaning) hususiyati tushunilib, u ob'ektiv borliqni aks ettirilishida namoyon bo'ladi, sub'ekt faoliyatini ma'lum maqsad asosida yo'naltiradi hamda hulq-atvor negizida shakllanadi, professor V.M.Karimova fikricha psihika – inson ruhiyatining shunday holatiki, u tashqi olamni (ichki ruhiy olamni) ongli tarzda aks ettirishimizni, ya'ni bilishimiz, anglashimizni ta'minlaydi.

• 03.07.22 08:07

• Aks ettirish jarayonini quyidagicha ifodalash mumkin.

• Psixikaning asosiy funksiyalari

• Aks ettirish

• hulq va faoliyat nazorati

• 03.07.22 08:07

• 03.07.22 08:07

• Animizm

• anima «jon» degan ma'noni anglatadi.
• Jon o'z mohiyatiga ko'ra olovsimon uchqundan iborat ekanligi Geraklit tomonidan, yoki olovsimon atomdan iboratligi Demokrit tomonidan ta'kidlangan.

• 03.07.22 08:07

• Platon

• «ideyalar tug`ma bo'ladi» degan g`oyalari psixologik fikr taraqqiyotiga juda katta hissa qo'shdi.
• Platon ta'limotiga ko'ra «ideyalar» mohiyati abadiy va o'zgarmas, ularning tabiiy olamdan tashqarida oliy olam mavjud bo'lib, ularni odam ko'zi bilan ko'ra olmaydi

• 03.07.22 08:07

• Platon

• psixologiyada «dualizm» oqimining asoschisi hisoblanadi.
• Dualizm so'zi ikki yoqlamalik yoki ikki mustaqil fikr degan ma'noni anglatadi. Dualizm ta'limoti mohiyati moddiy va ruhiy olam tana va psixikaning bir-biriga bog`liq bo'lmagan xususiyatidir

• 03.07.22 08:07

• kishilik tafakkuri tarixida birinchi bo'lib ruh va jonli tananing ajralmasligini isbotlab berdi.
• Unga ko'ra, jon qismlarga bo'linmaydi, lekin u faoliyatimiz davomida oziqlanishi, his etishi va harakatga kelishi, aql-idrok kabi turlarga oid qobiliyatlarda namoyon bo'lishi mumkin.
• Birinchi qobiliyatlar o'simlik uchun, ikkinchisi va uchinchisi hayvonlarga, to'rtinchisi esa insonlar uchun hosdir

• 03.07.22 08:07

• Psixologiyaning fan sifatida yuzaga kelish bosqichlari quyidagi jadvalda o'z aksini topgan

• 2-bosqich

• Psixologiya ong haqidagi fan sifatida.

• 1-bosqich

• Psixologiya jon haqidagi fan

• XVII asrda tabiiy fanlar rivojlanishi bilan boshlanadi. Fikrlash, hohlash, his qilish, qobiliyatini ong deb atashgan. O'z-o'zini kuzatish asosiy metod hisoblangan.

• Bu yo'nalish psihologiyada bundan 2500 yil oldin paydo bo'lgan. Inson hayotidagi barcha narsalar tushunchalarni, tushunarsiz hodisalarni jon, ruh bilan tushuntirishga harakat qilganlar.

• 03.07.22 08:07

• 3-bosqich

• Psixoloogiya hulq-atvor haqidagi fan

• 4-bosqich

• Psixologiya, psihikaning mehanizmlari, qonuniyatlari va faktlarini o'rganuvchi fan sifatida

• Dunyoga materialistik nuqtai-nazardan qarash shakllangan. Rossiya psixologiyasi-ning asosida aks ettirish nazariyasi asosiy qonuniyat sifatida ko'rsatiladi.

• XIX asrdan boshlanadi. Psihologiyaning vazifasi ko'rgan narsalarni bevosita kuzatish, aniqrog`i inson hulq-atvorini faoliyatini reaksiyasini kuzatish deb hisoblangan.

• 03.07.22 08:07

• Psixologiya fanining ilmiy asosga qurilishida ingliz olimi Gobbs (1588-1679) ruhni mutlaqo rad etib, mehanik harakatni yagona voqelik deb tan olib, uning qonuniyatlari psixologiyaning ham qonuniyatlari ekanligini ta'kidladi.

• 03.07.22 08:07

• ongni katta ko'lamga ega materiyadan sira qolishmaydigan voqelik, ya'ni yaqqol narsa deb, tushuntirdi. U determinizm (lotincha demmerminara - belgilayman) tamoyilining, ya'ni tabiat, jamiyat hodisalarining, shu jumladan psihik hodisalarning ob'ektiv sabablar bilan belgilanligi haqidagi ta'limot targ`ibotchisi edi.

• 03.07.22 08:07

• XVII asrda emperizm va sensualizmni tajriba va his etiladigan bilimning «sof» aql-idrokdan afzalligi haqidagi ta'limotning, ya'ni aqlda hech qanday tug`ma g`oyalar va tamoyillar bo'lishi mumkin emasligi haqidagi ta'limotning oldingi marraga ko'tarilishiga olib keldi.
• Bu ta'limotni ingliz faylasufi va pedagogi Jon Lokk (1632-1704) astoydil himoya qilib chiqqan edi.
• Uni empirik psixologiyaning asoschisi deb, hisoblash qabul qilingan

• 03.07.22 08:07

• Ingliz tadqiqotchisi Charlz Bell va fransuz
• Fransua Majandi

• yoyiluvchi va harakat nervlari o'rtasidagi tafovut ochib berildi.
• Uning negizida psihologiya fanida reflektor yoyi degan yangi tushuncha paydo bo'ldi.
• Bularning natijasida ixtiyoriy (ongli) va ixtiyorsiz (ongsiz) reflektor turlari kashf qilingan.

• 03.07.22 08:07

• 03.07.22 08:07

• Miyaning tanaga bo'lgan nisbati:

• Kit miyasining tanasiga nisbati
• fil miyasining tanasiga nisbati
• maymun miyasining tanasiga nisbati
• Odam miyasining tanasiga nisbati

• 03.07.22 08:07

• 03.07.22 08:07

• Refleks

• Organizmning tashqi va ichki ta'sirotlarga markaziy nerv tizimi orqali bergan javob reaksiyasidir

• Inson hayotida reflekslarni yuqori baholab, I.M.Sechenov tomonidan quyidagicha ta'rif beriladi: “Ongli va ongsiz hayotning barcha aktlari (harakatlar) kelib chiqishi usuliga (mo?iyatiga) ko'ra reflekslardir”

• 03.07.22 08:07

• Analizatorlar

• bu nerv fiziologik apparat bo'lib, periferiyadagi nerv uchidan (receptor) sezuvchi nervdan( o'tkazish yo'li) va miya qobig`ining tegishli qo'zg`atuvchini qabul qiluvchi sohasidan iboratdir

• 03.07.22 08:07