2-mavzu. Ochiq boshqarish printsipi, kompensatsiyalash (g`alayon bo`yicha boshqarish) printsipi. Teskari aloqa printsipi. Og`ish bo`yicha rostlash

---

1 

 

2-mavzu. Ochiq  boshqarish printsipi, kompensatsiyalash (g`alayon bo`yicha 

boshqarish) printsipi. Teskari aloqa printsipi. Og`ish bo`yicha rostlash. 

 

Reja: 

1. Ochiq  boshqarish  printsipi 

2.Kompensatsiyali boshqarish  printsipi (g`alayon bo`yicha boshqarish)  

3.Teskari aloqali  boshqarish    printsipi  (og`ish  bo`yicha  rostlash) 

4.Avtomatik boshqarish sistemasi (ABS) larini sinflarga ajratish. 

Tayanch    so`zlar    va    iboralar:  boshqarish    printsipi,  algoritm,  ochiq    va  

yopiq ABS 

 

Bizga  ma’lumki,  ABN  fanining  o`rganish  o`b’ekti  bo`lib  avtomatik  

boshqarish  sistema    (ABS)  lari  hisoblanadilar.  ABS      lar  esa  tabiiy  (tabiatda 

mavjud) sistemalar emas,  balki inson  tomonidan  yaratiladigan sun’iy sistemalar 

hisoblanadilar.  ABS  larimi  boshqarishning  fundamental    printsiplari      asosida  

tuziladi. 

ABS  ning  tarkibidagi boshqarish  ob’ekti (BO)  ma’lum algoritm bo`yicha 

faoliyat qilishi  kerak, buning uchun unga boshqarish algoritmi  bilan ta’sir  etiladi.  

Bunda boshqarish algoritmi kirish  ta’siri, BO ning shu boshqarish algoritmi bilan 

faoliyati  natijasi  chiqish  signali  bo`ladi.    Boshqarishning    maqsadi    boshqarish 

algoritmi  bilan  BO  ma’lum algoritm bo`yicha faoliyat natijasi imkon  qadar to`la  

mos    kelishidan    iborat.  Mos    kelishni  amalga  oshirishga    imkon    beruvchi 

printsiplarni boshqarish  printsiplari  deyiladi [1]. 

1.Boshqarish printsiplari 

 

 

  Ixtiyoriy  ABS  boshqarish  printsipi  asosida ishlaydi. Boshqarish  printsipi   

deyilganda  boshqaruvchi  qurilma  tomonidan u(t)  boshqaruvchi  ta’sirni ABS  ga  

qo`yilgan  g(t)  va  z(t) ta’sirlar  va  sistemaning  ularga  reaktsiyasi  y(t) haqidagi 

ma’lumotlar asosida shakllantirish  qoidasini  tushuniladi. 

Boshqarish    printsiplari  talab    etilgan    faoliyat  algoritmi,  yani    boshqarish 

algoritmi      va    amaldagi    (real)  faoliyatni  algoritmi  (BO  ni  algoritmi)  orasidagi  

---

2 

 

bog`lanish  qandayligini  aniqlaydi.  Hozirgi    vaqtda  texnikada  uchta  fundamental 

printsip    ma’lum  bo`lib,  amalda  shu  uchta    printsipdan    foydalaniladi:  ochiq  

boshqarish    printsipi,  kompensatsiyali  boshqarish  printsipi    va  teskari  aloqali  

boshqarish  printsipi. Bularning  har  biri ma’lum  bir boshqaruvchi  qurilma (BQ) 

va ABS ning  strukturasi bilan amalga oshiriladi.