Mavzu «Tilshunoslik nazariyasi» fanining maqsadi va vazifalari



Download 232,9 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/6
Sana31.12.2021
Hajmi232,9 Kb.
#204909
  1   2   3   4   5   6


 

1-MAVZU 



«Tilshunoslik  nazariyasi»  fanining  maqsadi  va 

vazifalari

 

 

1§.  Tilshunoslik nazariyasi fanining predmeti, vazifalari. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

5-ilova (1.1) 



 

 

       



«Tilshunoslik nazariyasi» fani tilshunoslik fanlari sirasida eng murakkab va keng 

qamrovli ilmiy-nazariy, falsafiy fan sifatida ajralib turadi. Ushbu fanning murakkabligi, keng 

qamrovli  va  falsafiy  fan  ekanligi  bevosita  o‘rganiladigan  o‘ta  jiddiy  muammolar  bilan,  fikr 

yuritiladigan  dolzarb  masalalar  bilan,  lisoniy  hodisalarning  (faktlarning)  mohiyati  bilan, 

ularga qaysi nuqtai nazardan yondashish bilan, ularni chuqur tahlil qilish va ulardan ob’ektiv 

ilmiy xulosalar chiqarish bilan belgilanadi.  

        

«Tilshunoslik  nazariyasi»  fanining  faollik  ko‘rsatish  chegarasi  «cheksiz»  bo‘lib, 

ayni fan o‘z kuzatishlarini jahon tilshunosligi tarixiga oid zarur masalalardan, etakchi oqimlar 

va  yo‘nalishlardan  boshlab,  hozirgi  tilshunoslikning  eng  muhim  va  murakkab  nazariy 

muammolarini,  ta’limotlarini  o‘rganish    bilan  -  nafaqat  tilshunoslikning  balki  barcha  fanlar 

uchun metodologik asos bo‘lib xizmat qiladigan dialektik falsafa hamda psixologiya, mantiq 

kabi  fanlarga  ham  bevosita  aloqador  bo‘lgan  muammolarni  qamrab  olishi  bilan  yakunlaydi. 

Aytilganlarning isboti sifatida «Tilshunoslik nazariyasi» fani o‘rganadigan asosiy muammolar 

qatoriga quyidagilarni kiritamiz. 

1. 


Til va jamiyat (millat).  

2. 


Til va tarix. 

3. 


Til va tafakkur. 

Тилшунослик  назарияси  –  инсон  тилини  илмий  ўрганади  ган  фан 

бўлиб,  унинг  асосий  мақсади  тилшунослик  фанининг  предмети  ва 

вазифалари,  тилнинг  моҳияти,  тилнинг  тузилиши,  тил  ва  нутқ,  тил  ва 

тафаккур,  тилдаги  белгилар  тизими,  тил  ва  жамият,  тил  тараққиёти, 

тилшунослик  мактаблари  ва  йўналишлари,  тилларни

 

илмий  тадқиқ  этиш 



усуллари  ҳақида  маълумот  беришдан  иборат.  Шу  жараёнда  тилнинг 

типологик белгилари аниқланади.  

Тилшунослик назарияси фанининг моҳияти қуйидагича: 

-  тилшунослик фанинг тарихи;  

-  тилшунослик мактаблари; 

-  тил универсалиялари; 

-  тил тизими ва қурилиши ҳақидаги билим; 

-  тилни тадқиқ этиш методлари.  

 

 



4. 

Til semiotik ob’ekt sifatida. 

5. 

Til va nutq. 



6. 

Til sistema va struktura sifatida. 

7. 

Tilda substansiya va forma. 



8. 

Til belgisi va ma’no. 

9. 

Til va yozuv. 



10. 

Tilni tadqiq qilish usullari va boshqalar. 

«Tilshunoslik nazariyasi» fani talabalarga nima uchun kerak? 

     «Tilshunoslik  nazariyasi»  fani,  dastavval,  talabalarni  nazariy  jihatdan  tayyorlash 

uchun,  ularni  shu  yo‘nalishda  puxta,  «hushyor»  qilish  uchun  zarur.  Nazariy  masalalar 

bilan mukammal qurollangan talabalargina (faqat talabalar emas) tom ma’nodagi filolog - 

tilshunos sifatida shakllanadi. SHuningdek, ular til hodisalari  tahlilidan ilmiy xulosalar, 

g‘oyalar  chiqara  oladi,  hodisalar  mohiyatiga  alohida  e’tibor  beradi,  nazariya  bilan 

amaliyotni  dialektik  munosabatda  oladi.  Til  va  nutq  birliklarini  chuqur  o‘rganish 

jarayonida dialektik falsafaning shakl va mazmun, umumiylik va xususiylik, mohiyat va 

hodisa,  sabab  va  oqibat,  imkoniyat  va  voqelik  kabi  kategoriyalari  nuqtai  nazaridan, 

shularga asoslangan holda fikr yuritadi, kuzatishlar olib boradi.  

     «Tilshunoslik  nazariyasi»  fani  talabalarning  umumlingvistik  tayyorgarligini,  bilim 

darajasini  kengaytiradi  va  chuqurlashtiradi,  yangi  nazariya  va  faktik  materiallar  bilan 

tanishtiradi,  mustaqil,  ijodiy  fikr-mulohaza  yuritishga,  izchillikka  o‘rgatadi,  nazariy 

saviyasini  yuksaltiradi,  ularni  ilmiy  tadqiqotning,  lisoniy  tahlilning  metodologiyasi  va 

metodikasi bilan qurollantiradi. 

     «Tilshunoslik  nazariyasi»  fani  haqida  aytilgan  fikrlardan  kelib  chiqib,  ushbu  fan 

bo‘yicha  rus  hamda  o‘zbek  tilshunosligida  yaratilgan  ishlarga  ijodiy  yondashgan  va 

ulardan  foydalangan  holda  o‘quv  qo‘llanmasida  quyidagi  dolzarb  massalalarga, 

aniqrog‘i, dastavval, birinchi masalaga to‘xtalamiz, fikr yuritamiz. Bular: 

1. 


Tilshunoslik tarixi. 

2. 


Tilshunoslikning nazariy masalalari. 

3. 


Tilshunoslik metodlari. 


Download 232,9 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish