O’qituvchi: Yusupov F. S

O’qituvchi: Yusupov F.S.

Fan nomi “Temiryo`l bekat va tugunlari”
Samarqand temir yo’l texnikumi
Mavzu “Trassa yo`l rejasi va profili”

Reja:

• Temir yo`l linyasining rejasi.
• Aylanma egrilikning tuzilishi.
• Temiryo`lllarda egrilik radiusi.

Loyihalash davrida yolning trassasini belgilash liniyani trassa- lash deyiladi. Trassaning eng ijobiy yechimi liniyaning rejada to‘g‘ri chiziq va yukli harakat yo‘naiishida bir maromdagi nishablik bo‘ylab joylashishidir. Ammo bunday yechim imkoniyati har doim ham bo‘lavermaydi, chunki temir yo‘lning aholi punktlari orqaii o‘tishi, tabiiy to‘siqlarni (tog‘iar, ko‘l!ar, botqoqliklar va sh.k.) aylanib o'tishi, yer ustki tuzilishining notekisliklaridan o'tishi va nilioyat qurilish xarajatlarini arzoniashtirish maqsadlarida trassa holatini rejada va profilda o‘zgartirishga olib keladi. Shuning uchun ham temir yo‘I litiiyasi rejada to‘g‘ri chiziqli uchastkalar va egri- liklardan, (1.2- rasm) profilda esa maydoncha deb nomlanuvchi gorizontal uchastkalar va qiyalik deb nomlanuvchi nishabliklardan tashkil topadi.

Temir yo`l linyasining rejasi

Temir yo‘larda egrilik radiuslari 1.2- jadval
Temir yoi darajasi	Egrilik radiusi, m
	Tavsiya etiladiganlari	Rnxsat etiladiganlari
		Qiyin sharoitlar- da	0‘ta qiyin sharoitlar- da texnik- iqtisodiy asoslab	Boshqar- ma bilan keiishiigan holda
Tezvurar.	4000-3000	2500	1200	800
0‘ta yuklangan:	4000-2000	1500	1000	600
I	4000-2500	2000	1000	400
11	4000-2000	1500	800	400
III	4000-1200	800	600	300
IV daraja:
umumtarmoq
linivalari	2000-1000	600	350	200
tarmoq yoilari,	2000-600	500	200	200
bogiovchi yoilar.	2000-300	200	180	—

Harakat tarkibining aylanma radiusli burilishga ohista o‘tishini ta’minlash uchun bunday egriliklar to‘g‘ri uchastkalar bilan o‘tish egriligl (perexodnaya krivaya) yordamida birlashtiriladi. 0‘tish egriligining radiusi cheksiz 22 qiymatdan aylana egrilik radiusi R gacha bir tekis kamayib boradi. Yondosh egriliklar orasida yoi darajasiga qarab eng kam qiymati 30 m dan 150 m gacha uzun- likda boigan to‘g‘ri yo‘l boiaklari (egriliklarning yo‘nalishini hisobga olgan holda) qo‘yiladi. Liniyaning bo‘ylama profili alohida bo‘lakIarining (elementlari- ning) qiyaligi va uzunligi bilan tavsiflanadi. Qiyalik profilning boshlang‘ich va oxirgi nuqtalari balandligi orasidagi tafovutni (h) shu ikki nuqta orasidagi masofa (I) ga nisbati bilan o‘lchanadi va ming- lik ulushda hisoblanadi. Boshqacha aytganda, qiyalik yo‘I sathi og‘ish burchagining gorizontga nisbati, ya’ni a burchak tangensi bilan ifo- dalanadi