Nazorat Savollari. Kompyuter tizimlari va tarmoqlari haqida asoaiy tushuncha

2- Oraliq nazorat.

1-Variant.

Nazorat Savollari.
1. Kompyuter tizimlari va tarmoqlari haqida asoaiy tushuncha

2. OSI darajalari (satxlari)

3. Ethernet tarmog’i.
Javoblar:

1. 
   Kompyuter (ingl. computer – hisoblagich, lat. computo - hisoblamoqdaman) – elektron shaklga ega turli ma’lumotlarni qabul qilish, yig‘ish, saqlash, ularga ishlov berish, axborot uzatish, hisoblar chiqarish, belgilar bilan manipulyatsiya qilish va shu kabi boshqa qobiliyatlarga ega bо‘lib, о‘z ishini maxsus yо‘riqlar bilan ijro etadigan, ya’ni bajaradigan ishi dasturlanadigan, ushbu dastur vositasida hisoblar chiqarishning murakkab izchilligini qabul qilib, amalga oshiradigan kо‘p funksional elektron uskuna (mashina).  Kompyuterdan foydalananish bо‘yicha ma’lum meyorlar, qoidalar va talablar mavjud. Bunga kompyuterning joylashishi, xonaning yorug‘ligi, havo almashishiga bо‘lgan talablar va texnika xavfsizligi qoidalari kiradi.  Kompyuter ishlash vaqtida о‘zidan elektromagnit tо‘lqinlarni tarqatadi, bu esa о‘z navbatida kompyuterdan uzoq vaqt foydalanilganda inson sog‘lig‘iga zarar yetkazadi.  Kompyuterning notо‘g‘ri joylashishi foydalanuvchining tanasi tuzilishiga, kompyuter joylashgan xonaning yorug‘lik darajasi esa kompyuterning foydalanuvchi kо‘rish qobiliyatiga ta’sirini belgilaydi.  Maktab yoshigacha bо‘lgan foydalanuvchi kompyuter bilan 15-20 minut ishlashi mumkin. Maktab yoshidagi 1-2 soat oralig‘ida kompyuterda ishlashi mumkin. Kattalar esa bir ish kuni davomida 3-4 soat atrofida ishlashi mumkin.
   

2. 
   Modelning har bir darajasi o'z funktsiyasini bajaradi. Bu daraja qanchalik baland bo'lsa, u muammoni hal qiladi.
   

OSI modelining alohida qatlamlari qulay funktsiyalarni bajarish uchun mo'ljallangan dasturlar guruhlari sifatida ko'rib chiqiladi. Masalan, bitta daraja ASCII-dan EBCDIC-ga ma'lumotlarning konversiyasini ta'minlash uchun javobgardir va ushbu vazifani bajarish uchun zarur bo'lgan dasturlarni o'z ichiga oladi.

Har bir daraja o'z navbatida quyi darajadan xizmatni talab qilib, yuqori darajadagi xizmatni taqdim etadi. Yuqori qatlamlar xizmatni deyarli xuddi shu tarzda so'rashadi: qoida tariqasida, bu ba'zi ma'lumotlarni bitta tarmoqdan boshqasiga yo'naltirish talabidir. Ma'lumotlarga murojaat qilish tamoyillarini amaliy ravishda amalga oshirish quyi bo'g'inlarga yuklatilgan.

Ko'rib chiqilayotgan model turli xil ishlab chiqaruvchilarning bitta tarmoqdagi o'zaro ta'sirini aniqlaydi. Shuning uchun u ular uchun muvofiqlashtiruvchi harakatlarni amalga oshiradi:

Amaliy jarayonlarning o'zaro ta'siri;

Ma'lumotni taqdim etish shakllari;

Ma'lumotlarning yagona saqlanishi;

Tarmoq resurslarini boshqarish;

Axborot xavfsizligi va axborotni himoya qilish;

Dasturlar va texnik vositalarning diagnostikasi.

3.

ETHERNET TARMOQLARI- bu lokal kompyuter tarmoklarida malumotlarni paketli uzatish texnologiyasi xisoblanadi. Bu standart tarmok kabellari orkali ulanishni va malumotlarni elektr signallar orkali uzatishni amalga oshiradi. Tarmoq arxitekturasi (network architecture) - bu standartlar, tiplar va tuplamlar kombinasiyasi bо‘lib, tarmoq ishlashini ta’minlaydi. Bu berilgan Ethernet tarmoq strukturasini kо‘rsatadigan mashg‘ulot tarmoq strukturasiga bagishlangan mashg‘ulotlardan birinchisi xisoblanadi. 1972 yilda Robert Metkalf va Devid Boggs (Xerox firmasining Talo Alto tekshirish markazi) signallarni uzatish kabel sistemasini ishlab chiqdilar. Ethernet ning boshlangich versiyasi uzatish tezligi 2,94 Mbit/s va 100 ta kompyuterlarni 1 km kabel bilan birlashtiradigan yagona sistemani tashkil qiladi. Xerox firmasining Ethernet tarmog‘i shunchalik omadga ega ediki, Xerox kompaniyasi, Intel Corporation va Digital Equipment 10 Mbit/s uzatish tezligiga ega bulgan Ethernet standarti ishlab chiqarildi. Xozir uni kabel bog‘lash metodi va kompyuter, informatsion sistemani birgalikda ishlatish qismi sifatida kuriladi. Ethernet qismlari OSI modelining Fizik va Kanal darajalari bajaradigan funksiyalarni bajaradi. Bu ishlab chikarishning IEEE 802.3 asosiy tarkibida turadi.

Ethernet tarmog‘ining asosiy xarakteristikalari Ethernet - xozirda eng kо‘p tarqalgan tarmoq arxitekturasi. U tor yulakli 10 Mbit/s tezlikli "shina" tipli uzatishni ishlatadi, grafikni boshqarishda esa kabel segmentida Ethernet (kabel) muhiti massiv hisoblanadi, ya’ni kompyuterdan quvvat oladi. Bunda esa fizik zararlanishda terminator notug‘ri ulanganda uz ishini tuxtatadi. Ethernet tarmog‘i kuyidagi xarakteristikalarga - odatdagi topologiya - chiziqli shina - boshqa topologiyalar - yulduz-shina - uzatish tipi - tor yulakli - kirish metodi - CSMA/CD - spetsifikatsiyalar - IEEE 802,3 - berilganlarni uzatish tezligi - 10 va 100 mbit. - kabel sistemasi - yug‘on va ingichka koaksil, ITR. Kadr formati. Ethernet qiymatlarni tuplamlarga (kadrlarga) bulib chiqadi. Ularning qiymati boshqa tarmoqda ishlatiladigan tuplamlar formatidan farq qiladi. Kadrlar ma’lumotlar blokidan iborat va ular bir butun xolda uzatiladi. Ethernet kadrining uzunligi 64 dan 1518 baytgacha bulishi mumkin, lekin Ethernet kadri strukturasi kamida 18 baytni ishlatadi, shuning uchun qiymatlar bloki kattaligi Ethernet da - 46 • dan 1500 baytgacha buladi. Xar bir kadr boshqarish ma’lumotiga ega va boshqa kadrlar bilan umumiy tashkilotga ega. Masalan tarmoq buyicha uzatilayotgan Ethernet II kadri TCP/IP qaydnoma uchun foydalaniladi.