Muhammadsharif Soʻfizoda

---

Muhammadsharif
Soʻfizoda
Muhammadsharif Soʻfizoda
(1880–1937) Maʼrifatparvar ziyoli, shoir Muhammadsharif
Soʻfizoda Oʻzbek madaniyati tarixida yorqin iz qoldirgan zotlardandir.
Muhammadsharif Egamberdi ogʻli 1969-yil 29-yanvarda 
Chustda
tugʻildi, uning otasi
pichoqchi-hunarmand edi. U mahallasidagi qoʻshnisi Manzura otinda savod chiqardi. 1893–
1898-yillarda 
Qoʻqonda
 yashadi va madrasada taʼlim oldi. Qoʻqon adabiy muhitining mashhur
shoirlari 
Muqimiy
, 
Muhyi
, 
Zavqiy
, 
Nodim Namangoniy
bilan yaqin munosabatda bo’ldi.
Muqimiy toʻgaragida faol qatnashishi shoir dunyoqarashining shakllanishida, badiiy
mahoratining oʻsishida oʻziga xos maktab boʻldi. Boʻlajak shoir dastlabki sheʼrlariga Muqimiy
tavsiyasi bilan 
„Vahshiy“
taxallusini qoʻlladi.
Soʻfizoda 1893-yilda ona shahri Chustda boyonlarni, chor amaldorlarini, mutaassiblarni hajv
qiluvchi sheʼrlari uchun 
„badasl“
, 
„beadab“
, 
„dahriy“
deb ayblanadi va o’limga hukm qilinadi.
Shoir o’z vatanini tark etishga, 14 yil turli mamlakatlarda istiqomat qilishga majbur bo’ladi.
Soʻfizoda adabiyot dargohiga 1890-yillarda kirib keldi. Uning 
„Gʻubor dardu alam“
, 
„Oʻray“
kabi
lirik gʻazallari, 
„Dakaning“
, 
„Bedanang“
kabi hajviyalari, maʼrifat haqidagi 
„Oʻqing onalar“
,
„Gazeta toʻgʻrisida“
, 
„Vatan“
, 
„Xonimlar isminda“
kabi qator sheʼrlari uning demokratik
adabiyot ostonasiga kirishida oʻziga xos yoʻllanma boʻldi.
Ijodi

---

Soʻfizoda 1900-1913-yillarda 
Oʻrta Osiyoning
 turli shaharlarida, 
Tiflis
, 
Boku
, 
Arabiston
,
Hindiston
, 
Turkiyada
boʻlgan. U qayerda yashamasin, 
Toshkent
, 
Kavkaz
, 
Qrim
, 
Orenburg
,
Turkiyada
chop etiladigan gazetalar bilan aloqasini uzmagan. Uning maqolalari, sheʼrlari
„Turkiston viloyatining gazeti“
, 
„Sadoyi Turkiston“
, 
„Sadoyi Fargʻona“
gazetalarida muntazam
chiqib turgan.
1913-yilda Soʻfizoda chet el safaridan Chustga qaytib keladi va usuli jadid maktabini ochadi.
Kamarsada qishlogʻida yetim bolalar uchun 
„Dorulaytom“
 (
„Yetimlar uyi“
) va kattalar uchun
kechki maktab tashkil qiladi. Bu maktablarda u ona tili, handasa kabi fanlarni oʻqitadi.
1914-yilda Soʻfizoda Turkiston miqyosida hukm surayotgan ijtimoiy-siyosiy, maʼnaviy
tanazzulni fosh etuvchi 
„Chustilar bizlar“
 sheʼrini eʼlon qiladi. Sheʼr boshidan oxirigacha 
„usuli
qadim“chilarga
- mutaassiblarga nisbatan achchiq kinoya, asar qahramonlarining oʻzini oʻzi
fosh etishi uslubida yozilgan edi.
Bu toʻqnashuvdan keyin Soʻfizoda oʻz vatani Chustdan quvgʻin qilindi. U Toʻraqoʻrgʻon
yaqinidagi Shahand qishlogʻida usuli jadid maktabi ochdi. Soʻfizodaning bu ishida
Toʻraqoʻrgʻon qozisi, maʼrifatparvar, shoir, pedagog Is’hoqxon toʻra Ibrat yaqindan yordam
berdi.
Soʻfizoda shoʻrolar hukumati davrida ham xalqiga chin dildan xizmat qilaverdi va adabiy-ijodiy,
pedagogik faoliyat bilan shugʻullandi. 1937-yilda shoir 
„xalq dushmani“
deb eʼlon qilinib,
qamoqqa olindi.
Soʻfizoda qabrining qayerdaligi nomaʼlum.
1935 yilning 29 yanvarida Soʻfizodaning tugʻilganiga 55 yil toʻlishi munosabati bilan yubiley
oʻtkazilgan va 200 dan ortiq sheʼri nashr etish uchun toʻplangan edi.
Soʻfizoda. Taronalar. T.: Adabiyot va sanʼat, 1968.
Ibrat, Ajziy, Soʻfizoda. Tanlangan asarlar (matn, soʻzboshi, izoh). T.: Maʼnaviyat, 1999
Qosimov B., Dolimov U. Maʼrifat dargʻalari. T.: Oʻqituvchi, 1990.
Nashr qilingan adabiyotlar
Adabiyot

---

 
Soʻnggi tahrir 4 oylar avval
 
37.110.210.43
 tomonidan amalga oshirildi
"
https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?
title=Muhammadsharif_So
ʻ
fizoda&ol
did=2438721
" dan olindi