Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axbarot texnalogiya universituti

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBAROT TEXNALOGIYA UNIVERSITUTI
INFAKAMUNIKATSIYA INJINERINGI
PHY005 GURUH
FIZIKA FANIDAN MUSTAQIL ISHI

Bajardi:Xalilov F

Tekshirdi:Abduraxmonov.Q

TOSHKENT 2022

Mavzu:Elektromagnit tebranish konturi

Reja:
1.Elektromagnit tebranish konturining tarifi
2.Elektromagnit konturining potensial va kinetik energiyalari konturning qaysi qismida joylashganligi
3.Tebranish konturining tebranish davri va chastotasi
4.Tebranish konturida zaryadning, tok kuchining va kuchlanishning erkin garmonik tebranishlari
5.Ochiq tebranish konturi
6.Radio tolqinlarni uzatish va qabul qilishda tebranish konturining ishlash prinsipi
7.Xulosa
8.Foydalanilgan adabiyotlar

1.Elektromagnit tebranish konturining tarifi

Elektromagnit tebranishlar – elektromagnit maydonni hosil qiluvchi elektr va magnit maydonlarining o’zaro bog’langan takrorlanuvchan o’zgarishlaridir.
Tebranish konturida hosil qilinadi.Tebranish konturidagi dastlabki zaryadlangan kondensator qoplamalari induktivligi g’altalgi orqali ulansa, konturda kondensator zaryadining va g’altakdada tokning erkin tebranishlari yuzaga keladi.
Tebranishlar – muayyan vaqt oraliqlarida takrorlanib turadigan harakatlar hisoblanadi.
Tebranish konturi bir-biri bilan o‘tkazgichlar yordamida ulangan C kondensator va induktivlik L dan iborat elektr zanjirga aytiladi Tebranish konturi har qanday radiotexnik qurilmaning ajralmas qismi hisoblanadi. Radio o‘tkazgichlarda tebranish konturi fazoda elektromagnit to‘lqinlarni nurlantirish uchun, radio qabul qilgichlarda (radiopriyomniklarda) elektromagnit to‘lqinlar spektridan kerakli qismini ajratib olish uchun xizmat qiladi.

2.Elektromagnit konturining potensial va kinetik energiyalari konturning qaysi qismida joylashganligi

C kondensatorni L induktivlikka tutashtiramiz Kondensator zaryadsizlana boshlaydi va uning elektr maydoni kamaya boradi. Shu bilan birga konturda elektr toki paydo bo‘ladi va uning natijasida induktiv g‘altagida magnit maydoni hosil bo‘ladi.
Ideal konturda chorak davrdan keyin elektr maydon energiyasi to‘la magnit maydon energiyasiga aylanadi:
bunda L – g‘altak induktivligi; J – g‘altakdan oqayotgan tok kuchining maksimal qiymati. Bu holda kondensator qoplamalari orasidagi kuchlanish nolga teng, U=0. Tebranish konturining bunday holati matematik mayatnikning muvozanat holatidan o‘tish paytidagi holatga to‘g‘ri keladi. Bunda sistemaning potensial energiyasi to‘la kinetik energiyaga aylanadi.

3.Tebranish konturining tebranish davri va chastotasi

Mexanik va elektr tebranishlar orasidagi o‘xshashlikdan foydalanib, konturdagi xususiy tebranishlar chastotasini topish mumkin. Prujinali mayatnikning tebranishini qaraganda, uning tebranish davri yukning massasi va prujinaning bikrligiga bog‘liqligini aniqlagan. Tebranish konturda massa rolini L induktivlik, bikrlik rolini sig‘imga teskari kattalik 1/S o‘ynaydi.
Tebranish konturidagi erkin so‘nmas elektromagnit tebranishlarning davri Tomson formulasidan aniqlanadi:

Tebranish davrini bilgan holda elektromagnit tebranishlarning xususiy chastotasi va xususiy davriy chastota ω0 ni aniqlash mumkin:

4.Tebranish konturida zaryadning, tok kuchining va kuchlanishning erkin garmonik tebranishlari

Garmonik tebranishlar - fizik (yoki boshqa har qanday) kattalikning vaqt oʻtishi bilan sinusoidal qonun x =A sin (wt+f) boʻyicha oʻzgaradigan tebranishlari. Bunda — tebranayotgan kattalikning / paytdagi qiymati (mexanik G.t. uchun — siljish yoki tezlik, elektrik G.t. uchun — kuchlanish yoki tok kuchi), A — G. t. amplitudasi, o— burchak chastotasi, (o/+

5.Ochiq tebranish konturi

Elektromagnit tebranishlar deb zaryadlar, toklar, elektr va magnit maydonlari kuchlanganliklarining o‘zaro bog‘liq davriy o‘zgarishiga aytiladi.
Shunga o‘xshash jarayonlar tebranish konturi deb ataluvchi sistemada elektr tebranishlari hosil bo‘lganda ro‘y beradi
Tebranish konturi deb bir-biri bilan o‘tkazgichlar yordamida ulangan C kondensator va induktivlik L dan iborat elektr zanjirga aytiladi.
Ideal tebranish konturida (aktiv qarshiligi R nolga teng) tebranishlar hosil bo‘lishini ko‘rib chiqamiz. Bunday konturda tebranish hosil qilish uchun kondensator qoplamalariga ma’lum miqdor elektr zaryadi berish yoki induktivlik g‘altagiga elektr toki uyg‘otish kerak.


6.Radio tolqinlarni uzatish va qabul qilishda tebranish konturining ishlash prinsipi

Radiouzatgichdan ma’lum masofada radio qabul qilgich joylashgan. Elektromagnit to‘lqinlar radio qabul qilgichning antennasiga kelib, konturda elektromagnit tebranishlar hosil qiladilar. konturda sig‘imi o‘zgaradigan kondensator ulangan. Kondensator sig‘imini o‘zgartirib, konturning xususiy tebranishlar chastotasini o‘zgartirish mumkin. Shunday yo‘l bilan qabul qiluvchi konturni qabul qilinadigan elektromagnit to‘lqinlar chastotasi bilan rezonansga keltiriladi. Qabul qilinayotgan yuqori chastotali tebranishlar kuchaytirgichga o‘tadi va undan esa detektorga tushadi. Detektorda yuqori chastotali modullangan tebranishlarni past chastotali tebranishlarga aylanish jarayoni sodir bo‘ladi. Keyinchalik past chastotali tebranishlar kuchaytirgich yordamida kuchaytiriladi va dinamikka uzatiladi. Mikrofonga kelib tushayotgan informatsiya dinamik yordamida qayta tiklanadi.

7.Xulosa
Mustaqil ishni bajarishda quydagi xulosalarga keldim :

Garmonik tebranissh konturi bu zaryadni yig’adigan kandensatr va l uzunlikdagi g’ltak ya’ ni induktivlikdan iborat ekan.
Konturda tok kuchi , kuchlanish va zaryaning ham tebranishi yuzaga kelar ekan.
Kondensator qoplamalaridagi elektr zaryadi va patensiallar farqi yoki konturdagi tok kuchi kattaliklarining o’zgarishlari aynan o’sha ko’rinishda ketma – ket takrorlanishiuchun ketgan aniq vaqt oralig’i erkin yo’ki xususiy elektro magnit tebranishlar ekan.
To’lqinning qaytishi tarqalish yo’nalishining o’zgarishibilan kechadigan to’lqinning qayta nurlanishi yuzaga kelar ekan.
To’lqin uzatgich elektramagnit energiyani uzatishga mo’jallangan metall turba yo’ki dielektrik sterjin bo’lar ekan.

8.Foydalanilgan adabiyotlar

• 
  1. Q.P.Abduraxmanov, V.S.Xamidov, N.A.Axmedova. FIZIKA. Darslik.
  
• 
  Toshkent. 2018 y.
  
• 
  Douglas C. Giancoli. Physics. Principles with Applicathions. January 17,
  
• 
  2004 USA ISBN-13^ 978-0-321-62592-2.
  
• 
  Абдурахманов
  
• 
  К.П., Тигай О.Э., Хамидов В.С. Физикадан
  
• 
  мультимедиа лекциялар тўплами. Ўқув қўлланма. 2013 й. Pdf + диск +
  
• 
  СНМ.
  
• 
  Internet sahifalari: uz.wikipedia.org