Miqdoriy analiz. Dravimetriya termiz davlat universiteti ‘’kimyo va texnalogiya’’fakulteti ‘’kimyo’’TA’lim yo’nalishi 2-kurs 201-guruh talabasi odinaboyev doston

MIQDORIY ANALIZ. gRAVIMETRIYA

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI ‘’KIMYO VA TEXNOLOGIYA’’ FAKULTETI “KIMYO’’ TA’LIM YO’NALISHI 2-KURS 201-GURUH TALABASI ODINABOYEV DOSTONNING ANALITIK KIMYO MA’RUZA DARSIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI

REJA: 1.Miqdoriy analiz. 2.Gravimetrik analiz. 3.Gravimetrik analiz natijalarini hisoblash 4.Gomogen cho’ktirish.

Miqdoriy analiz. Mirdoriy analizda tekshiriladigan obyektning tarkibig kiruvchi moddalar,elementlar,ionlar yoki namuna tarkibidagi yrim qismlarning miqdori topiladi. Ayrim hollarda, berilgan tekshiriluvchi modda tarkibiga kiruvchi harbir element,ion yoki birikmaning mirdorini topish talab etiladi. Masalan, bronza yoki latun singari mis qotishmalari tarkibidagi mis, qalay, qo’rg’shin ,ruh va boshqlarni aniqlash bunga misol bo’la oladi. Ba’zan, u yoki bu element(ion)ning umumiy miqdorini emas, balki uning harbirini miqdorini aniqlash talab etiladi. Masalan, ruda analiz qilinganda, undagi oltingugurtniing umumiy miqdoridan tashqari, erkin(S), suifid(S2-), pirit([S2]-2)va sulfat(SO42-) holidagi oltingugurt niqlanadi. Agar nomalum modda analiz qilinayotgan bo’lsa,avvalo, sifat analizi o’tkaziladi, chunki mirdoriy aniqlash usuluni tanlash ko’p jihaddan analiz qilinadigan moddaning sifat tarkibiga bog’liq. KO’pincha analiz qilinadigan moddaning sifat tarkibi oldindan ma’lum bo’ladi, ayrim hollarda esa tarkibiy qisimlarning miqdori taxminan ma’lum bo’ladi. Bunday hollarda sifat analizi o’tkazishga hojat qolmaydi va analiz natijasida bir yoki bir necha tarkibiy qisimning miqdori aniqlanadi. Hozirgi zaamonda zamonaviy ishlab chiqarish va elektron texnika singari trmoqlarning rivojlanishi moddalar tarkibidagi aralashmalarning eng kam miqdorini aniqlashga e’tiborni oshirdi. Miqdoriy analiz kimyoviy jarayonlar, ishlab chiqarishda xom ashyo, oraliq va tayyor mahsulotlarni nazorat qilishning asosiy usulidir.

Gravimetrik analiz. Bu analiz tekshirilayotgan modda yoki uning tarkibiy qismlari kimyoviy toza holda yoki muayyan birikmalar holida ajratib, ajratilgan moddaning massasini aniq o’lchashga asoslangan. Gravimetrik analizda ajratish, haydash, co’ktirish usullarig bo’linadi. Barchaa gravimetrik usullar bevosita va bilvosita holda ajratiladi. Miqdoriy analizning kimyoviy usullari gravimetrik titrimetrik usullarga bo’linadi. Agar gazlar analiz qilinsa volyumometrik analiz to’g’risida gap boradi. Gravimetriya titrimetriya usullarining bir-birig o’xshashlik va farqli tomonlari mvjud bo’lib, buni quyidagi qiyoslashdan ko’rishimiz mumkin: 1) Gravimetrik analiz negizida massani aniq o’lchash yotsa, titrimetrik analiz negizida hajmni aniq o’lchash yotadi. 2)Gravimetrik analizda aniqlanayotgan modda yoki tarkibida aniqlanadigan modda(tarkibiy qism) bo’lgan cho’kma(namuna) massasi o’lchanadi. Titrimetrik analizda esa nliz qilinuvchi modda va u bilan riaksiyaga kirishuvchi reaktiv eritmasining hajmi olchanadi.