Metallarda solishtirma qarshhilikning haroratga bog’liqligini xisoblash

1-Amaliy ish.
Metallarda solishtirma qarshhilikning haroratga bog’liqligini xisoblash
O`tkazgichlarning qarshiligi va solishitirma qarshiligi tashqi sharoitlarga, ayniqsa temperaturaga bogliq bo`ladi. Temperatura ortishi bilan metall panjaradagi ionlarning xaotik harakati tezlashadi va elektronlarning tartibli harakatini qiyinlashtiradi. Shuning uchun metallarning qarshiligi temperatura ortishi bilan ortadi. Tajribaning ko`rsatishicha birinchi yaqinlashishda barcha metallarning qarshiligi temperatura bilan chiziqli boglangandir.
R=R<sub>0</sub>(1+at) (1)
Bu yerda R<sub>0</sub>- o`tkazgichning 0₀C dagi qarshiligi, t –temperatura, a-qarshilik temperatura koeffisienti. Ko`pchilik metallarda normal temperaturada a=0.004  
Agar o`tkazgichning temperaturasi Δt=t₂-t₁ qadar oshirilsa, uning qarshiligi mos holda R₁=R₀(1+a t₁) va R₂=R₀(l+at₂). ρ₁= ρ₀(1+a t₁) va ρ ₂= ρ ₀(l+at₂) (2) bo`ladi.
Amaliy elektrotexnikada harorat oshishi bilan metall o'tkazgichlarning qarshiligi ortib borishi va haroratning pasayishi bilan kamayishi aniqlandi. Barcha metall o'tkazgichlar uchun qarshilikning bu o'zgarishi deyarli bir xil va 1 ° S uchun o'rtacha 0,4% ni tashkil qiladi.

Solishtirma elektr qarshilik-ρ ning qiymati, metalldagi aralashmalarning miqdoriga bog’liq, shuning uchun jadvalda t=20^oC harorat uchun elektrotexnikada nisbatan ko’p qo’llaniladigan asosiy matreallarning solishtirma elektr qarshiliklari keltirilgan.

Metall