Men sevgan asar
Reja:
Kirish
Asosiy qism
1.
Mening sevimli asarimning muallifi O’tkir Hoshimov haqida bir og’iz so’z.
2.
“Ikki eshik orasi” romani o’zbek xalqining matonatini o’zida jamlagan bitik.
3.
Roman qahramonlarining o’ziga xos fazilatlari.
Xulosa
O`zbekiston xalq yozuvchisi O`tkir Hoshimovning "Ikki eshik orasi" romani
adibning eng salmoqli asarlaridan biri hisoblanadi. Romanda o`zbek xalqining
fazilatlari - jumardligi, har qanday vaziyatda ham imonini yo`qotmasligi,
mehridaryoligi, teran tuyg`ular, yorqin bo`yoqlarda tasvirlangan.Asarda adib qariyb
qirq yillik davrni o`z ichiga olgan bir qancha murakkab taqdirlar misolida o`zbek
xalqining urush davridagi hayoti, umr yo`lidagi chigalliklarni mahorat bilan
qalamga olgan. Asarda zamonning tuganmas azob toshlariga uchragan, insoniy
qadr-qimmatini yo`qotmagan insonlar, o`z taqdirini Vatan taqdiri bilan bog`lagan
xalq qismati tasvirlangan. Asarni o`qigan kitobxon ijodkorning o`sha davr ruhini
asarda to`liq mujassam ettira olganligiga guvoh bo`ladi
.
Avvalambor, sevimli
asarimning dunyoga kelishiga sababchi bo’lgan inson haqida bir og’iz aytib o’tsam.
Bu asar, ya’ni “Iki eshik orasi’’da asari. Bu asarni 1986-yilda O’tkir Hoshimov
tomonidan yaratilgan. Ijodkor 1941-yilda 5-avgust kuni Toshkentning Do’mbrobod
degan joyida tug’ilgan. O’quvchilik chog’laridayoq ijod bilan shug’ullangan. Adib
–o’ndan ortiq roman va qissa, ko’plab ta’sirchan hikoyalar,bir necha sahna asarlari
muallifi.U dastlabki yirik asari bilan ulkan adibimiz Abdulla Qahhorning nazariga
tushgan. Biz maktabda bu ijodkorning “Bolaning ko’ngli podsho” hikoyasini va
“Urushning so’ngi qurboni”hikoyalarini o’rganganmiz. Shu jarayonda ijodkorning
asarlariga mehr qo’yganman. Keyinchalik uning ko’plab asarlarini o’qib chiqdim,
jumladan, uning “Ikki eshik orasi” da romanini ham. Bu asar mamlakatimizda ham,
chet ellarda ham sevib o’qilishiga ishonchim komil.
Bu asar o’tgan davr mobaynida bir necha bor nashr etilgan. Roman nisbatan
qisqa fursatda olti marta uch yuz mingdan ortiq nusxada nashr qilingan. Ushbu
roman Toshkent yaqinidagi qishloqlarning birining chorak asrlik hayoti haqida
hikoya qilinishi asnosida butun o’zbek xalqining urush yillaridagi matonati va
jasorati tasvirlanadi. Undagi voqealar urush arafalarida boshlanadi, urush yillarida
va urushdan keyingi davrda davom etadi, 1966-yildagi Toshkent zilzilasi bilan
tugaydi.
Bu asar bir qator o’ziga xosliklarga ham ega. Muallif, birinchi
navbatda, urushni qoralaydi, uning insoniyat boshiga og’ir kulfatlar olib kelishi
mohiyatini ochadi, uning jarohatlari odamlarga ozor yetkazishini ko’rsatadi. Shu
bilan birga muallif oddiy odamlarning,ayniqsa, urush yillarida yorqin bo’lgan
fazilalatlarini, vatanparvarligi, bardoshi, matonatini ko’rsatadi.
“Ikki eshik orasi’’ da asaridagi qahramonlar ham bir birini to’ldirib asarga
o’zgacha ko’rk bag’ishlagan. Asardagi Orif oqsoqol, Xusan Duma, Komil tabib kabi
qahramonlar o’zining yorqin fe’l-atvori, ajabtovur qiliqlari va fazilatlari bilan
barchamizga o’rnak bo’la oladi. Muallif, ayniqsa, Orif oqsoqol obrazini yoritib
bergan. U ayni chog’da, haqiqatni yuzga aytishdan cho’chimaydigan shartaki,
jasoratli odam. U odamlarni baholashda o’z me’yoriga ega- odamning belida
belbog’i bo’lishi kerak degan aqidaga amal qiladigan mard insonlardan biridir.
Belbog’ uning uchun huddi ota-bobolarimizdek mardlik, tantilik,odamlik belgisi.
Romanda Kimsan Xusanov obrazi ham ajoyib. U ham mard,tanti,oriyatli yigit.
Ammo u urushda halok bo’ladi. Ammo o’limi oldidan ham jasorat ko’rsatib bir
necha fashistlarning kapitanini o’zi bilan birga suv tubiga g’arq qilib olib ketadi.
Asardagi ayol obrazlar ham bir-birini to’ldirib o’zbek ayolining matonatini
yaqqol ochib bergan. Qora amma esa juda mehribon, farzandlari uchun jonini ham
berishga tayyor ona obrazini yoritadi. Robiya esa soflikni, halollikni, ma’naviy
barkamollikni juda yaxshi ochib bergan.
Romanning asosiy qahramonlaridan biri bo’lmish Muzaffar Shomurodov va
Munavvar Aliyevalar o’sha mashum urushning qaysidir ma’noda qurbonlari
bo’lishdi. Urushdan keyin tug’ilgan bu ikki yosh bir-birini samimiy sevadi.Ammo
ular keyinroq ko’kaldosh bo’lib chiqishadi.
Romandagi yana bir asosiy qahramonlardan biri-Shomurodning xotini Ra’no
edi. Xalqimizda kurmaksiz guruch bo’lmas deganlaridek Ra’no ham o’zining eriga
xiyonat qiladi.Ya’ni u subutsiz,o’ylamay ish qiladigan, o’z baxtini avaylamaydigan
ayol bo’ladi.
Shuni xulosa qilish mumkinki,bu asar hayotiyligi bilan,tabiiyligi bilan ajralib
turadi.Bu roman xalq hayotining muhim jihatlarini ochib berishi, odamlarimizning
go’zal va barkamol ma’naviy qiyofalarini ko’rsatishi bilan katta badiiy qimmat kasb
etadi.
1003 guruhi talabasi
Baymuratov Dastan
