Mavzu;Miqdor-daraja,o`xshatish,natija ergash gapli qo`shma gap

Mavzu;Miqdor-daraja,o`xshatish,natija ergash gapli qo`shma gap.

Sodda gap-bitta kesimlik belgisiga,mazmuniy va ohang tugalligiga ega gap.

Qo`shma gap-ikki va undan ortiq sodda gapning o`zaro grammatik va mazmuniy munosabatidan tashkil topgan hamda ohang tugalligiga ega butunlik.

Gap uchun eng muhim belgi kesimlikdir.

• Kesimlik belgisining miqdori gaplarni sodda va qo`shma gaplarga ajratishga asos bo`ladi.
• Qiyoslang;Dars boshlandi-sodda gap.
• Qo`ng`iroq chalindi va dars boshlandi-qo`shma gap.

Qismlari qanday bog`lovchi vositalar yordamida bog`lanishiga ko`ra qo`shma gaplar uch guruhga bo`linadi; 1.Bog`langan qo`shma gap 2.Ergashgan qo`shma gap. 3.Bog`lovchisiz qo`shma gap.

Bog`langan qo`shma gap-qismlari teng bog`lovchilar ,bo`lsa,esa,so`zlari,-u, yu,-da yuklamalari yordamida bog`langan gaplar.

Ergashgan qo`shma gap-qismlari ergashtiruvchi bog`lovchilar yoki shunday bog`lovchi vazifasidagi so`zlar yordamida bog`langan qo`shma gaplar.

Bog`lovchisiz qo`shma gap-maxsus bog`lovchi vositalarsiz,faqat ohang yordamida bog`langan qo`shma gaplar.

Ergashgan qo`shma gap turlari: Ega ergash gapli qo`shma gap

Kesim ergash gapli qo`shma

To`ldiruvchi ergash gapli qo`shma gap

Aniqlovchi ergash gapli qo`shma gap

Hol ergash gapli qo`shma gap

Hol ergash gap-bosh gap tarkibida hol vazifasida qo`llangan ko`rsatish olmoshing ma’nosini izohlab keluvchi yoki bosh gap orqali ifodalangan mazmunning sababi,sharti,payti,holati,miqdor-darajasi kabilarni bildirgan ergash gap.

Hol ergash gap-bosh gap tarkibida hol vazifasida qo`llangan ko`rsatish olmoshing ma’nosini izohlab keluvchi yoki bosh gap orqali ifodalangan mazmunning sababi,sharti,payti,holati,miqdor-darajasi kabilarni bildirgan ergash gap.

Hol ergash gaplar bosh gapga nisbiy so`zlar,shart mayli shakllari,sabab,shart maqsad bog`lovchilari ,deb so`zi yordamida bog`lanadi.Hol ergash gaplar holning mano turlariga muvofiq o`z ichida payt,sabab,maqsad,shart,miqdor-daraja ergash gaplar singari bir necha turlarga bo`linadi.

1.Miqdor-daraja ergash gapli qo`shma gap. Aql qancha qisqa bo`lsa ,til shuncha uzun bo`ladi. 2. O`xshatish ergash gapli qo`shma gap. Adirlarga qip-qizil gilam yozilgandek ,lolalar chaman bo`lib ochilib yotibdi. 3.Natija ergash gapli qo’shma gap.
Do’l bir zumda shunday yog’diki, natijada
yer oppoq bo’lib qoldi.

E’tiboringiz uchun raxmat1 14-6BT-20 guruh talabasi Kuralbayeva Guli