Mavzu: Tovush tezligi, chastotasi,to'lqin uzunligi

Mustaqil ish

Talim yonalishi: Fizika va astronomiya.

Guruh: 21_2.

Talabaning F.I.Sh: Nugmanov Ilhom Ibroxim oģli.

Fan nomi: Umumiy fizika.

Tashkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti.

Mavzu: Tovush tezligi,chastotasi,tõlqin uzunligi.

Mavzu: Tovush tezligi, chastotasi,to'lqin uzunligi.

• Tovush tezligi.
• Tovush chastotasi.
• To’lqin uzunligi.

Tovush tezligi, chastotasi,to'lqin uzunligi

Tovush tezligi - tovush to'lqinining belgilangan biror fazasining tarqalish tezligi. Tovush tezligi muayyan tashqi sharoitda mazkur modda uchun o'zgarmas bo'lib, to'lqinning chastotasi va amplitudasiga bog'liq emas. Gazlarda temperatura va bosim ortishi bilan Tovush tezligi ortadi, suyukliklarda (suvdan tashqari) esa temperatura ortishi bilan, ya'ni suyultirilganda Tovush tezligi kamayadi. Suvda temperatura oshishi (74° gacha) bilan Tovush tezligi ham ortadi. temperatura bundan yuqoriga ko'tarilgan sari Tovush tezligi kamaya boradi.Gaz va suyuqlik aralashmalarida Tovush tezligi undagi komponentlarning konsentratsiyasiga bog'liq. Izotrop qattiq jismlarda Tovush tezligi moddaning zichligi va elastiklik moduli bilan aniqlanadi. Tovush tezligi qattiq jismlarda suyukliklardagidan, suyuqliklarda esa gazlardagidan katga. Mas., Tovush tezligi 20⁰ da havoda 331 m/s ga, suvda 1450 m/s ga, po'latda 5000 m/s ga teng .

Tovush (fizikada) — keng maʼnoda — gazsimon, suyuq yoki qattiq muhitda toʻlqin shaklida tarqaladigan elastik muhit zarralarining tebranma harakati. Tor maʼnoda — odam va hayvonlarning maxsus sezgi organlari orqali qabul qilisheshitish hodisasi. Eshitiladigan va eshitilmaydigan T. bor. Chastotasi 16 Gs — 20 kGs gacha boʻlgan toʻlqinlar inson qulogʻida T. sezgisini uygʻotadi.

• Tovush (fizikada) — keng maʼnoda — gazsimon, suyuq yoki qattiq muhitda toʻlqin shaklida tarqaladigan elastik muhit zarralarining tebranma harakati. Tor maʼnoda — odam va hayvonlarning maxsus sezgi organlari orqali qabul qilisheshitish hodisasi. Eshitiladigan va eshitilmaydigan T. bor. Chastotasi 16 Gs — 20 kGs gacha boʻlgan toʻlqinlar inson qulogʻida T. sezgisini uygʻotadi.

Chastotasi 16 Gs dan kichik boʻlgan elastik toʻlqinlar infratovush deb ataladi. Chastotasi vq20 kGs Q 1 GGs boʻlgan toʻlqinlar ultratovush va chastotasi u>1GGs dan yuqori boʻlgan toʻlqinlar gipertovush deyiladi. Infra, ultra va gipertovushlarni inson qulogʻi eshitmaydi. Gaz va suyuqliklardagi T. toʻlqini faqat boʻylama toʻlqin, qattiq jismlarda tarqaladigan toʻlqinlar esa ham boʻylama, ham koʻndalang boʻlishi mumkin. T. tezligi quruq havoda 15° trada 0,34 km/s, suyukdikda 152 km/s, qattiq jismda 5Q6 km/s (olmosda 18 km/s) boʻladi

Suvdagi aks-sadoIdishning pastki qismida emitent va ultratovush qabul qiluvchi o'rnatilgan. Emitent qisqa signallarni beradi, ular pastki qismga etib boradi va undan aks ettirilib, qabul qiluvchiga etib boradi. Signalni chiqarish va qabul qilish momentlari qayd etiladi. Shunday qilib, signal yuborilgan paytdan boshlab u qabul qilingan vaqtgacha o'tgan vaqt ichida V tezlikda tarqaladigan signal dengizning ikki barobar chuqurligiga teng bo'lgan yo'lni bosib o'tadi, ya'ni 2 soat:2h = vt.Bu yerdan dengizlar: osonhisoblashchuqurlikh = vt / 2

• Suvdagi aks-sadoIdishning pastki qismida emitent va ultratovush qabul qiluvchi o'rnatilgan. Emitent qisqa signallarni beradi, ular pastki qismga etib boradi va undan aks ettirilib, qabul qiluvchiga etib boradi. Signalni chiqarish va qabul qilish momentlari qayd etiladi. Shunday qilib, signal yuborilgan paytdan boshlab u qabul qilingan vaqtgacha o'tgan vaqt ichida V tezlikda tarqaladigan signal dengizning ikki barobar chuqurligiga teng bo'lgan yo'lni bosib o'tadi, ya'ni 2 soat:2h = vt.Bu yerdan dengizlar: osonhisoblashchuqurlikh = vt / 2