Mavzu: Smart elektron o’quv qo’llanmalaridan o’qitishda qo’llash

---

 

 

 

 

 

345 

Amaliy mashg’ulot  №9-18 

Mavzu: Smart elektron o’quv qo’llanmalaridan o’qitishda qo’llash. 

Kalit  sozlar:Smart  o’qitish,  smart  o’qitish  muhiti,  smart-texnologiyalar,  smart 

o’quv muhiti, elektron  o’quv hamjamiyati,wikkipediya, Smart o’quv qoo’llanma. 

Amaliy  mashgulotning  texnik  ta’minoti:  kompyuter  Pentium  4,  internet 

tarmog’I, videoproektor. 

Amaliy  mashg’ulotning  maqsadi:  Talabalarga  ta’li  uchun  internet  tarmog’I 

resurslari  coursera.org,  udemy.org,  khanacademy.org  saytlarini  o’rgatish, 

talabalarni ularda ishlash imkoniyatini yaratish. 

Amaliy mashg’ulotning nazariy bayoni: 

Tendensiya  –  bu  yo’nalish,  uslub,  yo’l  deganma’noda  bu  mavzuda 

ishlatilmoqda. 

Smart  o’qitishni  rivojlantirish  uchun  bu  ta’lim  yo’nalishiga  oid  texnik 

vositalarni:  kompyuter,  mobil  telephonlar,  planshetlarni  ishlab  chiqlishini 

zamonaviy  va  ilg’or  texnikaga  asoslanib  chiqarishni  ta’minlash,  ularning  ichiga 

smart-booklarni, smart-o’quv booklarni joylashtirish maslasi engasosiy va dolzarb 

masalalardan bo’lib kelmoqda.zamonaviy ipad, iphone planshetlariga, smart mobil 

telephonlarga  smart-kitob  joylashtirilmoqda.  Bu  smart  texnologiyalari  asosida 

foydalanuvchining  dunyo  qarashini  o’zgartirish  va  kerakli  bilimlarni  topishni  tez 

amalga  oshirishni  tashkil qilishga yordam  , intenetda  ishlashga  va  smart kitobdan 

foydalanishga  dastaval  telephon  va  planshetlarga  mablag’  ham  berilganbo’ladi. 

Smart-darslik,  smart-kitob-bu  ensiklopediya,  unda  barcha  fan  va  yonalsh  hamda 

sohalar  bo’yicha  kerakli  ma’lumotlar  jamlangan  bo’ladi.  Smart  darslikli  texnik 

vositalar aqilli insonni shakllanishiga o’z yordamini beradi. 

 

Amaliy mashgulotga topshiriqlar: 

Amaliy mashg’ulot  №10-19. 

Mavzu: O’qitishda on-layn Smart texnologiyalaridan foydalanish. 

---

 

 

 

 

 

346 

Amaliy  mashgulotning  texnik  ta’minoti:  kompyuter  Pentium  4,  internet 

tarmog’I, videoproektor. 

Amaliy  mashg’ulotning  maqsadi:  Talabalarga  ta’lim  uchun  internet  tarmog’I 

resurslari  coursera.org,  udemy.org,  khanacademy.org  saytlarini  o’rgatish, 

talabalarni ularda ishlash imkoniyatini yaratish. 

Amaliy  mashg’ulotning  nazariy  bayoni:        Elektron  o’quv  muhiti  elektron  

tarzidagi  (kompyuter  vositasida)  biror  kompyuter  texnologiyasi  vositasidagi 

o’qitishni tushunamiz. Elektron ta’lim bizga ta’limni elektron  o’quv resursini 

axborot texnologiyalari va multimediya orqali berishi mumkin. Elektron ta’lida 

o’qitish elektron  tarzda amalaga oshiriladi. hozirgi kunda elektron  hukumat, 

elektron    ta’lim,  elektron    boshqaruv,  elektron    sinov  va  boshqa  tushunchalar 

jamiyatimizda keng qo’llanilmoqda. 

   MOODLE-BU  MASOFAVIY  TA’LIMNI  BOSHQARUVCHI  TIZIM, 

O’QUV PLATFORMA 

 CORSELAB-BU  DASTUR,  ON-LINE  TARZDA  O’QUV  KURSLARINI 

YARATISHGA 

MO’LJALLANGAN, 

E-LEARNING 

MUHITINI 

SHAKLANTIRISHGA MO’LJALLANGAN DASTUR. 

 O’QUV VOSITALARINING TARKIBIDA, ULARNI O’RNATILISHIDA 

HAM 

TAFOVUT 

KATTA. 

MOODLE 

TARKIBIDA 

Apache 

web 

server+php+mysql  sborka  ko’rinishida  o’rnatiladi.  Linux  +  Apache  +  MySQL  + 

PHP = LAMP, Windows + Apache + MySQL + PHP = XAMP 

   MATERIALLLARNI  BIRIDAN  OLIB  IKKINCHISIGA  QUYISH 

MUMKIN,  CHUNKI  ASOSIDA  WYSYWING    REDAKTORI  ISHLAYDI. 

BOG’LIQLIGI 

BIRINING 

MATERIALLARINIIKKINCHISIGA 

QUYISH 

UMKIN,  NUSHA  QILISH,  QUYISH,  BLOK  AJRATISH  KABI  TUGMALAR 

HAR IKKI DASTURIY TIZIMLARDA QO’LLAB QUVATLANADI. 

   Wikkipediya 

- 

BU 

INTERNET 

TIZIZMIDA 

ISHLOVCHI 

ENSIKLOPEDIYA HISOBLANADI. 

---

 

 

 

 

 

347 

UNI  BIZ  ENG  BIRINCHI  SMART-DARSLIK  YOKI  SMART-KITOB 

DEB 

ATASHIMIZ 

MUMKIN. 

BU 

KITOB 

INTERNET 

TIZIMIGAJOYLASHTIRILGAN. 

GOOGLE  QIDIRUV  TIZIZMINI  HAM  BIZ  SMAR  QIDIRUV  TIZIZMI 

DESAK, MUBOLAG’A BO’LMAYDI. 

• 

   SMART-DARSLIK-BU  INTERNETGA  JOYLASHTIRILGAN 

ENCIKLOPEDIYA.  BU  ORQALI  INSONIYAT  YILLAR  DAVOMIDA 

YIG’GAN  BILIMLARNI  TOPISH  VA  KO’RISH  MUMKIN.BARCHA  SOHA 

VA  YONALISHLARGA  OID  MATERIALLAR  JAMLANGAN.  DARSLIK-BU 

NAMUNAVIY  REJA  ASOSIDA  AJRATILGAN  MAVZULARNI  NNG 

MAZMUNINI TO’LIQ QAMRAB OLUVCHI DARSLIK. 

• 

                          O”QUV 

QO’LLANMADA 

HAM 

MAZMUN 

NAMUNAVIY  DASTURDAGI        MAVZULARNI  QAT’IY  YORITISHI 

KERAK.  O’QUV  SLUBIY  QO’LLANMA  NAMUNAVIY  DASTURDA 

KORSATILGAN  MAVZULARNING  BIROR  BOBIGA  QARSHLI  YOKI 

AYRIMLARINI  QAMRAB  OLIB,  ULARNING  METODIKASINI,O’QITISH 

USLUBIYOTINI YORITIB BERISHI ZARUR 

 

   ELEKTRON 

DARSLIKKA 

UNESKO 

 

TA’RIFIGA 

ASOSAN 

(INTERNET MANBALARIGA MUROJAAT QILSAK): 

---

 

 

 

 

 

348 

   ELEKTRON  DARSLIK-BU  E-LEARNING  MUHITIDAGI  TA’LIMNI 

AMALGA 

OSHIRUVCHI 

AXBOROT 

TEXNOLOGIYALARI 

VA 

MULTIMEDIA 

ASOSIDA 

O’QITISHNI 

TA’MINLOVCHI 

DARSLIK. 

DARSLIK-BU  TA’LIM  RESURSI  HISOBLANADI.  ELEKTRON  DARSLIK-

KOMPYUTER 

ORQALI 

O’QITISHGA 

MO’LJALLANGAN 

TA’LIM 

RESURSIDIR. 

   ELEKTRON 

DARSLIK 

O’ZINING 

METODIK-TASHKILIY, 

BILIMLARNI  O’RGATUVCHI,  BILIMLARNI  NAZORAT  QILUVCHI  VA 

HULOSA  QILUVCHI  HAMDA  NATIJANI  BERUVCHI  QISMLARIGA  EGA. 

HAR  BIR  ELEKTRON  DARSLIKDA  MUQOVA,  UNI  KIM  YARATGANLIGI 

HAQIDA,  MUALLIFLAR  HAQIDA  MA’LUMOT,    NAZARIY  QISMI, 

BILIMLARNI  NZORAT  QILUVCHI  TEST  QISMI  VA  HULOSOLOVCHI, 

YANI 

O’ZLASHTIRISHNI 

BELGILOVCHI 

QISMLARI 

MAVJUD. 

ELEKTRON 

DARSLIKKA 

QUYILADIGAN 

ASOSY 

DIDAKTIK 

TALABLARDAN  BIRI,  UNDAGI  ANIMATSIYA  VA  RANGLARNING 

KO’ZGA  TA’SIR  QILISHI  KAM  BO’LGAN  RANGLARNI  TANLANISHI, 

ANIMATSIYA  VA  RASMLARDAGI  RANGLARDAGI  TAFOVUTLARGA 

E’TIBOR ETILISHINI TALAB ETADI. 

    SMART  DOSKALAR  KUNDAN  KUNGA  HAYOTIMIZGA  KIRIB 

KELMOQDA, ULARNING TURLI VERSIYALARI ISHLAB CHIQILMOQDA. 

    SMART  DOSKA  KATTA  EKRANDA  KATTA  AUDITORIYADAGI 

ECHITUVCHILARNI QAMRAB OLADI. 

SMART  PLANSHETLAR  ULARNING  TARKIBIGA  SMART-DARSLIK 

O’RNATILGAN BO’LADI.  

   SMART  NOTEBOOKLAR  HAM  HOZIRGIKUNDA  O’ZINING 

ZAMONAVIY  TUZILISHI,  JIHOZLANISHI  BILAN  BIZLARNI  HAYRATGA 

SOLADI. 

O’ZBEKISTONDA 

HAM 

BUNDAY 

TEXNOLOGIYALARNIRIVOJLANTIRISHGA 

KATTA 

AHAMIYAT 

BERILMOQDA,  ARTEL  KOPANIYASINI  RIVOJLANTIRISH,  ZAMONAVIY 

---

 

 

 

 

 

349 

PLANSHETLARNI 

ISHLAB 

CHIQISHNI 

YO’LGA 

Qo’yISH 

VA 

RIVOJLANTIRISH MASALALARI HAL ETILMOQDA. 

SMART  UYLAR,  SMART  SHAHAR,  SMART  QISHLOQ  VA  BU 

HAQIDAGI O’ZBEKISTONDAGI BIRNCHI QADAMLAR. 

   SMART 

DOSKA, 

SMART 

PLANSHET, 

SMART 

TA’LI 

TEXNOLOGIYALARI HAQIDA VIDEO-KO’RSATISH. 

• 

ELEKTRON 

O’QITISHNI 

AMALGA 

OSHIRISH 

UCHUN 

DASTURLARNI 

VA 

ELEKTRON 

DARSLIKLARNI 

ASTURCHILAR 

TOMONIDAN 

PROFESSIONALTARZDA 

AMALGA 

OSHIRILADI(Adabiyotlarga murojaat qilish, snoska). 

• 

LEKIN  HOZIRGI  AXBOROT  TEXNOLOGIYALARI  ASRIDA 

WEB  2.0.  TEXNOLOGIYALARI  ZAMINIDA  SHUNDAY  DASTURIY 

VOSITALARNI  ELEKTRONTA’LINING  RESURSLARINI  YARATISHGA 

QO’LLASH  MUMKIN-KI,  BUNING  UCHUN  DASTURCHI  VA  YUQORI 

TILLI DASTURLASH TILLARIDA  BILIMGA  EGA BO’LISH  SHART EMAS. 

MASALAN 

BUNDAY 

DASTURLARGA 

ARTICULAESTORYLINE, 

COURSELAB,SUNRAVBOOKOFFICE, 

SUNRAVTESTPRO 

VA 

BOSHQALAR 

KIRADI. 

UNDAN 

TASHQARI 

11TA 

DASTURIY 

INSRUMENTAL  DASTURLAR?  9  TA  DASTURIY  VOSITALAR    ORQALI 

ON-LINE  VA  OFF-LINE  TARZDA  ISHLASHGA  TA’LI  M  RESURSLARINI 

YARATISH MUMKIN. 

Smart-  elektron  doska  mahsus  tugmalarga  ega,  ular  orqali  turli  figuralarni, 

chiziqlarni chizish mumkin.  

Smart - planshetlar o’z ichiga elektron  darslikni qamrab olgan, zamonaviy 

masofaviy va e-learning uchun ishlashga qulay vosita. 

Smart  -  uy-quyosh  batareyasiasosida  uyni  isitish  va  energiya  bilan 

ta’minlash, insonni sezuvchi texnologiya asosida amalga oshirilgan. 

Smart-shahar-quyosh  energiyai  asosida  ishlovchi  shahar,  quyosh  energiyasi 

asosida ishlovchi batareylar orqali ishlovchi svetofor. 

Bu sohaga oid videolar ko’rsatish. 

---

 

 

 

 

 

350 

•    Endi  ma’ruzamizning  bo’lim  va  boblari  bo’yicha  asosy  hulosalar 

qilamiz: 

1. Smart-darslik-bu ensiklopediya, bu aqili darslik, uning birinchi ko’rinishi 

Wikkipediya. 

2 .Elektron darslik- fanga oid barcha mavzular mazminini o’z ichiga qamrab 

olgan ta’lim resursi bo’lib, kompyuter vositasida o’qitshni yani e-learning elektron  

ta’limni amalga oshiradi. 

3.  Elektron  ta’lim  muhitini  yaratishda  kerakli  dasturiy  vositalarni  tanlab, 

ularda ishlashni o’rganib, ularda ta’limresusrsini yaratish, bunda ranglarga e’tabor 

berish va undan elektron  ta’li vositasisifatida foydalanish mumkin. 

4.  Elektron  doska,  smart  planshetlar  va  nootebooklar  elektron    ta’lini 

rivojlantirish uchun zamonaviy vositalar hisoblanadi. 

                                            Amaliy mash’gulotga topshiriqlar: 

1. 

www.wikkipediya.org,  www.wikkipediya.com,  www.wikkipediya.ru 

saytlariga  kirib,  ingliz  tiliga  oid  maeriallarni  toping,  masalan,  Shekspir  haqida 

ma’lumotni va u orqali ingliz tilida yozilgan asarlarni toping. 

2. 

Elektron 

doskalar 

TraceBoard, 

IPBoard, 

IDBoard 

haqida 

ma’lumotlarni internetdan qidiring. 

3. 

Zamonaviy palnshetlar: iPad, iPhonelaning imkoniyatlarini o’rganing, 

internetdan materiallarni toping. 

4. 

Zamonaviy smartfonlar haqida ma’lumotlarni intenetdan o’rganing va 

konspektini yozing.