Mavzu: qotishmalar



Download 276,75 Kb.
bet1/2
Sana15.06.2022
Hajmi276,75 Kb.
#675667
  1   2
Bog'liq
QOTISHMALAR




Andijon viloyati
jalaquduq tumani
8- umumiy o’rta ta’lim maktabi
kimyo fani o’qituvchisi
Asranova Dilfuzaxonning
Qotishmalar mavzusidagi
Metodik tavfsiya.

MAVZU: QOTISHMALAR
Temir boshqa metallar orasida inson uchun eng katta ahamiyatga ega metaldur. Zamonaviy texnikaning barcha sohalari temir va uning qotishmalari bilan chambarchas bog'liq.Amaliyotda toza temirdan kamroq,lekin uning qotishmalari hisoblanadigon-pólat va chóyan juda keng miqyosda foydalaniladi.Ularning ahamiyati shu darajada kattaki,ular alohida-qora metallar deb boshqa metallardan ajratilgan.
Qotishmalar – suyuqlantirilgan metallarda boshqa metallar,metalmaslar,murakkab moddalar erishidan hosil bo’lgan eritmalar.Qotishmalar kristall ko’rinishga ega bo’ladi.
Qotishmalar – qattiq va yumshoq,qiyin va oson suyuqlanuvchi,ishqor va kislotalar ta’siriga chidamli turlarga bo’linadi.
Metallar qotishmalari – bu o’ziga xos xossalarga ega bo’lgan ikki yoki undan ortiq komponentdan iborat bo’lib,ulardan hech bo’lmaganda biri metaldir.
Qotishmalar tiplari –

  • Qattiq eritmalar;

  • Metallarning mexanik aralashmalari;

  • Intermetalidlar;

Qattiq eritmalar – suyuqlantirilgan metallar hohlagan tenglikda aralashtiriladi.
Masalan – Ag va Cu, Ag va Au, Cu va Ni.
Metallarning mexanik aralashmalari – Suyultirilgan metallarning aralashmalari sovutilganda qotishmalar hosil bo’ladi.U har bir metalning juda mayda kristalidan tashkil topgan.
Masalan – Pb va Sn, pb va Ag, Bi va Cd.
Intermetalidlar – Suyultirilgan metallar o’zaro kimyoviy brikmalar hosil qiladi. Zn va Cu, Ca va Sb, Pb va Na.

99% mis va 1% bereliydan tashkil topgan qotishma misdan 7 marta qattiq bo’ladi.


50,1 % vismut, 24.9% qo’rg’oshin, 14.2% qalay, 10.8% kadmiydan iborat qotishma 65.5 ℃ da suyuqlanadi.
Rux Mis Alyuminiy aloxida bo’lganda suvda erimaydi.
Lehim - metallarni bir-biriga bog'lash uchun ishlatiladigan qotishma.
Elektrum - bu kichik miqdordagi mis va boshqa metallar bilan oltin va kumushning tabiiy qoldiqlari. Qadimgi yunonlar buni "oq oltin" deb hisoblashgan. Eramizgacha mil. Avv. 3000 yilga qadar tangalar, ichimlik idishlari va bezaklar uchun ishlatilgan.
Gamogen qotishmalar – Atom radiuslari o’lchamlari yaqin metallar orasida hosil bo’lgan, kristal panjara tugunlarida atomlari almashib joylasha oladigan qotishmalar. {Cu- Au }
Getrogen qotishmalar – Atom radiuslari o’lchamlari keskin farqlanuvchi metallar orasida hosil bo’lgan, kristal panjara tugunlarida atomlar almashib joylasha olmaydigon qotishmalar.{ Sn- Al };

Intermetall qotishmalar – Elektromanfiylik qiymatlari bir-biridan keskin farqlanuvchi metallardan hosil bo’lgan qotishmalar. Ularda metallar turli ekivalent miqdorlarda birikib, kimyoviy birikmalar hosil qiladi.


Ayrim qotishmalar haqida ma’lumot





Qotishmalar nomi

Qotishmalarning foiz tarkiblari,%

Qotishmalarning ishlatilish sohalari



Duralyuminiy

Al 95—97;Cu 1,4;
Mg 0,4—2,8;
Mn 0,2—1

Samolyotsozlikda



Nikelin

Cu 67; Ni 32,Mn 1

Isitish asboblari tayyorlashda



Pexral

Fe 73;Cr 18,Ni 9

Zanglamaydigan po‘lat sifatida

Volframli po‘lat



Fe 70–85,W 12–23,
Cr 2–6, C 0,5–0,6

Tez kesar asboblar tayyorlashda

Qo‘rg‘oshinli babbit



Pb 80-82,Sn 16–18

Podshiðniklar tayyorlashda

Qalayli babbit



Sn 82–84,Sb 10–12, Cu 6

Mashinasozlikda

Aralash babbitlar



Pb 64–66,Sn15–17, Cu 0,3

Mashinasozlikda va turli quymalar tayyorlashda


Ferronixrom

Ni40–70,Fe22–55, Cr 15–18

Elektr bilan qizdiriladigan asboblar tayyorlashda

Bosmaxona qotishmasi

Pb 55-75,
Sb 15–25,
Sn 10–20



Bosmaxonada





Metall va qotishma o'rtasidagi asosiy farq shundaki, metall sof moddadir , qotishma ikki yoki undan ortiq komponentlarning aralashmasidir.






Download 276,75 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish