Mavzu: Farg`ona san`at obidalari

Mavzu: Farg`ona san`at obidalari
Reja:
Kirish
1.Farg`ona me`morchilik maktabining o`ziga xos jihatlari.
2.Farg`onadagi tarixiy obidalar.
3.Mustaqillik davrida farg`ona vodiysidagi o`zgarishlar.
Xulosa

KIRISH
O’rta asrlarda markaziy osiyoliklar san’atning yangi-yangi turlarini kashf etdilar va ularni rivojlantirdilar. Rassomlar, me’morlar, bezakchilar, naqqoshlar, kandakorlar insonning his-tuyg’ulari, diniy e’tiqodlari, tabiat go’zalliklari, mahobat va hashamatni ifoda etuvchi san’at asarlarini yaratdilar. Me’morlar tomonidan qurilgan hashamatli binolar inson aqli, boy tasavvurini o’zida namoyon qilgan bo’lsa, haykaltaroshlik asarlarida insoning go’zalligi, ma’naviy olami badiiy shakllarda o’z aksini topdi. Naqqoshlik, yog’och o’ymakorligi va kandakorlik namunalari inson aql-zakovatining yuksak namunasi bo’ldi. Saroylar, masjid, madrasa va xonaqohlarda qo’li gul ustalar tomonidan tasviriy san’at va ornamentning takrorlanmas usullaridan foydalanildi. XIX asrning oxirlariga qadar milliy me’morchilik va tasviriy san’atning yuksak namunalari yaratildi. Rossiya imperiyasi bosqinidan so’ng, O’rta Osiyo hududiga milliy san’atda G’arb an’analari ham sezila boshladi. Sovet yillarida bu jarayon ancha tezlashdi. Yangi qurilgan jamoat binolari va boshqa yirik inshootlarni bezashdan deyarli voz kechildi. Rassomlar, naqqoshlar o’z iste’dodlarini sopol va chinni idishlarda, yog’ochlarda va temir buyumlarda aks ettirdilar. Insoniyat tarixini o’rganishda moddiy manbalarning ahamiyati beqiyos bo’lib, ular yordamida xalqlarning iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va madaniy hayotiga oid ko’plab ma’lumotlarga ega bo’lish mumkin. O’rta Osiyo xalqlari tomonidan yaratilgan va bugungi kunga qadar saqlanib qolgan barcha moddiy ashyolar tariximizni o’rganishga oid birlamchi manbalar bo’lib hisoblanadi. Shuning uchun bugungi kunda moddiy manbalardan ilmiy maqsadda keng foydalanib kelinmoqda. San’at juda qadim zamonlarda, mehnat jarayonining taraqqiyoti natijasida paydo bo‘ldi. Mehnat jarayonida inson tafakkuri kamol topdi, go‘zallik hissi ortdi, voqelikdagi go‘zallik, qulaylik va foydalilik tushunchalari kengaydi. Tasviriy san’at turlariga rangtasvir, arxitektura, grafika, haykaltaroshlik kiradi. Rangtasvir tasviriy san’atning eng muhim turlaridan bo‘lib, maxsus polotnolarga, devorlarga ishlanadi. Tasviriy san’at asarlarida ifodalangan maqsad va mazmunni ochib berishda rang muhim o‘rin egallaydi. Rangtasvir asarlari xarakteriga ko‘ra monumental, dekorativ, mo‘’jaz, dastgohli turlarga bo‘linadi.

Monumental rangtasvir me’morchilik bilan bog‘liq bo‘lib, ular uylarning devorlarini, shiftlarini bezashda qo‘llaniladi. Katta hajmda uzoqdan ko‘rishga mo‘ljallanganligi uchun bular yaxlitlashtirilgan holda ishlanadi, ranglar ham shartli ravishda olinadi. Mo‘jaz san’at asarlari turli mamlakatlarda, shu jumladan, O’rta Osiyo hududida juda ham qadim zamondan taraqqiy etib, qadimiy qo‘lyozmalarga ishlangan.