Lizotsim fermentining oziq ovqat sanoatida ishlatilishi lizotsim sinflanishi va xarakteristikasi

LIZOTSIM FERMENTINING OZIQ OVQAT SANOATIDA ISHLATILISHI LIZOTSIM SINFLANISHI VA XARAKTERISTIKASI ( 3.2.1.17)
-3.Gidrolazalar (gidroliz orqali bog'lanishlarning uzulishini katalizlaydi)
- 2.glikozid bog’larini gidrolizlovchilar(gidrolaza)
-1.O-glikozidlarni gidrolizlovchilar
-17.LIZOTSIM (muramidaz yoki N-asetilmuramid glikangidrolaza)
Lizotsim asosidagi dori Lizofar HQ(https://www.bouwhuis-enthoven.com/our-products-and-solutions/lysozyme/lysophar-hq/?gclid=Cj0KCQjwutaCBhDfARIsAJHWnHve8cXhvoIs3bcPn1kg07FZ7BtXe3UiU9739l8TYOQeY1grnMpilC0aAnlFEALw_wcB) Lizozim tuxum oqidan olinadi va GMP sharoitida tozalanadi. U burun va tomoqqa qarshi preparatlarda faol farmatsevtik ingredient (API) sifatida, shuningdek, bakteriyalarga qarshi, tishlarni parvarish qilishda yoki veterinariya dasturlarida antibiotiklarga alternativ sifatida ishlatiladi.

Lizotsim sintezlanadigan hujayralar(ko’z yosh bezlari, o’simlik zararlangan to’qimalari, so’lak bezlari, sut bezlari hujayralari va tovuq tuxumdon hujayralari)da oqsillarning sintezi jarayonlari bosqichlari va ketmaketligi bilan bir xil tarzda amalga oshadi.

Lizozimni faol farmatsevtik tarkibiy qism deb hisoblash mumkin. Lizozimning asosiy farmatsevtik ishlatilishi burun va tomoqqa qarshi preparatlarda. Boshqa dasturlarga bronxopulmoner kasalliklarni davolash uchun bakteriyalarga qarshi (bakterial yoki virusli yallig'lanish kasalliklariga qarshi), aerozollarda foydalanish kiradi. Shuningdek, tish karieslari uchun profilaktika va terining va yumshoq to'qimalarning ayrim distrofik va yallig'lanishli lezyonlarini mahalliy reparatsiyasidan himoya qiluvchi kremlarda. Lizozimning farmatsevtik qo'llanilishidan tashqari, mahsulot asosan pishloq va sharob kabi fermentlangan oziq-ovqat mahsulotlarini saqlashda ishlatiladi.
Lizotsim - gram-musbat bakterialar hujayra devorining asosiy tarkibiy qismi bo'lgan peptidoglikan tarkibidagi N-asetilmuramik kislota va N-asetil-D-glyukozamin qoldiqlari orasidagi 1,4-beta-bog'lanishlarning gidrolizini katalizlaydigan glikozid gidrolaza.
Lizozim faolligi uchun optimal pH darajasi 5,0 ni tashkil etdi, ammo optimal barqarorligi pH darajasi 5 dan 6,0 gacha bo’ladi.Tovuq tuxumining oq lizotsimi termal jihatdan barqaror bo'lib, erish nuqtasi pH 5,0 da 72 ° S gacha etadi. Ammo odam sutidagi lizotsim shu haroratda juda tez faollikni yo'qotadi. Tovuq tuxumining oq lizotsimi o'z faolligini pH (6-9) ning katta diapazonida saqlaydi. Uning izoelektrik nuqtasi 11.35 ga teng. Inson suti lizotsimining izoelektrik nuqtasi 10,5-11 ga teng.
Ferment xossalari tekshirilishi umumiy natijalari:
1.Lizozimning (EC(Enzime comission) raqami 3.2.1.17) Micrococcus lysodeikticus hujayra suspenziyalariga nisbatan faolligi pH 4-10 dan ion kuchiga bog'liqligi sifatida tekshirildi.
2.Ion kuchining oshishi bilan faollikning dastlabki o'sishi va keyinchalik litik faollikni ingibirlash pH qiymatining yuqoriligida ancha sezilarli bo'ladi.
3. Lizi uchun optimal pH ion kuchi sezilarli darajada o'zgarib turdi va pH 9.2 da erishilgan maksimal faollik pH 6.2 yoki undan past bo'lgan maksimal faollikdan katta bo’ladi.
Lizotsim antibakterial ferment bo’lib, u tuxum oqidan olinadi. Lizotsimdan pishloq va achitqili sut maxsulotlari ishlab chiqarishda konservant sifatida foydalaniladi. Lizotsim eng kuchli bakteriyalarga qarshi va viruslarga qarshi moddalardan biri xisoblanadi. Undan oziq ovqat maxsulotlari va dori ishlab chiqarishda ko’plab noxush organizmlar ko’payishiga qarshi to’siq sifatida foydalaniladi. U kuchli sintetik ximoyalovchi vositalarning o’rnini bosadi. Lizotsim immun tizimi infeksiyalariga qarshi kurashishda muhim ro’l oynaydi. Lizotsimning tabiiy manbalari quyidagilar xisoblanadi:
Sut
Tuxum oqi(3-4 %)
So’lak
Ko’z Yoshi
O
’simlik shiralari

Sanoat miqyosida eng yaxshi lizotsim manbai – bu tuxum oqidir. Tuxum oqidan lizotsim olingandan so’ng, undan qandolatchilikda foydalaniladi.

Bu moddadan edam, feta, oq pishloq, gauda, emmental, shved pishlog’I, provolone, romana, montasio, danbo, konte, alp pishloqlari va manchego kabi qattiq va yarim qattiq pishloqlarni aynishdan ximoya qilish, ularning tamini saqlash hamda yaroqlik muddatini cho’zishd foydalaniladi.
Yevropada pishloq tayyorlashda lizotsimdan 30 yildan buyon foydalanilib kelinadi. Ishlab chiqariladigan Grana Padana italyan pishlog’ining 99 foizida va fransuz pishloqlarining 85 foizida lizotsimdan foylalaniladi.