Kulon qonuni

Zaryad — 1) elektr 3. — elektromagnit maydon manbai; zaryadlangan zarralarning uzaro elektromagnit taʼsirlashuvi intensivligini ifodalaydigan fizik kattalik. Bir xil ishorali Z.lar birbiridan itariladi, har xil ishorali Z.lar esa birbiriga tortiladi qarang( Kulon qonuni). Elektronlar, pozitronlar, protonlar, zaryadli mezonlar va b. elementar zarralar hamda atom yadrosi eng kichik musbat yoki manfiy elektr Z.ga ega. Elektr 3., odatda, elektrostatik birliklar (SGSE) yoki kulonlar bilan ulchanadi. Eng kichik elementar elektr 3. ye = (4,80298 ± 0,000201) • 10 |0 SGSE birlikka teng . Elementar elektr Z.ni birinchi marta 1911 y.da R. E. Milliken aniq ulchagan; 2) portlovchi modda Z.i — maxsus kamera (shurp, quduq va b.) ga joylashtirilgan, vazni va oʻrnatiladigan joyi oldindan hisoblangan hamda portlatishga tayyorlangan portlovchi modda; 3) uloqtiriladigan porox Z.i — oʻq otar qurol stvoli kanalida snaryad (mina, oʻq)ni harakatga keltirish va kerakli tezlikda otish uchun zarur boʻlgan, gilza yoki alohida qopchiklar (kartuzlar)ga joylashtirilgan maʼlum miqdordagi porox; 4) qattiq raketa yoqilgʻisi Z.i — dvigatel kamerasiga joylashtirilgan va yonganda raketani harakatlantiruvchi reaktiv kuch hosil qiladigan bir yoki bir necha qattiq yoqilgʻi bloki (shashkasi).

Elektr zaryadining saqlanish qonuni nima. Elektr zaryadi, elektr zaryadining saqlanish qonuni

Tajribalar shuni ko'rsatadiki, jismlarni elektrlashtirganda har doim qarama-qarshi belgilarning zaryadlari paydo bo'ladi. Agar o'zaro ta'sir natijasida ikkita jismdan biri manfiy zaryadlangan bo'lsa, ikkinchisi musbat zaryadga ega bo'ladi.
Xuddi shu to'p bilan ikkita elektrometrni oling va ularni elektr zaryadlarini o'lchash uchun tayyorlang. Buning uchun ularning metall qutilarini maydalang.
Plastinka uch plastinada organik oynadan yasalgan bo'lib, uning yuzasi qog'oz bilan qoplangan. Agar shundan keyin biz har bir plastinka bilan metall sharlarga tegadigan bo'lsak, unda galvanometrlarning qo'llari bir xil burchakka burilganligini ko'ramiz (4.10-rasm). Olingan zaryadlarning belgisini aniqlash uchun ikkala sharikka ham mo'yna bilan o'ralgan qora toshni birma-bir keltiramiz. Bir elektrometr o'qishni pasaytiradi, ikkinchisi esa ortadi. Bu shuni ko'rsatadiki, elektrometr to'plarida qarama-qarshi belgilar mavjud. Ushbu bayonotlar boshqa tajriba yordamida tekshirilishi mumkin. Buning uchun har ikkala to'pni elektrometrlarga izolyatsion tutqichga sim bilan ulang. Ikkala elektrometrning qo'llari darhol nolga tushadi (4.11-rasm). Bu ayblovlarning to'liq neytrallashganligidan dalolat beradi. Tajribalar tahlili shuni ko'rsatadiki, tabiatda elektr zaryadlarini birgalikda saqlash qonuni.