Kosmogoniya va kosmologiya asoslari

Kosmogoniya va kosmologiya asoslari.

• Reja:
• Kosmogonik muammolar
• Yulduzlarning kelib chiqishi va evalyutsiyasi
• Galaksiyalarning kelib chiqishi va evolyutsiyasi
• Katta portlash(Big-Bang)
• Qoramtir energiya va Koinotning tezlanib kengayishi

Kosmogoniya-kosmik jismlar va ular sistemalarining paydo bo’lishi va rivojlanish qonuniyatlarini o’rganadi. Kosmologiya-koinotning umumiy qonuniyatlarini o’rganish bilan shug’ullanadi. Kosmologiya masalalari: Tabiatda har bir jarayon va obyektlarning hosil bo’lish, rivojlanish va oxiri bo’lgani singari galaktikalar, yulduzlar va boshqa kosmik obyektlar va shunday bosqichlarini o’tashi kerak. Galaktikalar koinot rivojlanishining yulduzlar esa galaktikalar evolyutsiyasingng mahsulotidir, chunki galaktikalar yulduzlardan metogalaktika(koinot) galaktikalardan tarkib topgan.

Galaktikalarni 3 turi mavjud: elliptik, spiral va noto’g’ri gallaktikalar.

• Galaktikalarni 3 turi mavjud: elliptik, spiral va noto’g’ri gallaktikalar.
• Noto’g’ri galaktikalar nisbatan qaynoq va yoshroq yulduzlardan tashkil topgan.
• Elliptik galaktikalar esa aksincha past temperaturadagi yulduzlardan tarkib topgan.
• Spiral galaktikalar oraliq o’rin egallaydi.

• 1-rasm. Galaktikalarning shakllariga ko`ra bir-biri bilan bog`lab tuzilgan sinflari.

• Yulduzlar gaz chang bulutlaridan hosil bo’lgan. Galaktikalar ham ulkan gaz chang bulutlaridan hosil bo’lgan deb qaraladi. Quyosh o’z sayyorlari bilan bir vaqtda hosil bo’lgan deb qaraladi.

Galaktikalarning evolyutsiyasi

• Galaktikalarning evolyutsiyasi

Hozirgi kunda dunyo olimlari koinotni paydo bo’lishi va undagi obektlarni,galaktikalar,yulduzlar,gaz chang tumanliklar evalyutsiyasi ustida bosh qotirmoqdalar.Har kuni olamshumul yangiliklar qilmoqdalar,bu ishlarda o’zbekiston olimlari ham qatnashmoqda.Yuqoridagi rasmda bundan 13.7 mlrd yil oldin bo’lgan buyuk portlash natijasida koinotning paydo bo’lishi va kengayishimodeli ko’rsatilgan.

• Hozirgi kunda dunyo olimlari koinotni paydo bo’lishi va undagi obektlarni,galaktikalar,yulduzlar,gaz chang tumanliklar evalyutsiyasi ustida bosh qotirmoqdalar.Har kuni olamshumul yangiliklar qilmoqdalar,bu ishlarda o’zbekiston olimlari ham qatnashmoqda.Yuqoridagi rasmda bundan 13.7 mlrd yil oldin bo’lgan buyuk portlash natijasida koinotning paydo bo’lishi va kengayishimodeli ko’rsatilgan.