Jamiyatimizda mustahkam oila shaklantrishda er va xotning mulkiy-huquq va majburiyatlri

JAMIYATIMIZDA MUSTAHKAM OILA SHAKLANTRISHDA ER VA XOTNING MULKIY-HUQUQ VA MAJBURIYATLRI.

Ismoilov Azizbek

To’rayeva Marjona
Jumaniyozov Dooston
Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti 2-bosqich
talabalari
ILMIY RAHBAR: IBRAHIMOV.F.A
ANNOTATSIYA
Ushbu maqaloda jamiyatimizdagi er va hotinning mulkiy-huquq va majburiyatlari qonunchilik asosida bajarilishni ta’minlash orqali oiladagi munosbatlarni to’g’ri tartibga solish masalasida mulohaz qilmiz.
KALIT SO’ZLAR
Oila kodeksi, er va hotin majburiyati, oilada er va hotinning mol-mulki, nikoh shartnomasi, oilaning jamiatdagi o’rni.
KIRISH
Ma’lumki, oila insoniyat taraqqiyotining dastlabki ijtimoiy uyushmasi sifatida, kishilik jamiyati paydo bo‘lishi bilan yuzaga kel boshlagan. Keyinchalik dastlab oilada, so‘ngra qabila va urug‘-jamoada, so‘ngra qo‘ni-qo‘shn jamoada o‘zaro ijtimoiy hamda huquqiy munosabatlar shakllana boshlagan. Oila-jamoa munosabatlarining o‘zaro aloqasi tufayli kishilar o‘rtasida o‘zaro mushtarak ijtimoiy, madaniy aloqalar shakllangan. Kishilar o‘rtasidagi oilaga xos uyushqoqlik, qavm-u qarindoshchilik munosabatlari jamiyat taraqqiyotining barcha bosqichlarida u yoki bu tarzda o‘zgarib, rivojlanib kelgan va insoniyat jamiyati taraqqiyotida muhim ro’l o‘ynagan.
Kishi avvalambor oilasining,oila azolaring qadir qimmtini unutmasligi va ularni qadirlamog’i lozim. Bu dunyoda ham narigi dunyoda ham inson bilan yonma-yon qoladigan ikki nara borki,biri qalbidagi iymoni bo’lsa ikkinchi o’z oilasidir.Shu hususda Payg’ambarimiz Rasululloh sollalohu alayhi va sallam oila to’g’risida: “Sizlarning eng yaxshingiz o’z oilasiga yaxshi bo’lganinggizdir”deb aytganlar[1]
Oila kodeksining 1-moddasida “Oila to‘g‘risidagi qonunchilikning vazifalari oilani mustahkamlashdan, oilaviy munosabatlarni o‘zaro muhabbat, ishonch va hurmat, hamjihatlik, bir-biriga yordam berish hamda oila oldida uning barcha azolarining mas’ulligi hissi asosida qurishdan, biror bir shaxsning oila masalalariga o‘zboshimchalik bilan aralashishga yo‘l qo‘ymaslikdan, oila a’zolari o‘z huquqlarini to‘sqinliksiz amalga oshirishini taminlashdan iborat.[2] Lekin hayotda ko‘pchilik yoshlarimizning o‘zaro muhabbat asosida emas, balki turli manfaatlarni ko‘zlab (kelin yoki kuyovning ota-onasi kattaroq lavozimda ishlashi, katta boylikka egaligi, uyining hashamatli ekanligi, shaxsiy mashinasining so‘nggi rusumda ekanligi va h.k.) oila qurmoqdalar. Shuningdek, ko‘p oilalarning uchinchi shaxslarning aralashuvi oqibatida buzilib ketayotganini kuzatishimiz mumkin.

XULOSA
Yuqorida zikr etilgan oila va uning bilan bevosita bog`liq masalalar qonun yo‘li bilan muhofaza qilingan va kafolatlangan. Chunki oila jamiyatning ajralmas bir bo‘lagidir. Fitratning “Oila yoki oila boshqarish tartiblari” asarida shunday deyiladi: “Har bir millatning saodati va izzati, albatta, shu xalqning ichki intizomi va totuvligiga bog‘liqdir”[7]. Shunday ekan mamlakatimizda oilani mustahkamlash, qo’llab-quvatlash yo‘lida olib borilayotgan islohatlar tizimli va o’z vaqtida amalga oshirib borish, jamiyat a’zolarini bohabar etish lozim. Shuningdek, oilani mustahkamlash va asrab-avaylash, tinch-totuvlikni taminlash barchamizning burchimizga aylanmog’i kerak.
FOYDALANILGAN ADABIYORLAR RO’YXATI

1. 
   Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch. T., “Ma’naviyat”, 2008, 58-bet;
   
2. 
   O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. T., “Adolat”, 2008, 24-bet;
   
3. 
   1948 yilda qabul qilingan “Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining 16-moddasi 3-qismi;
   
4. 
   2018-yil 2-fevraldagi “Xotin-qizlarni qo‘llab-quvvatlash va oila institutini mustahkamlash sohasidagi faoliyatni tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5325-son farmoni;
   
5. 
   2018-yil 27-iyundagi PQ–3808-sonli “Oila institutini mustahkamlash konsepsiyasi”;
   
6. 
   2021-yil 27-martda «Oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish dasturlari doirasida amalga oshiriladigan qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida»gi PQ-5041-sonli qarori;
   
7. 
   Fitratning “Oila yoki oila boshqarish tartiblari” kitobi;