Ishdan maqsad: portlatilgan uyumning eni va balandligini aniqlash bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarga EGA bo‘lish

11-AMALIY ISH
KON MASSIVINI PORTLATISHDA PORTLATILGAN UYUMNING O‘LCHAMLARINI ANIQLASH.
Ishdan maqsad: - portlatilgan uyumning eni va balandligini aniqlash bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lish.
Berilgan: qoplovchi jinslar va yoriqdorligi II va III kategoriyadagi ko‘mir; ochishda va ko‘mir qatlamida skvajina qatorlarini soni mos ravishda va ; ochishda PM ning loyixaviy solishtirma sarfi va ko‘mirda ; ochuvchi pog‘onaning balandligi , ko‘mir pog‘onasining balandligi ; burg‘ilashni qiyinchilik ko‘rsatkichi: i ; uyumning minimal kengligi shartiga ko‘ra portlatish olib boriladi;
Echimi:

1. 
   Tanlangan zaboyda ko‘p qatorli qisqasekinlatib portlatishda uyumning kengligi
   

, m
bu erda portlatilgan jinslarni uloqtirish uzoqlik masofasi koeffitsienti;
bir qatorli laxzaviy portlatishda uyumning kengligi, m;
skvajina qatorlari soni;
skvajina qatorlari orasidagi masofa, m

1. 
   qiymatni aniqlaymiz
   

, m
bu erda tog‘ jinslari portlanuvchanligini xarakterlovchi koeffitsient;
skvajina qiyalik burchagini xisobga oluvchi koeffitsient;
shartlarida ko‘rsatilgandek va yoriqdorlik kategoriyasi bo‘yicha portlash qiyinchiligi o‘rtacha bo‘lgan qoplovchi jinslar tegishli deb hisoblanadi, ko‘mir esa oson portlanuvchan jinslarga kiradi. SHunga ko‘ra va , tog‘ jinslarini portlashning quyi diapazoniga tegishli deb hisoblanadi.
Portlatilgan uyumning minimal kengligiga erishish shartidan kelib chiqib, burg‘ilash vertikal skvajinalarda olib boriladi. Vertikal skvajinalarni burg‘ilash mumkinligi quyidagicha tekshirilishi shart:

• 
  Skvajinani talab etilgan diametrida-SPPni talab etilgan o‘lchami bo‘yicha va uning erishishini amalga oshirilishi;
  
• 
  Agarda skvajinani diametri berilmagan bo‘lsa-skvajinani talab etilgan diametri bo‘yicha va bunaqa skvajinalarni tipajli qator uskunalarida burg‘ilash mumkinligi.
  

Pog‘onani xavfsiz burg‘ilashni amalga oshirilishi bo‘yicha:
, m
bu erda tog‘ jinslarini portlanuvchanligini hisobga oluvchi koeffitsient, i ;
skvajina diametri, m;
zaryadlash zichligi,
PMni ko‘chirish koeffitsienti;
massivdagi tog‘ jinslarini zichligi,
Topshiriqni shartidan kelib chiqqan xolda, ochish ishlarida SBSH – 200 burg‘ilash uskunasini, PM sifatida esa-donador moddani qo‘llash mo‘ljallangan, qazish ishlarida SBR - 160 uskunasi va PM sifatida-igdanit qo‘llaniladi.
SHu bilan birga


Ochuvchi pog‘onalarda

Qazib oluvchi pog‘onalarda


Tekshiriladigan hisoblashlarda, qabul qilingan sharoitlarda qazib olinadigan pog‘onalarda tik skvajinali zaryadlarni qo‘llash o‘rinli hisoblanadi. Ochuvchi pog‘onalarda juda quvvatli PMlarni qo‘llash SPPni oshib ketmasligini ta’minlab beradi. Faqatgina skvajina diametrini 300gacha va undan katta diametrga oshirilishi ochish ishlarida tik skvajinalarni burg‘ilash imkonini beradi. Ochish ishlarida pog‘ona balandligi bo‘ylab quvvatli ekskavatorlar ( ) qo‘llash mo‘ljallangan. Bunday sharoitlarda portlovchi skvajinalarni diametrini oshishi mumkin. P_b ko‘rsatkichini hisobga olib, bu erda SBSH – 400 uskunasini qo‘llash maqsadga muvofiqdir. Bunda

SHu tariqa:
- ochuvchi pog‘onalarda

- qazib oluvchi pog‘onalarda



1.2 Qazib olinuvchi pog‘onalarda skvajinalarni ikki qatorli qilib joylashtirishda portlatishni faqatgina tartibli sxemasini qo‘llash mumikn. Ochuvchi pog‘onalarda portlatilgan uyumning kengligini kamaytirish uchun portlatishni diagonal nishab sxemasini qo‘llash maqsadga muvofiqdir. Bunda va
Skvajinalar qatorlari orasidagi masofa qo‘yidagicha:

Bu erda tog‘ jinslari portlashi qiyinchiligini xarakterlovchi koeffitsient, ( );
skvajina sig‘imi, kg / m.
R kattaligi qo‘yidagi formula orqali aniqlanadi

Bu erda skvajina diametri, dm;
PMni zaryadlash zichligi,
Tashkil qiladi:

• 
  Qoplovchi tog‘ jinslari uchun ;
  
• 
  Ko‘mir uchun .
  

Unda




SHu tariqa:

2. 
   Portlatilgan uyum balandligi uni kesim yuzasining shakliga, kengligi va portlatilgan tog‘ jinslarining yumshatilganlik koeffitsientiga bog‘liq.
   
   1. 
      Qoplovchi tog‘ jinslari uchun portlatilgan uyum shakli uch qatorli portlatishdan so‘ng trapetsiya ko‘rinishdagi shaklga yaqinroq bo‘lishi mumkin.
      

Portlatilgan uyumning uloqtirilgan qismidagi tog‘ jinslarini yumshatilganlik koeffitsienti . Blokni tashqi qismida . Bir qatorli portlatish zonasida Zonada birinchi va uchinchi qator skvajina qatorlarida mos ravishda 0,9 yoki1,17 ga teng. Portlatilgan uyumda tog‘ jinslarini o‘rtacha muallaqdagi yumshatilganlik koeffitsienti:

Portlatilgan uyumning balandligi taqriban:


Bu erda portlatiladigan blok kengligi, m

2. 
   Ko‘mir uchun ham shu singari . Portlatilgan uyumning uloqtirilgan qismini xajmi portlatiladigan blok maydonini kamayishiga taxminan teng.