Qattiq jismlarda diffuziya hodisalari

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAKI TOSHKENT AXBOROT TEXNALOGIIYALARI UNIVERSITETI

TUIT-2021

1

O’qituvchi: Toxirov Ulug’bek

Talaba: Asqaraliyev Akbarali

Fakultet: Televizion texnalogiyalari

Gurux: 512-20

Mavzu: Qattiq jismlarda diffuziya hodisalari.

MAVZU:

Qattiq jismlarda diffuziya hodisalari.

REJA:

• Diffuziya.
• Inter diffuziya
• O’z-o’zini diffuziya
• Almashtirish-diffuziya
• Diffuziya yordamida ishlov berish
• diffuziyalanish hodisasi
• Xulosa
• Foydalanilgan adabiyotlar

2

TUIT-2021

DIFFUZIYA - molekulalar, atomlar, ionlar va kolloid zarralarning tar-tibsiz issiklik harakati natijasida bir moddaning ikkinchi moddaga oʻz-oʻzidan oʻtishi, birining ikkinchisiga singib ketishi. Diffuziya gaz, suyuklik yoki qattiq jismlarda boʻladi va tezligi moddaning zichligi va qovushoqligi, temperatura, diffuziyalanuvchi zarraning tabiatiga va h. k.ga bogʻliq. Temperatura koʻtarilishi bilan Diffuziya tezlashadi.

3

TUIT-2021

Temperatura qancha yuqori bo`lsa, bunday atomlar soni shuncha ko`p bo`ladi. Shuning uchun temperature ortgani sari D diffuziya koeffitsienti tez (ekcponensial qonunga muvofiq) ortadi. Biroq yetarlicha katta energiya atomlar soni hamma vaqt kam bo`ladi (agar temperaturasidan ancha past bo`lsa), shuning uchun qattiq jismda diffuziya gazlar va suyuqliklardagiga qaraganda sekinroq protsess bo`ladi.

4

TUIT-2021

INTER-DIFFUZIYA

Interdiffuziya: qotishmalarda atomlar katta kontsentratsiyali hududlardan ko'chib o'tishga moyil

Bu diifguzziya juftligi

dastlab

Biroz vat o’tgach

5

TUIT-2021

O’z-o’zini diffuziya: Elementar qattiq moddada atomlar ham ko'chadi

Biroz vaqt o'tgach

Ba'zi atomlarni belgilangan

6

TUIT-2021

Almashtirish-diffuziya: vakansiyalar va interstitsiallar

• o'rnini bosuvchi aralashmalarga nisbatan qo'llaniladi

• atomlar bo'sh ish o'rinlari bilan almashadilar

• stavka (1) bo'sh o'rinlari soniga bog'liq; (2) almashinish uchun aktivizatsiya energiyasi.

Raqam (yoki konsentratsiya *) Tdagi bo'sh ish o'rinlari

• kBT eV beradi

xost yoki almashtirish atomining harakati

vakansya

vakansya

oraliq atomning diffuziyadan oldingi holati

oraliq atomning diffuziyadan keyingi holati

ΔE - bu faollashuv energiyasima'lum bir jarayon uchun(J / mol, kal / mol, eV / atomda).

7

TUIT-2021

Almashtirish-diffuziya

Vakansiyaning tarqalishi

• o'rnini bosuvchi aralashmalarga nisbatan qo'llaniladi

• atomlar bo'sh ish o'rinlari bilan almashadilar

• stavka (1) bo'sh ish o'rinlari soniga bog'liq;

(2) almashinish uchun aktivizatsiya energiyasi.

o'tgan vaqtni ko'paytirish

8

TUIT-2021

Diffuziya yordamida ishlov berish

• Ishni qattiqlashtirish: -Tarkibiy uglerod atomlari er usti temir atomlarini - Interstitsial diffuziyaning misoli bu qattiqlashtirilgan tishli quti.

• Natija: "Ish" - deformatsiyaning qattiqligi: C atomlari samolyotlarni qirqishdan "qulflash". - yorilish qiyin: C atomlari qo'yiladi siqilishdagi sirt.

9

TUIT-2021

Diffuziya yordamida ishlov berish

• n-turdagi yarimo'tkazgichlar uchun P bilan silikonni doping qilish:

• Jarayon:

• P boy depozit

yuzadagi qatlamlar.

2. Uni qizdiring.

3. Natija: Doped yarim o'tkazgich mintaqalar.