O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsusta`lim vazirligi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUSTA`LIM VAZIRLIGI
QARSHI MUHANDISLIK-IQTISODIYOT INSTITUTI

«ELEKTRONIKA VA AVTOMATIKA» fakulteti

« » fanidan

KURS ISHI

Tekshirdi: ____________________________

Bajardi: ____________________________

QARSHI – 2022

Mavzu: Sath o'lchagichning elektr vositalaring turlari va tekshirish usullari

Mundarija:
1.Kirish..............................................................................................
2.Sath o’lchagichlar..........................................................................
3. Asosiy qism...................................................................................
4.Elektr o‘lchash vositalarini va ularning turlari................................
5.Voltmetrva uning ishlash prinsipi...................................................
6.Voltmetrni qiyoslash va kalibrlashdan o’tkazish............................
7.Xulosa. .........................................................................................
8. Foydalanilgan adabiyotlar ............................................................

KIRISH

Moddiy dunyoni bilish usullaridan biri – o‘lchashdir. «Har qanday fan o‘lchashdan boshlanadi», – degan edi buyuk rus olimi D.I.Mendeleyev. Bizga ma’lum bo‘lgan tabiiy fanlardagi barcha qonunlar zamirida o‘lchash yotadi.Elektrik va noelektrik kattaliklarni elektrik usul bilan o‘lchashlar katta ahamiyatga ega. Elektr o‘lchash usullari boshqa o‘lchash turlaridan soddaligi, ishonchliligi, aniqligi, sezgirligi, qayta o‘zgartirish va uzoq masofaga uzatish imkoni bilan ajralib turadi.

Elektr o‘lchashlar yer qatlamining namligi, sho‘rlanishi, zichligini aniqlashda,shuningdek, yer osti ruda konlarini samolyotdan turib magnit usullar bilan razvedkaqilishda qo‘llaniladi. Hattoki sayyoralar va yulduzlar sirtidagi harorat ham fotoelementlar yordamida elektrik usul bilan aniqlanadi.
Murakkab ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish ko‘p jihatdan elektr
o‘lchashlarga tayanadi, chunki ular o‘lchash qurilmasi bilan bevosita ishlab chiqarish obyektlariga avtomatik ravishda ta’sir etish, o‘lchangan kattaliklar ustida hisoblash operatsiyalarini avtomatik bajarish imkonini beradi.
Ishlab chiqarishning barcha sohalarida mexanizatsiyalashtirish, elektrlashtirish va avtomatlashtirishni yuqori darajaga ko‘tarish uchun hozirgi zamon talablariga javob beradigan sodda, puxta, mukammal, arzon, yuqorianiqlik va sezgirlikka ega, har qanday sharoitda o‘z ish qobiliyatini saqlab turadigan o‘lchov asboblarini loyihalashtirish, ishlab chiqarish va ularni to‘g‘ri ekspluatatsiya qilish zarur. Shu bilan birga, ishlab chiqarishni jadallashtirish, mahsulotlarni ko‘paytirish va sifatini oshirish uchun davlat tizimiga tegishli metrologik birlik va metrologik ta’minot tizimini qonun talablari darajasida ishlab chiqish zarur.Elektr texnikasi va elektr o‘lchash texnikasi, sanoat korxonalarini elektr energiyasi bilan ta’minlash tizimlari, tezkor electron hisoblash mashinalari, axborot texnologiyalari, avtomatik boshqaruv va nazorat tizimlarining mislsiz murakkablanishi va rivojlanishi
natijasida ularning elektr zanjirlarini tahlil qilish uchun umumlashtirilgan uslublarni ishlab chiqish zaruriati tug‘ilmoqda. Ular vositasida shu murakkab tizimlaming alohida qismlari bo‘lgan va ma’lum vazifani bajaruvchi elektr zanjirlarining bir qancha elementlario’zlarining umumlashtirilgan parametrlari orqali qaraladi. Zanjirning bunday elementlari kompleksi tarkibiga, masalan, simli aloqa tizimlaridagi, radio-, teleuzatishlardagi, elektr o’lchashlar, avtomatik boshqarish va nazoratidagi signallar generatorlari, kuchaytirgichlari, energiya manbalari, kompyuter texnolgiyalaridagi mantiqiy vazifalami bajaruvchi bloklari, diskret raqamli o'zgartkichlari va h.k. kirishi mumkin.Murakkab tizimlarni tahlil qilishning umumlashtirilgan usullari tizimning bir qismi bo’lgan ushbu alohida komplekslaming o‘zaro ta’sirini tadqiqot qilish imkonini beradi. Bunday umumlashtirilgan uslublarni qurishning boshlang‘ich asoslari sifatida, nisbatanmurakkab bo'lmagan elektr zanjirlarini hisoblashda qo‘llanilgan, elektrotexnika nazariy asoslarining fizik qonuniyatlari ishlatiladi.