Elektron hujjat almashinishining huquqiy asoslari va amaldagi qonunchilik

TIQXMMI universitetining Qarshi Irrigatsiya va Agrotexnologiyalar inistituti Sirtqi fakulteti YK va YF yo’nalishi 223-guruh talabasi Komiljonov Diyorbekning Axborot texnologiyalari fanidan tayyorlagan mustaqil ishi
Elektron hujjat almashinishining huquqiy asoslari va amaldagi qonunchilik
1.Elektron hujjat almashish tizimlari. 2.Elektron hujjat. 3.Elektron hujjat va elektron hujjat aylanish tizimi.
Reja:
Elektron hujjat aylanishi elektron hujjatlarni axborot tizimi orqali jo‘natish va qabul qilib olish jarayonlari yig‘indisidan iborat bo‘ladi.
Elektron hujjat aylanishidan bitimlar tuzish (shu jumladan shartnomalar tuzish), hisob-kitoblarni, rasmiy va norasmiy yozishmalarni amalga oshirish hamda boshqa axborotni uzatishda foydalanish mumkin.
Elektron shaklda qayd etilgan, elektron raqamli imzo bilan tasdiqlangan va elektron hujjatning uni identifikatsiya qilish imkoniyatini beradigan boshqa rekvizitlariga ega bo‘lgan axborot elektron hujjatdir.
Elektron hujjat texnika vositalaridan va axborot tizimlari xizmatlaridan hamda axborot texnologiyalaridan foydalanilgan holda yaratiladi, ishlov beriladi va saqlanadi.
Elektron hujjat elektron hujjat aylanishi ishtirokchilarining mazkur hujjatni idrok etish imkoniyatini inobatga olgan holda yaratilishi kerak.
Elektron hujjat qog‘oz hujjatga tenglashtiriladi va u bilan bir xil yuridik kuchga ega bo‘ladi.
Elektron hujjatning qog‘oz nusxasi bo‘lishi mumkin.
Elektron hujjat, agar u bevosita elektron hujjatni jo‘natuvchi yoki uning axborot vositachisi tomonidan jo‘natilgan bo‘lsa, jo‘natilgan deb hisoblanadi.
Elektron hujjatlarni saqlash chog‘ida ulardan erkin foydalanish va ularning qog‘oz nusxalarini taqdim etish imkoniyati ta’minlanishi lozim.
Elektron hujjatni saqlash muddati, shunga o‘xshash maqsadga mo‘ljallangan qog‘oz hujjat uchun belgilangan muddatdan kam bo‘lmasligi kerak.
Elektron hujjat aylanishida elektron hujjatlarni muhofaza qilish elektron hujjat aylanishining ishtirokchilariga yoki boshqa yuridik va jismoniy shaxslarga zarar etkazilishining oldini olish maqsadida, qonunchilikda belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Elektron hujjat aylanishi to‘g‘risidagi qonunchilikni buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar.
Oddiy so'z bilan aytganda, elektron hujjat aylanishi - bu mahalliy hujjatlar, Internet yoki boshqa kanallar orqali elektron hujjatlar almashinuvi. Elektron hujjat aylanishi tashkilot ichida ham, kompaniyalar o'rtasida ham sodir bo'lishi mumkin.
EDO nafaqat hujjatlar bilan almashish, balki qog'ozni tashuvchisiz ishlarni tashkil etishga ham imkon beradi: hujjatlarni qidirish, hisobotlarni tuzish, arxivni saqlash va boshqalar.
Elektron hujjat aylanishi Rossiya Federal Soliq xizmati ishonch tarmog'iga kiritilgan EDI operatori tizimi orqali amalga oshiriladi. Bir kompaniya boshqa elektron hujjatni yuboradi. Qabul qiluvchini bir necha soniya ichida o'z kompyuterida oladi. Ushbu vaqtda operator avtomatik ravishda hujjat tasdiqlangan elektron imzoni va hujjat formatining qonun talablariga muvofiqligini tekshiradi. Holatlardan foydalanib, jo'natuvchi hujjat qanday ishlashini ko'rishi mumkin.
Deyarli barcha hujjatlarni elektron shaklga o'tkazish mumkin. Odatda, kompaniyalar elektron shartnomalar, yo'l varaqalari, turli xil hisob-fakturalar, hisobotlar va boshqalarga o'tadilar.
Elektron hujjatlar norasmiy hujjatlar va rasmiylashtirilgan hujjatlarga bo'linadi.
Tasdiqlanmagan hujjatlar - xatlar, shartnomalar, ishonchnomalar, texnik hujjatlar va boshqa hujjatlar, ular davlat tomonidan qattiq tartibga solinishdan ozod qilingan.
Rasmiylashtirilgan hujjatlar o'tkazish shakli va qoidalariga qat'iy talablarga ega. Rasmiylashtirilgan hujjat - bu Federal Soliq xizmati formatiga muvofiq yaratilgan hujjat, masalan, ishlarni qabul qilish to'g'risidagi dalolatnoma. Rasmiylashtirilgan hujjatlar soliq hisob-kitoblarining aniqligiga ta'sir qiladi, shuning uchun ular uchun barcha o'tkazish tartib-qoidalariga rioya qilish muhimdir.
Rasmiy bo'lmagan elektron hujjatlar har qanday formatda bo'lishi mumkin: doc, xlsx, pdf, jpg va boshqalar, rasmiylashtirilgan hujjatlar faqat xml kengaytmasi bilan fayl shaklida bo'lishi mumkin.