Birlashgan millatlar sanoatni rivojlantirish tashkiloting savdo-sotiqni rivojlantirish bo'yicha iqtisodiy diplomatiyasi

BIRLASHGAN MILLATLAR SANOATNI RIVOJLANTIRISH TASHKILOTING SAVDO-SOTIQNI RIVOJLANTIRISH BO'YICHA IQTISODIY DIPLOMATIYASI
Hozirgi globallashuv sharoitida har qanday iqtisodiyotning asosini sanoat tashkil qiladi. Shunday ekan, sanoatni jahon miqyosida tartibga solish, shu asnosida qashoqlikni qisqartirishga yordam berish muhim ahamiyat kasb etadi. UNIDO Birlashgan Millatlar Tashkilotining ixtisoslashgan agentligi bo'lib, qashshoqlikni qisqartirish, globallashuv jarayonida ekologik barqarorlikni ta'minlash bilan bir qatorda sanoat rivojlanishiga yordam beradi. Tashkilot tomonidan tasdiqlanganidek, direktor tomonidan olib borilayotgan tahliliy ishlar savdoni yanada liberallashtirishni yanada ishonchli asoslashni tayyorlash va savdoni liberallashtirish va jamoat manfaatlarining keng doirasi o'rtasidagi aloqalarni yanada chuqur tushunishni ta'minlashga qaratilgan. Bu ish muhokama ishtirokchilarining xabardorligini oshirishga va ular o'rtasida konsensusga erishishga yordam beradi. Direktorlik savdo qoidalarining yangi toifalariga ta'sir ko'rsatadigan davom etayotgan va kelgusidagi savdo muzokaralarini tahlil qilish va tayyorlashga jalb qilingan. Shu bilan birga, rivojlanayotgan savdo va siyosat tuzilmasini tahlil qilish, tobora kuchayib borayotgan raqobatning bosimi ostida yuzaga keladigan yangi muammolarni bartaraf etishga yordam beradi¹ .
UNIDO 1966-yil 17-noyabrda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi 2152-rezolyutsiyasini qabul qilingan, unda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Sanoatni rivojlantirish tashkiloti (UNIDO) Birlashgan Millatlar Tashkiloti tarkibida avtonom organ sifatida ta'sis etildi. Uning vazifasi rivojlanayotgan mamlakatlarni sanoatlashtirishni rag‘batlantirish va jadallashtirishdan iborat bo’lgan. 1975-yilda Bosh Assambleya 3362-rezolyutsiyasida Konferentsiyaning UNIDOni ixtisoslashgan agentlikka aylantirish haqidagi tavsiyasini ma'qullaydi. 1985-yil UNIDO Konstitutsiyasini ratifikatsiya qilgan, qabul qilgan yoki ma’qullagan a’zo davlatlar o‘rtasidagi bir qator maslahatlashuvlardan so‘ng Konstitutsiya o’sha yilning 21-iyundan kuchga kirgan².
Mamlakatlar hamkorlik dasturi UNIDOga aʼzo davlatlarda inklyuziv va barqaror sanoat rivojlanishini tezlashtirish uchun innovatsion modelidir. Milliy rivojlanish kun tartibiga muvofiq va yuqori o'sish salohiyatiga ega bo'lgan tarmoqlarga yo'naltirilgan dastur mamlakatni sanoatni rivojlantirish maqsadlariga erishishda qo'llab-quvvatlaydi. Mamlakatlar hamkorlik dasturi mezbon hukumat boshchiligidagi ko'p manfaatdor tomonlar hamkorligiga tayanadi. U sanoatni rivojlantirish bilan bog'liq davom etayotgan hukumat va hamkorlar aralashuvi bilan sinergiya yaratadi. Mamlakatlar hamkorlik dasturi, shuningdek, tanlangan ustuvor tarmoqlarga qo'shimcha investitsiyalarni jalb qilish uchun mo'ljallangan. Shunday qilib, bu kengroq rivojlanish ta'siriga erishish uchun hamkorlar va resurslarni safarbar qilishni osonlashtiradigan modeldir. UNIDO uchun Mamlakatlar hamkorlik dasturi Tashkilot mandati va inklyuziv va barqaror sanoatni yanada rivojlanishini rag‘batlantish hamda tezlashtirishni ishga tushirishga xizmat qiladi. Shu o’rinda alohida qayd etish joizki, “Mamlakatlar hamkorlik dasturi UNIDOning maslahat va me'yoriy xizmatlarini, texnik yordam va yig'ilish funktsiyasini a'zo davlatlarga integratsiyalashgan xizmatlar paketini yetkazib berishni birlashtiradi³.”
Mamlakatlar hamkorlik dasturi orqali UNIDO hukumatga sanoat bilan bog'liq masalalar bo'yicha maslahat xizmatlarini taqdim etadi va mamlakatlar hamkorlik dasturini umumiy muvofiqlashtirishga yordam beradi. Tashkilot hukumat bilan birgalikda mamlakatning sanoat rivojlanishini jadallashtirishga qaratilgan yaxlit dastur ishlab chiqadi. Mamlakat diagnostikasi UNIDO tomonidan dastlab sanoatlashtirishning asosiy imkoniyatlari va to‘siqlarini aniqlash maqsadida o‘tkaziladi. Bu sanoatning ustuvor tarmoqlari yoki loyihalarini, xususan, ish o‘rinlari yaratish, eksportni ko‘paytirish va to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb qilish uchun kuchli salohiyatga ega sohalarni aniqlashni o‘z ichiga oladi.

1^ www.unido.org

2^ www.unido.org

3^ www.unido.org