Afg’onistonning Tolibon harakati, endi Xitoy chegarasida Pekinning tinchlanishiga umid qilmoqda

Afg’onistonning Tolibon harakati, endi Xitoy chegarasida Pekinning tinchlanishiga umid qilmoqda.

Tolibon Shinjonda Uyg’ur jangarilarini qo’llab-quvvatlaganiga qaramasdan, Xitoyning ichki ishlariga aralashmasligini aytmoqda.

Yozgi hujum vaqtida Afg’oniston hududining uchdan bir qismini egallagan Tolibon, bu hafta shimoliy-sharqiy Badaxshon viloyatidan o’tib, Xitoyning Shinjon viloyatining tog’li chegaralariga yetib keldi.

Al-Qoida bilan aloqador deb hisoblanadigan Uyg’ur jangarilarining Tolibon bilan tarixiy munosabatlari, o’tmishda Pekinni havotirga solgan bo’lar edi. Biroq, ayni paytda Tolibon Xitoyning xavotirini yumshatishga va mintaqada Pekinning hukmronligini ta’minlashga harakat qilmoqda.

“Tolibon Xitoy tarafdan bo’lib ko’rinishni judayam xohlaydi” deydi Pekindagi Tsinghua universiteti Milliy strategiya instituti tadqiqotlari rahbari Kian Feng. “ Ular Amerika o’z qo’shinlarini olib ketgandan keyin mintaqada Xitoy muhim rol o’ynaydi deb umid qilishmoqda.”

Haqiqatdan ham Amerika harbiylari hududni deyarli to’liq tark etgandan so’ng, Xitoyning mintaqadagi mavqeyi Tolibonning asosiy qo’llab-quvvatlovchisi bo’lgan Pokiston bilan strategik aloqalari sabab yaxshilanib bormoqda. Afg’onistonga shimoldan chegaradosh bo’lgan Markaziy Osiyo davlatlarida ham Xitoyning ta’sir doirasi ortib bormoqda. Pekinga bo’lgan havotir va qo’rquv sabab, Markaziy Osiyo mamlakatlari azaldan Shinjondagi musulmonlarning ommaviy qamoqqa olinishi va u yerdagi boshqa inson huquqlarining buzlishini qoralashdan o’zlarini olib qochadi.