50-мавзу: Эшитишида нуқсони бўлган болалар билан ривожланиш хусусиятларидан келиб чиқган холда ўтказиладиган сюжетли-ролли ўйинлар

50-мавзу: Эшитишида нуқсони бўлган болалар билан ривожланиш хусусиятларидан келиб чиқган холда ўтказиладиган сюжетли-ролли ўйинлар.
Режа:

1. 
   Сюжетли -ролли ўйинлар
   
2. 
   Эшитишида нуқсони бўлган болалар билан ривожланиш хусусиятларидан келиб чиқган холда ўтказиладиган сюжетли-ролли ўйинлар.
   

Ўйинларнинг барча турлари орасида болани ривожлантириш учун энг яхши таъсир этадигани сюжетли ва ролли ўйинлардир. Болалар учун энг севимли, энг керакли ўйинлар - бу шундай ўйинларки, унда болалар ўзлари ўйин мақсадини белгилайди. Булар: уй қуриш, мактабга бориш, тушлик қилиш... Ўйин жараёни ушбу мақсадга эришишдан иборатдир: бола режа тузади, амалга ошириш усулларини танлайди. У минадиган поезд стуллардан қурилган бўлсин, уй ёғоч чипслардан қурилсин, лекин гап бунда эмас, боланинг тасаввурлари ҳақиқатни тўлдиради; бу ерда режа тузиш жараёнининг ўзи жуда муҳимдир.

Ўйин фаолиятида боланинг катталар ҳаётида иштирок этиш зарурати амалга оширилади.
Ўйин бу болалар томонидан ўзларининг зиммасига олган роллари ёрдамида ва турли ўйин предметларидан фойдаланган ҳолда катта инсонларнинг фаолиятини ва уларнинг муносабатларини акс эттиришдир. Ўйинлар давомида "баъзи шароитларда катталар томонидан бажариладиган ҳар қандай ҳақиқий ҳаракатлар бола томонидан бошқа, ўйин шароитида такрорланади.
Катталар сингари бўлиш истагини қондирган ҳолда болалар ўйинларда ўзларининг фаолликка, мустақилликка интилишини амалга оширадилар, ташаббус кўрсатадилар, ижодий ҳаракат қиладилар.
Ўйинлар болаларнинг ҳаётини қувноқ кечинмалар билан тўлдиради, уларни ҳиссий жиҳатдан бойитади, тетик кайфиятни яратади.
Ўйин бу ҳақиқатни акс эттириш шаклидир. Сюжетли ва ролли ўйин - бу боланинг махсус инсоний фаолияти бўлиб, у ҳайвонларда кузатилиши мумкин бўлган ўйин аналогларидан тубдан фарқ қилади. Ушбу ўйин нафақат мазмунан, балки тузилиши бўйича ҳам, механизми бўйича ҳам ижтимоий аҳамиятга эга.
Ўйин фаолияти сабаблари ўзига хосдир. Ўйин фаолияти асосан унинг маҳсулотига эмас, балки жараённинг ўзига қаратилган. Ушбу фаолиятнинг амалга оширилиши болага доимо мамнуният ва завқ бағишлайди. Бу ўйин фаолиятининг ўзига хос хусусияти бўлиб, уни бошқа фаолият турларидан ажратиб туради.
Сюжетли ва ролли ўйинлар жараёнида болалар турли хил нарсалардан фойдаланадилар, улар билан ҳаракат қиладилар, уларни таққослайдилар, қиёслайдилар, уларнинг баъзи хислатларидан чалғийдилар ва фикрлайдилар, бошқаларини хаёл билан қуриб битказадилар, баъзи предметларни бошқалар сифатида ишлатадилар.
Сюжетли ва ролли ўйинлар ҳайвонларга, китобга бўлган қизиқишни ва иштиёқни, ўрганишга, ишнинг ҳар хил турларига қизиқишни, меҳнат одамларига ҳурматни, меҳнат қилиш қобилиятини ва истагини ривожлантиради. Ушбу ўйинлар давомида болалар ижтимоий хулқ-атвор қоидаларини ўрганадилар, кундалик ҳаётда ўзини тутиш нормаларини ўзлаштирадилар.
Сюжетли ва ролли ўйинлари жараёнидаги қўшма фаолият болалар ўртасида дўстона, ўртоқлик муносабатларини шакллантиришга ёрдам беради. Болага ўйинда ўртоқлар зарур - унга кимнидир даволаши, ювинтириши, ўқитиши, далаҳовлига олиб бориши, кимдир учун кечки овқатни тайёрлаши, маҳсулотларни сотиши керак. Ўйин давомида болалар биргаликда, келишган ҳолда ҳаракат қилишни, ўйиндаги бошқа иштирокчиларнинг манфаатларини ҳисобга олишни, ўз манфаатларини умумий манфаатга бўйсундиришни, ён беришни, умумий мақсад учун ҳаракат қилишни ўрганадилар, яъни жамоавий фаолият, жамоада ўзини тутиш кўникмаларини эгаллайдилар.