4-masala Qumtutgich-yog’tutgichlar hisobi

---

 

4-masala 

Qumtutgich-yog’tutgichlar hisobi 

Qumtutgich-yog’tutgich  tuzilshiga  ko’ra  to’rtburchakli  ko’ndalang  kesimli 

uzaytirilgan sig’imi V, m bo’lib, oqim uzunligi L, m, oqim qismi chuqurligi N, m 

lar. 

Korxonadan chiqayotgan oqova suv lotok orqali qumtutgich-yog’tuggichga V, 

mm/s  tezlikda  yog’  yig’uvchi  voronkaga  qarab  xarakatlanadi.  Oqova  suvning 

lotokdan  yig’uvchi  voronkalarga  o’tishi  neft  mahsulotlari  va  zarrachalari  yuzaga 

qalqib  chiqadi,  qattiq  zarrachalar  esa  maxsus  qabul  qiluvchilarda  cho’kmaga 

tushadi. 

Dispers  zarrachalar  ko’rinishidagi  noorganik  va  organik  moddalar 

iflosliklarning  qalqib  chiqishi  gidravlik  qarshilik  kuchining  ta’sirini 

xisobga  olgan  holda  suyuqlikdagi  zarrachaning  harakatlanishi  uchun  Stoks 

tenglamasini echish bilan aniqlanishi mumkin: 

     

   

 

  

    [

 

   

 

 

 

] 

Bu erda  ρ

g

 va   ρ

s

 - neft maxsulotlari va suvning zichligi, kg/m

3

 (  ρ

s

 =0,8 , ρ

g

 =1);  

D – neft mahsulotlari zichligi, mm 

Neftutgichning uzunligi quyidagicha aniqlanadi: 

     

     

    (     )

 

bu erda,  υ- nefttutgichdagi xarakat tezligi, m/s; 

H – nefttutgichning  ish chuqurligi, m; 

K - konstrutiv afzalliklar tufayli vujudga keluvchi tuzatish koeffitsienti; 

(gorizontal tindirgich uchun K=0.5 deb qabul qilamiz); 

W - suvning nefttutgichdagi xarakat tezligini vertikal xosil qiluvchisi (W=0.5 

mm/s deb qabul qilamiz). 

Nefttutgichning kengligini quyidagi formuladan topiladi: 

   

 

     

 

bu erda Q - oqova suvning maksimal sarfi, - m

3

/soat.  

Oqova suvning bir soatdagi maksimal sarfi quyidagi formula orqali topiladi: 

   

           

 

 

Bu erda, m - suv ajratish sarfining yiriklashtirilgan me’yoriy, maxsulot 

birligi  m

3

/soat; 

       P- korxonaning ishlabchiqarish quvvati, bir smenadagi maxsulot 

       Ks - suv ajratishning soatdagi muvozanatsiz koeffitsienti;  

       t – smenadagi ish soatlari soni. 

      Gorizontal qumtutgich, nefttutgichlarda mexanik tozalashning birinchi 

boqichida 20-30% mineral iflosliklar ushlab qolinada va 60-7-% yog’ yoki neft 

maxsulotlari tutib qolinadi. Oqova suvlarni butkul tozalash qumtutgich va 

---

yog’tutgichlardan so’ng tindirgichlarda yoki boshqa fizik-kimyoviy usul bilan 

tozalanadi. 

Vazifa.  Ishlab    chiqarish      quvvati    П,      t/smena      va      suv      ajratishning  

koeffitsientini      xisobga      bog’liq    xolatdagi  “mahsulot  birligiga  teng  keladigan 

me’yoriy, suvning υ,   mm/s xarakat tezligi, zarrachalarning o’rtacha diametri d, 

mkm  va  smenadagi      t  ish  soatlari    miqdoridagi    oqova    suvning    xisobiy    sarfi   

va  qumtutgich-yog’gutgichlarning geometrik o’lchamlarini aniqlash. 

 

 

 

 

 

4 – masalaning variantlari