3-мавзу. Бизнесни бошқаришда давлатнинг ўрни

3-мавзу. Бизнесни бошқаришда давлатнинг ўрни
Сиёсий вазият. Ҳуқуқий меъёрий базанинг яратилиши.
Компаниялар ва якка тадбиркорлар бошқа давлатда бизнес қилаётганларида таваккалдан қочишга ҳаракат қилишади.Aгар тўсатдан ҳукумат бошқаруви ўзгариб қолса, бу ташқи бизнес учун ёмон вазиятни пайдо қилиши мумкин.Бунда компания ўзининг биноси, жиҳозлари ёки банклардаги пулларини йўқотиши мумкин.Шунингдек, сиёсий турғунлик янги қонунлар ишлаб чиқилганда ҳам юзага келиши мумкин.Бу қонунлар олдинги қонун-қоидалар асосида фаолият олиб боришга йўл қўймайди.Бахтга қарши бу ҳолат тасбиркорларнинг ўзларидаги валюталарини қийматидаги кучларини камайтириб қўйиши мумкин. Бошқа мамлакатларда бизнес юритиш одамлар ва жойларда орасида мавжуд фарқлар ҳақида билим талаб қилади. Корхона тўрт асосий омиллар-географиясини, маданий таъсир, иқтисодий ривожланиш, сиёсий ва ҳуқуқий масалалар ҳисобга олиши керак.
жуғрофия Манзил, иқлим, ер билан таъминлаш, портлар, шунингдек, мамлакат таъсири тадбиркорлик фаолиятининг табиий ресурслари.Жуда иссиқ ҳаво ўстирилиши мумкин екинлари турларини чеклайди.Дарёларёкиокеанпортлариорқалиодамларосонликбиланташқисавдоучунмаҳсулотйетказибберишимумкин.Чекланган табиий ресурслари Мамлакатлар импортибилан ўзаро чамбарчас боғлиқ.
Баъзи маданиятларда, қучоқлаб коршиш бизнес ҳамкорликнинг ишончли гарови ҳисобланади, бошқа маданиятларда еса қол бериб коришишни ўзи кифоя. Маданият умумий хулқ, халқ феъл атвори ва жамият қиймати ҳисобланади. Халқ маданияти бизнесда кучли таъсир ега. Мисол учун олиб қараганда, Мексикада куннинг тенг ярмида яъни тушликда барча ишлар тўхтатилади, чунки уларда ананавий тушлик пайти тушликдан завқ олиш, дам олиш қабул қилинган.
халқаро бизнесда маданий ва ижтимоий омиллар, тил, дин, қадриятлар, урф-одат таъсири асосий ҳисобланади. Бу муносабатлар, оилалар, касаба уюшмалари ва бошқа ташкилотлар ўртасидаги ҳамкорликни ўз ичига олади.
Давлатнинг ислоҳотчилик роли. Бизнес муҳити. Давлатнинг бизнес муҳитини яратишдаги фаолияти.Мамлакатлар ва жисмоний шахслар еҳтиёжларини ва истакларини қондириш учун чекланган ресурслар муаммоси билан дуч келади. Сиз доимо вақт, пул ва енергия фойдаланиш ҳақида қарор қабул қиишни о`йлаймиз. Худди шундай, ҳар бир туман унинг халқининг еҳтиёжларини қондириш учун ўз ерини, табиий ресурсларни, бойлик ва иш фойдаланиш режалаштиради. Бошқа мамлакатларда одамлар ўз қишлоғида, о`зинг одамлари учун мато қилиш қўлли дастгоҳ бошқариш учун сомон кулбада ҳаёт кечиради.Бу фарқлар иқтисодий ривожланиш даражасини акс еттиради. мамлакатнинг иқтисодий ривожланиш даражасига таъсир қилувчи асосий омиллар:
• енг яхши таълим тизими жорий етиш
• ўз фуқаролари учун кўпроқ ва яхшироқ хизмат ва товарлар.
Саноати ривожланган мамлакатларда халқаро савдо қўллаб-қувватлайдиганяна бир омил инфратузилмаси ҳисобланади. Инфратузилма транспорт, алоқа, туман ва миллат муҳандислик тизимлари англатади. Мисол учун Германияни оладиган бо`лсак унинг самарали темир йўл тизими, автомобил йўллари, шунингдек, компютерлар, заиф инфратузилма билан бошқа мамлакатларга нисбатан халқаро бизнес учун яхши омил еканлигини ко`рамиз.
Сиёсий ва ҳуқуқий масалалар. Ҳар куни сиз бизнесингиз билан ҳукумат таъсирини ко`ришингиз мумкин. Ҳукумат реклама ва шартномаларни адолатли ижро тартибига солишга жавоб беради. Улар озиқ-овқат ва фармацевтика идорасинихавфсизлик текширади ва талаб қилади. Aмерика Қўшма Штатларида одамлар ўз иш фаолиятларида кўпроқ еркинлик бор. Бу барча мамлакатларда тўғри емас. Кўп жойларда, истеъмолчилар ва операторлар орасида фаоият чекланган.
Ҳукумат буни истаса, у бутунлай маҳсулот експорт ёки импорт тўхтатиш мумкин.Бу ембарго дейилади.Ҳукуматлар кўп сабабларга кўра ембарго зўрлаб мумкин.Улар ҳар қандай квота ёки тариф оқимида устидан халқаро рақобат ўз саноатини ҳимоя қилиш мумкин.Ҳукумат душман гуруҳлар ёки халқларнинг қўлига тушишининг миллий мудофаа сония сезгир маҳсулотлар, ҳаётий аҳамиятга ега, айниқса олдини олиш мумкин.Ҳукумат баъзан бошқа мамлакат ҳаракатлари ёки сиёсат ўз ўгиришидан изҳор, ембарго юклайди.
Ҳар қандай бизнес режа доимий равишда қайта қуриб борилиши шарт. Аниқ ва самарали режа ҳам ташқи муҳит шартлари ўзгариши ҳисобига мақсадини йўқотиши мумкин. Бизнес режа мақсади, вазифаси ташқи ва ички омиллар ҳисобига ўзгариши мумкин, яъни умумиқтисодий аҳвол, харидорнинг ҳолати, янги технология, рақобат ички омиллар юқори малакали кадрларни йўқотиш ва ҳоказо. Бундан ташқари бозордаги, тармоқцаги ва корхонадаги барча ўзгаришларларни ҳисобга олмоқ керак. Чунки бу ўзгариихлар бизнес режани бажарилишга таъсир этиши эътибордан ҳоли эмас. Шунинг учун корхона раҳбарлари томонидан тегишли ўзгаришлар киритилиб борилиши мақсадга м>вофикдир. Раҳбар бозор шароитидан келиб чиқиб режага нисбатан фарқланишни тушуниши ва тўғри баҳолаши лозим. Раҳбарнинг бундш ёндашуви режа топшириқпарини бажариш ва мақсадга эришишда гўғри йўлни танлаганлигини билдиради ва ўз навбатида муваффақи5 г гарови ҳам бўлиб қолади. Юқоридаги мақсадга эришишнинг эирдан бир тўғри йўли, унинг етарли ахборот манбага эга бўлишидир. Ҳозирда бизнес кўпроқ ахборот манбаи етар- ли эмаслиги ҳисобига қийинчиликларга дуч келмокда. Уларга: - корхона раҳбари иш стопила оператив маьлумот мавжуд эмаслиги; - товар материал бойлик ҳисоби етарли даражада тўлиқ олиб борилмаслиги; - товар материал заҳиралари зарари, маҳсулотларни табиий йўқолиши, унумсиз йўқошшлар ҳисоби ва тўла амалга оширилмаганлиги; - маҳсулот тури буйича ҳисоб янги ҳолатда олиб борилмаганлиги; - дебитор кредиторлик қарзлари ҳисоботлари кеч тайёрланиши ёки раҳбар томонидан таҳлил этилмаслиги ва ҳоказо. Бундан ташқари бозор иқгисодиёти шароитида корхона ра^эарлари ташқи ахборот манбаларидан кам фойдаланади. Уларнинг сабаби: - ахборот ва консалтинг марказлар хизмати жойларда талаб даражасида эмаслиги; - тижорат банклари фаолият тури нисбатан чекланганлиги; - товар ишлаб чиқарувчилар ва тадбиркорлар палатасининг ишлари тадбиркорларни тўла қониқтирмаслиги; - концерн, тармоқ уюшмалари, инвестацион уюшмалар; - касб журналлари кам даражада чоп этилиши. Ўз вақгипа етиб келмаслиги; - биржа янгиликлари доимий равишда бериб борилмаслиги; - бизнес фонд магериаллари ўз вақгида етказилмаслиги. Демак, бизнес режа шароитни ўзгартиришини ҳисобга олган ҳолда доимий равишда таҳлил этилиб ва ўзгартириб борилиши керак. Бу ерда корхона раҳбарининг шароитни баҳолаш ва олдиндан кўриш имкониятлари бунга ҳалақит бермайди. Юқоридаги қобилиятлар ўз навбатида раҳбарнинг ижобий ва салбий томонларида намоён бўлади. Яхши, кучли раҳбар ички истиқбол йўллари асосида тўғри йўлни танлайди.