26-Мавзу: Халқаро иқтисодий интеграция ва Ўзбекистоннинг жахон хам- жамиятига кириб кириб бориши

26-Мавзу: Халқаро иқтисодий интеграция ва Ўзбекистоннинг жахон хам-
жамиятига кириб кириб бориши.
1. Айтайлик, АҚШда экспортнинг умумий ҳажми 933,9млрд. доллар. ЯИМ ҳажми 8728,0 млрд. долл. Малайзияда эса экспорт ҳажми 71,9 млрд. доллар, ЯИМ ҳажми эса 728,5 млрд. долл.
Ҳар икки мамлакат экспорт квотасини ҳисобланг, уларни солиштиринг. Экспорт квотасини экспортнинг ЯИМдаги улуши сифатида қарай оламизми? Фикрингизни изоҳланг.
2. Ўзбекистонда 2003 йили 14948,6 млрд. сўмлик ЯИМ яра­тилди. Экспортнинг умумий ҳажми эса 3725 млн. долларни ташкил этди. Агар 2003 йили сўмнинг долларга нисбатан курси 1 доллар = 975 сўм бўлса, экспорт квотасини ҳисобланг.
Агар 1999 йили бу кўрсаткич 18,7% бўлган бўлса, 2003 йил билан таққослаб, қандай хулоса чиқариш мумкин? Ҳозирда-чи?
3. Дунё бўйича экспорт ҳажми 5473 млрд. доллар бўлиб, унинг 273,5 млрд. доллари энергия ташувчи ресурсларни ташкил этади. Қозоғистонда умумий экспорт ҳажми 5,2 млрд. долл., шундан 2,08 млрд. долларини нефть ва нефть маҳсулотлари ташкил этади. Қозоғистоннинг экспорт бўйича ихтисослашув коэффицентини ҳи­соб­ланг. Бу коэффициент нимани кўрсатади ва ундан қандай фой­да­­ланилишини изоҳланг.
4. 1999 йили жаҳон миқёсида 29232,1 млрд. долл. ЯММ яра­тилган. Ер шари аҳолиси 5975 млн. киши. 35 та ривожланган мам­ла­катларда аҳоли жон бошига 25730 доллардан ЯИМ яра­тилган, 59та қолоқ мамлакатларда эса 987,6 млрд. долларлик ЯИМ ишлаб чиқарилган. Бу мамлакатларда 2417 млн. киши истиқомат қилади.
Ўртача ва қолоқ мамлакатларда аҳоли жон бошига тўғри кела­диган ЯИМ миқдорини аниқланг. Улардан қандай хулоса чиқариш мумкин?
Глобализация жараёни тараққиётнинг тезлашишига катта таъсир кўрсатишига қарамай, нима сабабдан антиглобалистлар сафи ўсиб, уларнинг норозилиги кучайиб бораяпти?
Т/Н

1. Мамлакатларнинг ўзаро боғланиши концепциясида халқаро меҳнат тақсимоти ҳозирги замон талабларидан келиб чиқиб талқин этилади.

2. Модернизация назариясига кўра ривожланаётган мамла­кат­ларда меҳнат тақсимоти четдан капитал жалб қилишга қаратилган бўлиши керак.
3. Халқаро иқтисодий интеграция ривожланиши учун халқаро инфратузилмани ривожлантириш шарт эмас.
4. Миқёси ва фаолият юритиш жиҳатидангина эмас, балки капитал ва унинг харакатини назорат қилиш жиҳатидан ҳам байналмилал корпорациялар халқаро корпорациялар деб аталади.
5. Капитал ва уни назорат қилиш жиҳатидан, яъни бош ком­панияларнинг бир мамлакатга тегишли бўлган шакли халқаро кор­порациялар деб аталади.
6. ТМКлар арзон ресурслар билан бирга ўз маҳсулотларини сотадиган бозорларга эга бўлиши натижасида ниҳоятда катта имко­ниятга эга бўлади.
7. Монополистик устунлик (афзаллик) модели, чет эллик инвес­тор маҳаллий инвесторга қараганда қулай шароитда бўлади, деган ғояга асосланади.
8. Маҳсулотнинг ҳаёт цикли модели - яратилган ялпи маҳсулот-нинг бозорга кириб боришидан бошлаб, бозор талабининг ўсиши, тўйиниши ва охир-оқибат сотишнинг камайиши юз бериши, бу маҳ­су­лотни чет мамлакатларда ишлаб чиқаришни йўлга қўйилиши эса шу маҳсулотларни ҳаёт циклини узайтириши ҳақидаги назариядир
9. Хўжалик ҳаётининг глобаллашуви икки хил: ижобий ҳамда салбий оқибатга олиб келади.