1. Mifologiyada dastlab qanday masalalar qo‘yilgan? a. Biz kimmiz nega tug‘ildik

1.Mifologiyada dastlab qanday masalalar qo‘yilgan?
a. Biz kimmiz nega tug‘ildik;
b. Unday nazariya bo‘lmagan
c. Nega tug‘ildik va nimaga o‘lamiz;
d. Dunyo qanday vujudga kelgan va u qanday rivojlanadi? Hayot va o‘lim nima?;
2.Tarixan dunyoqarashning dastlabki shakllari qaysi javobda tо‘g‘ri kо‘rsatilgan?
a. Din va san’at;
b. San’at va mifologiya;
c. Poetika va lirika
d. Mif va din;
Falsafa qanday funksiyalarni bajaradi?

a. dunyoqarashga oid funksiyalar, metodologik funksiyalar;

b. metafizik funksiyalar, dialektik funksiyalar
c. moddiy ne’matlar yaratish funksiyasi, mahsulotlarni taqsimlash funksiyasi;
d. ijtimoiy funksiyalar, iqtisodiy funksiyalar;
Dunyoqarashning tarixiy tiplari qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
a. mifologik, diniy, falsafiy;
b. falsafiy, dialektik, metafizik;
c. mifologik, dialektik, din
d. diniy, metafizik, mifologik;
Falsafa qanday funksiyalarni bajaradi?

a. moddiy ne’matlar yaratish funksiyasi, mahsulotlarni taqsimlash funksiyasi;

b. ijtimoiy funksiyalar, iqtisodiy funksiyalar;
c. metafizik funksiyalar, dialektik funksiyalar

d. dunyoqarashga oid funksiyalar, metodologik funksiyalar;

«Faylasuf» atamasini birinchi bo‘lib ishlatgan mutafakkirni toping.
a. Platon;
b. Pifagor;
c. Geraklit;
d. Aristotel
Obyektiv dunyoga va insonning undagi о‘rniga, odamzotning о‘zini qurshagan borliqqa va о‘z-о‘ziga bо‘lgan munosabatiga nisbatan yondashuvlar tizimi, bu - ...

Выберите один ответ:

a. Dunyoqarash;
b. Idrok;
c. Tasavvur
d. Tafakkur;
Jamiyat hayotining asosiy sohalari qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
a. iqtisodiy,ijtimoiy, siyosiy, ma’naviy;
b. diniy, ilmiy, axloqiy;
c. siyosiy, mafkuraviy, huquqiy;
d. mafkuraviy, madaniy, tarbiyaviy
«Falsafa atamasining lug‘aviy ma’nosi nimani bildiradi?
a. dunyoqarash degan ma’noni bildiradi;
b. donolik degan ma’noni bildiradi;
c. yunoncha so‘zdan olingan bo‘lib «filio» - sevaman, «sofiya» - donishmandlik degan ma’nolarni bildirib, donishmandlikni sevish degan ma’noni anglatadi;
d. bilimdonlik ma’nosini bildiradi
Siyentizm tushunchasi nimani anglatadi?
a. falsafiy bilishni ilmiy bilishdan ajratadi, uni ilmiy bilish bilan muvofiq emas, deb e’lon qiladi, u oqilonalikni kamsitadi;
b. mistika, intuitsiya, iroda va shu kabilarni mutlaqlashtiradi;
c. amaliy falsafa vujudga kelishiga sabab bо‘ladi
d. fan texnika taraqqiyotining ijobiy jihatlarini mutlaqlashtiradi;

Qadimgi Yunon falsafasi Hind va Xitoy falsafasidan qaysi xususiyatlari bilan farq qiladi?

a. diniy;
b. gumanistik
c. geliotsentrik;
d. kosmotsentrik;
Tasavvuf falsafasi namoyondalarining fikricha, inson ma’naviy - ruhiy barkamol bo‘lishi uchun necha bosqichni bosib o‘tishi darkor?

a. 4 ta;
b. 10 ta

c. 5 ta
d. 6 ta;
Нақшбандийнинг маънавий устози.
a. Ғаззолий;
b. Ғиждувоний;
c. Ҳамадоний
d. Яссавий;
Olamning asosi turli unsurlardan iborat, deb hisoblagan dastlabki falsafiy maktabni aniqlang.
a. chorvaka;
b. Yoga
c. jaynizm;
d. daosizm;
Markaziy Osiyoda ma’naviy-falsafiy merosning eng qadimgisi qaysi javobda tо‘g‘ri kо‘rsatilgan?
a. Qur’oni Karim
b. Injil;
c. Talmut;
d. Avesto;
Dastlabki falsafiy maktablar qaysi davlatda shakllangan?
a. Xitoy
b. Hindiston;
c. Eron va Turon;
d. Yunon;
Lao Szi talimotida substansiya?
a. osmon;
b. yan
c. dao;
d. si;

Ilk falsafiy fikrlar qaysi mamlakatda vujudga kelgan?

a. AQSH, Kanada, Meksika;
b. Hindiston, Xitoy, Yunoniston;
c. Iroq, Afg‘oniston, Pokiston
d. Angliya, Fransiya, Germaniya;
«Fozil odamlar shahri», «Qonunlar haqida kitob» asarlarining muallifi kim?
a. Jaloliddin Rumiy;
b. Bahouddin Naqshband;
c. Abu Nasr Forobiy
d. Abu Ali Ibn Sino;
Ғаззолий файласуфларни қайси уч категорияга ажратган.
a. Атеистлар, пантеистлар, монистлар;
b. Пантеистлар, илоҳиётчилар, диалектлар
c. Дахрийлар, табиатшунослик, метафизиклар;
d. Диалектикалар, метафизиклар, дахрийлар;
Jon haqidagi ta’limotni birinchi bo‘lib kim yaratgan?

Выберите один ответ:

a. Platon;
b. Aristotel;
c. Kant
d. Forobiy;
Falsafiy tafakkur Qadimgi SHarq va G‘arbda ijtimoiy ongning dastlabki shakli sifatida qanday ko‘rinishda vujudga kelgan?
a. Ontologik;
b. Dialektik;
c. Mifologiya
d. Gnoseologik;

Pozitivizmning asoschisi kim?:

a. R.Karnap;
b. G.Spenser;
c. R. Bultman
d. O.Kont;
«Dixotomiya», «Axill», «Stadiy» kabi mashhur aporiyalar muallifi kim?
a. Protagor;
b. Geraklit;
c. Parmenid
d. Zenon;
«Inson, eng avvalo o‘zingni angla!» degan hikmatli so‘z qaysi faylasuf tomonidan aytilgan?
a. Aflotun;
b. Arastu;
c. Forobiy
d. Suqrot;
Qaysi faylasuflar moddiy va ideal hodisalarni farqlagan?
a. Suqrot va Platon;
b. Geraklit va Suqrot
c. Platon va Protogor;
d. Suqrot va Protogor;

Geografik determinizm oqimining asoschisi?

Qaysi davrda tabiatga go‘zallik va ilhom manbai deb qarashga asoslangan yangicha munosabat yuzaga keldi?
{=Uyg‘onish davri;
~Antik davr;
~Yangi davr;
~Eng yangi davr}

a. J.J.Russo;

b. Dj.Berkli;
c. SH.L.Monteske;
d. I.Kant
Sensualizm vakillari tо‘g‘ri kо‘rsatilgan javobni belgilang?
a. Ibn Sino, Kant, Gegel, Konfusiy;
b. F.Akvinskiy, N.Kuzanskiy, A.Avgustin
c. Forobiy, Nitsshe, Fukuyama, Lao Szi;
d. Yum, J.Berkli, F.Nitsshe, Z.Freyd;
Quyidagi ta’limotlarning qaysi biri borliq muammolarini o‘rganadi?
a. metodologiya
b. aksiologiya;
c. ontologiya;
d. gnoseologiya;
Substansiyani «causa sui» – «о‘z-о‘zining sababchisi» deb atagan faylasufni toping?
a. Spinoza;
b. Kant;
c. Dekart;
d. Fixte
Qaysi javobda borliqning mavjudlik usullari to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
a. materiya va tabiat;
b. materiya va ruh;
c. ruh va inson;
d. ma’naviyat va ruh
Qaysi qatorda «birinchi tabiat» narsalari to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
a. g‘oya, nazariya, gipoteza;
b. makon, zamon, harakat
c. o‘simliklar olami, hayvonot olami, okeanlar;
d. shahar, qishloq, aholi punkti;
Falsafada о‘zining mavjudligi uchun о‘zidan boshqa hech narsaga muhtoj bо‘lmagan birinchi asosga nima deyiladi?
a. Reallik;
b. Dalil
c. Substansiya;
d. Aksidensiya;
Borliqning asosini ham moddiylik, ham ma’naviylik tashkil qiladi, degan mulohaza qaysi ta’limotga asoslangan?

Quyidagi misollardan qaysi qatordagisi faqat ruh olamiga mansub?

{~makon, zamon, harakat;
~shahar, qishloq, aholi punkti;
~o‘simliklar olami, hayvonot olami, galaktika;
=g‘oya, nazariya, gipoteza}
a. idealizm
b. plyuralizm;
c. dualizm;
d. monizm;
Qaysi javobda borliq kategoriyasiga to‘liq ta’rif berilgan?

a. borliq abadiy, u hamisha mavjud, uni tashkil etgan narsalar o‘tkinchidir;

b. borliq - olamning integral xarakteristikasini ifodalovchi kategoriya bo‘lib, narsa va jarayonlarning mavjud bo‘lgani tu-fayli yaxlit ekanini, ular orasida umumiy aloqadorlik borli-gini ko‘rsatadi;
c. borliq - ob’ektiv va sub’ektiv reallikdir;
d. borliq narsa va jarayonlarni mavjudligini ifodalaydi
Оламни ва борлиқни фақат субъектнинг онгига боғлиқ деган таълимотни илгари сурувчи оқим.
a. Лаоцизм;
b. Кубровия
c. Суфизм;
d. Субъектив идеализм;
«Ikkinchi tabiat» elementlari to‘g‘ri keltirilgan javobni aniqlang.
a. o‘simliklar olami, okeanlar;
b. shahar, qishloq, aholi punkti;
c. makon, zamon, harakat
d. g‘oya, nazariya, gipoteza;
Mazkur fikr muallifi kim: «Miqdor uchun kо‘payish va kamayish, sifat uchun – о‘zgarish, makon uchun – kо‘chib yurish, mohiyat uchun – vujudga kelish va yо‘q bо‘lish mavjud»?
a. A.Bergson;
b. B.Spinoza
c. Platon;
d. Aristotel;
Rivojlanish sababi haqidagi masala qaysi tamoyilda ifodalanadi.##
a. Determinizm prinsipi
b. Sifat va miqdor о‘zgarishlarning bir – biriga о‘tish qonuni;
c. Qarama – qarshiliklar birligi va kо‘rish qonuni;
d. Inkor – inkor qonuni;
Tabiiy jarayonlar va hodisalar holatlarining har qanday о‘zgarishi bu - ...

a. О‘zgarish;

b. Harakat
c. Taraqqiyot;
d. Rivojlanish;
Sababiyat prinsipining mohiyatini ifodalab bering.
a. oqibatni keltirib chiqargan barcha holatlar yig‘indisigina sababiy asos bo‘lishi mumkin;
b. har qanday narsa elementlar va ular orasidagi aloqalardan tarkib topadi
c. narsalar turli qismlardan tarkib topgani tufayli emas, ushbu qismlar o‘rtasida aloqadorlik mavjudligi tufayli yaxlitdir;
d. har qanday sistema ma’lum shart-sharoitlar va sabablar ta’si-rida shakllana boradi;
Olamni doimo harakatda va rivojlanishda deb targ‘ib qiluvchi oqim.##
a. Dialektika;
b. Sofistika
c. Metafizika;
d. Ekologik oqim;
Issiqlik, yorug‘lik, elektromagnitizm harakatning qaysi shakliga mansub?
a. fizik
b. mexanik;
c. ijtimoiy;
d. ximik;
Gegel qarashlariga kо‘ra tushuncha mutloq g‘oyaga erishguncha bо‘lgan rivojlanish bosqichlarida nimaga ega bо‘lamiz.
a. Nisbiy haqiqatga;
b. Mutloq haqiqatga
c. Haqiqatga;
d. Hissiy bilishga;

Отзыв
Borliqdagi tarkibiy bog‘lanishlarni ifodalovchi kategoriyalar juftligini aniqlang.

a. metafizika, dialektika, sinergetika, fenomenologiya, verifi-katsiya va boshqalar
b. analiz, sintez, taqqoslash, mavhumlashtirish, umumlashtirish;
c. sabab va oqibat, tasodif va zaruriyat, imkoniyat va voqelik;
d. butun va bo‘lak, sistema va element, xususiylik va umumiylik, hodisa va mohiyat, shakl va mazmun;
Organik hayotda harakatning qaysi shakli uchraydi?

a. fizik shaklida;

b. biologik shaklida;
c. ximik shaklida;
d. ijtimoiy shaklida
«Taraqqiyot» tushunchasiga berilgan to‘g‘ri ta’rifni aniqlang.
a. narsadagi ma’lum xossalar o‘rniga boshqalarining yuzaga kela borishi jarayoni
b. murakkab sistemalarning uzoq muddat davomidagi barqarorligi jarayoni;
c. murakkab sistemalarning uzoq muddat davomidagi izchil va sifatiy o‘zgarishi jarayoni;
d. murakkab sistemalarning uzoq muddat davomidagi beqarorligi jarayoni;
Qaysi falsafiy ta’limotning vakillari aqliy bilishning hissiy bilishga nisbatan ustunligiga alohida urg‘u beradilar?

a. sensualizm;

b. agnostitsizm
c. materializm;
d. ratsionalizm;
Bilishning asosiy bosqichlari qaysi qatorda to‘g‘ri keltirilgan?
a. hissiy va aqliy
b. moddiy va hissiy;
c. moddiy va ma’naviy;
d. ma’naviy va aqliy;
Inson bilimlari haqqoniyligining asosiy mezoni nima?
a. amaliyot;
b. makon;
c. zamon;
d. taraqqiyot
Ilmiy bilishning darajalari qaysi qatorda to‘g‘ri keltirilgan?
a. nisbiy va nazariy;
b. mutlaq va empirik;
c. nisbiy va mutlaq;
d. empirik va nazariy
Bilish xaqidagi ta’limot bu - ...?
a. Ontologiya;
b. Ideologiya;
c. Gnoselogiya;
d. Epistemologiya
Hissiy bilishning shakllari qaysi qatorda to‘g‘ri keltirilgan?
a. sezgi, idrok, xulosa;
b. sezgi, idrok, tasavvur;
c. tushuncha, sezgi, tasavvur
d. tushuncha, tasavvur, hukm;
Inson bilimlarining voqelikka muvofiq kelishi – bu…
a. yolg‘on
b. haqiqat;
c. g‘oya;
d. xato;
Empirik bilish shakllarini sanab o‘ting?
a. Kuzatish, eksperiment, ilmiy dalillash;
b. Gipoteza, paradigma, nazariya
c. ilmiy muammo, muammoli vaziyat, tarixilik;
d. Modellashtirish tarixiy analogiya, bashorat;
«Insonning tabiat, jamiyat va o‘zi to‘g‘risida bilimlar hosil qilishga qaratilgan aqliy, ma’naviy faoliyat turi» deb berilgan ta’rif qaysi falsafiy kategoriyaga taalluqli?
a. borliq;
b. bilish;
c. ong
d. materiya;
Aqliy bilishning shakllari qaysi qatorda to‘g‘ri keltirilgan?

Выберите один ответ:

a. tushuncha, idrok, tasavvur;
b. tushuncha, hukm, xulosa
c. sezgi, hukm, xulosa;
d. tushuncha, hukm, sezgi;
Quyidagilardan qaysi biri qadriyatlar haqidagi ta’limot hisoblanadi?
a. aksiologiya;
b. ontologiya.
c. metodologiya;
d. gnoseologiya;
«Inson - siyosiy maxluq» degan fikr qaysi faylasuf qalamiga mansub?
a. Epikur.
b. Arastu;
c. Demokrit;
d. Aflotun;
Ijtimoiy taraqqiyot bosqichlarini o‘rganishda o‘ziga xos o‘ringa ega bo‘lgan «Uchinchi to‘lqin» nazariyasining muallifi kim?
a. K. Marks;
b. E. Toffler;
c. M. Veber;
d. U. Rostou.

Qaysi faylasuf jamiyat taraqqiyoti bosqichlarini ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalar shaklida talqin qilgan?

a. E. Toffler.
b. G. Gegel;
c. O. Kont;
d. K. Marks;
Gerontologiya qanday fan?
a. aholi salomatligini tiklash yo‘llari haqidagi fan;
b. inson organizmining tuzilishi va umrini uzaytirish masalalari bilan shug‘ullanuvchi fan;
c. qadriyatlar, ularning turlari, jamiyatdagi o‘rni haqidagi fan.
d. aholi o‘rtasidagi turar joy va ishsizlik muammolarini bar-taraf etishga urinuvchi fan;
Ushbu ta’rif quyidagi tushunchalarning qaysi biriga beril-gan? «Insoniyat bosib o‘tgan tarixiy taraqqiyot yo‘li, uning madaniy jihatdan rivojlanganligi darajasi, holatini ifodalovchi tushuncha».

a. ong;
b. sivilizatsiya;

c. progress.

d. madaniyat;

Milliy qadriyatlar deganda nimani tushunasiz?
a. kichik bir xududdagi xalqlarga xos qadriyatlar.
b. butun insoniyatga xos qadriyatlar;
c. muayyan millatga xos qadriyatlar;
d. mintaqaga xos qadriyatlar;
Jamiyat hayotining asosiy sohalari qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
a. siyosiy, mafkuraviy, huquqiy;
b. iqtisodiy,ijtimoiy, siyosiy, ma’naviy;
c. diniy, ilmiy, axloqiy;
d. mafkuraviy, madaniy, tarbiyaviy.
«Inson, eng avvalo o‘zingni angla!» degan hikmatli so‘z qaysi faylasuf tomonidan aytilgan?
a. Forobiy.
b. Arastu;
c. Aflotun;
d. Suqrot;
Qaysi javobda jamiyatga to‘g‘ri ta’rif berilgan?
a. iqtisodiy, madaniy, hududiy va til umumiyligiga ega bo‘lgan kishilar birligi.
b. tarixiy taraqqiyotning muayyan bosqichidagi kishilar yig‘in-disi;
c. insonlar orasidagi aloqalarni boshqarib turuvchi ijtimoiy mexanizm;
d. kishilar faoliyatida namoyon bo‘ladigan barcha ijtimoiy munosabatlar majmui;
Quyidagilardan qaysi biri ma’naviy madaniyatga kiradi?.
a. texnik madaniyat;
b. falsafiy madaniyat;
c. iqtisodiy madaniyat.
d. maishiy madaniyat;
Inson bilimlari haqqoniyligining asosiy mezoni nima?

a. zamon;

b. taraqqiyot.
c. amaliyot;
d. makon;

«Inson, eng avvalo o‘zingni angla!» degan hikmatli so‘z qaysi faylasuf tomonidan aytilgan?

a. Arastu;
b. Suqrot;
c. Aflotun;
d. Forobiy.
Inson bilimlarining voqelikka muvofiq kelishi – bu…
a. haqiqat;
b. g‘oya;
c. xato;
d. yolg‘on.
Insonning paydo bo‘lishi haqidagi evolyusion konsepsiya asoschisi kim?

a. CH.Darvin

b. CH.Pirs
c. K.Linney
d. A.Eynshteyn
Arxeolog olimlarning fikriga ko‘ra “homo habilis” odam taxminan necha million yil oldin vujudga kelgan?
a. 1,5 mln avval
b. 5 mln avval
c. 2 mln yil avval
d. 3,5 mln avval
Tasavvuf falsafasi namoyondalarining fikricha, inson ma’naviy - ruhiy barkamol bo‘lishi uchun necha bosqichni bosib o‘tishi darkor?
a. 5 ta.
b. 6 ta;
c. 10 ta;
d. 4 ta;

Antropologiya qanday fan?

a. axloq va xulq normalari haqidagi fan.
b. jamiyat xaqidagi fan;
c. qadriyatlar, ularning jamiyatdagi o‘rni xaqidagi fan;
d. inson mohiyati, uning tabiat va jamiyatdagi o‘rnini, o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganuvchi fan;
Antroposotsiogenez jarayoni deganda nimani tushunasiz?
a. insonning ijtimoiy mavjudotga aylanishi jarayoni;
b. inson va jamiyatning uyg‘unlikda shakllanish jarayoni.
c. insonning mehnat qurollari yaratishga kirishish jarayoni;
d. insonning kelib chiqishi jarayoni;
«Inson - siyosiy maxluq» degan fikr qaysi faylasuf qalamiga mansub?
a. Epikur.
b. Demokrit;
c. Arastu;
d. Aflotun;
Hozirgi kunda jamiyatimiz hayotiga jiddiy xavf tug‘diradigan mafkuraviy tahdidlar qaysilar?
a. Islom xalifaligini tiklab, uning bayrog‘i ostida musulmon xalqlarini imperiyaga birlashtirishga urinish.
b. Yosh mustakil davlatlarni sobik ittifoqqa birlashtirish g‘oyasi.
c. Tariximizni, dinimizni moxiyatini soxtalashtirishga urinish.
d. Turli mafkuraviy vositalar orqali davlatlararo mojarolarni keltirib chiqarishga qaratilgan xarakatlar
Geosiyosat tushunchasi qachon va kim tomonidan birinchi bor ishlatilgan?

a. XX asr boshlarida Chellen

b. XX asr o‘rtalarida Cherchill
c. XIX asrda Shoven.
d. XVII asrda Monteskye.
Mafkuraviy immunitetning unsurlari qaysi javobda to‘g‘ri berilgan?

a. Ma’naviy-ma’rifiy soxalardagi aniq maqsadlar

b. Voqelikni to‘lik va to‘g‘ri aks ettiradigan obyektiv bilimlar
c. Ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy soxalardagi qarashlar
d. Davlatning qadriyatlar tizimi
Ekologik muammoning mohiyatini ifodalab bering.
a. ijtimoiy taraqqiyot jarayonidagi o‘zgarishlar;
b. fan va texnika taraqqiyoti;
c. tabiatdagi muvozanatning buzilishi
d. ishlab chiqarish jarayonidagi o‘zgarishlar.
Xozirgi zamon umumbashariy muammolarning qaysi biri ayniqsa eng asosiy hisoblanadi?
a. urush va tinchlik muammosi
b. ekologik (tabiatni muxofaza qilish va undan oqilona foydalanish) muammosi
c. ta’lim tarbiya muammosi
d. energetik muammo
Huquqiy ong nima?

a. huquqiy ong – jamiyatda mavjud bo‘lgan axloqIy normalar va prinsiplar yig‘indisi.

b. huquqiy ong - davlat tomonidan belgilanadigan va ta’minlana-digan majburiy qoidalar in’ikosini ifodalovchi ijtimoiy ong shakli;
c. huquqiy ong - davlat tomonidan tartibga solingan qoidalar majmuini ifodalovchi ijtimoiy ong shakli;
d. huquqiy ong - jamiyat a’zolarining hatti-harakatlarini tar-tibga solib turuvchi vosita;
Globallashuvning vujudga kelishiga asos bo‘lgan yirik sabablarni toping?
a. Fan va texnika kashfiyotlari
b. Odam sonining keskin o‘sishi
c. Falsafada yangi ta’limotlarning vujudga kelishi
d. Hayotning barcha sohasidagi integratsiyalashuv
Hozirgi davrda g‘arazli geosiyosiy maqsadlarni amalga oshirish maqsadida qaysi qadimiy tamoyilga amal qilinadi?
a. Maqsad usullarni oqlaydi
b. Bo‘lib tashla va xukmronlik qil
c. Diqqat bilan payt payla
d. Xujum qil va bosib ol
Globalistika mustaqil ilmiy yo‘nalish va ijtimoiy amaliyot jabhasi sifatida nechanchi yillardan shakllana boshladi?

a. 1980-yillarning oxirlaridan

b. 1970-yillarning oxirlaridan
c. 1950-yillarning oxirlaridan
d. 1960-yillarning oxirlaridan
E’tiqod deganda nimani tushunasiz?

a. kishilardagi to’g’rilik tushuniladi

b. kishilardagi bilim to’g’riligi
c. kishilardagi iloxiy narsaga ishonish
d. kishilarning o’z qarashlari, g’oyalari va bilimlarining to’g’riligiga bo’lgan chuqur ishonch tushuniladi
Tafakkur jarayonida abstraktsiyalash usulining roli qanday?
a. abstraktsiya bu idealistik usul
b. abstrakt tafakkur faqat g’oyalarninggina ifodasidir
c. abstraktsiyalash asosida predmet va hodisalarning eng muhim, asosiy, umumiy tomonlari aniqlanadi
d. predmet va hodisalarning ikkinchi darajali muhim bo’lmagan tomonlari bilib olinadi
Bilish jarayonining qonunlarini birinchi, boshlang’ich bosqichi qanday?
a. abstrakt tafakkur orqali bilish
b. hissiy bilish
c. ruhiy bilish
d. aqliy bilish
Hissiy bilishning dastlabki bosqichi qaysi?
a. idrok, kuzatish
b. to’g’ri javob yo’q
c. sezgi
d. tasavvur, hayol
Mantiq fani nimani o’rgatadi?
a. psixologik jarayonlarni
b. tabiat, jamiyat va inson tafakkuri rivojlanishini
c. ijtimoiy taraqqiyot qonunlarini
d. nson tafakkurining shakllari va qonunlarini
Tafakkurdagi analiz va sintez usulini qanday tushunasiz?

a. bu usul mantiq fanida qo’llanilmaydi

b. tafakkurni birlamchi borliqni ikkilamchi ekanini isbotlaydi
c. bu usul tafakkur jarayonining ba’zi joylardagina qo’llaniladi

d. bu usul mantiq fanida muhim o’rin tutadi

Taqqoslashning mantiqiy usul sifatidagi ahamiyati nimada?
a. taqqoslash faqat ikki buyum o’rtasida bo’ladi
b. narsa va hodisalar o’rtasidagi o’xshashlik va tafovutni aniqlash uchun xizmat qiladi
c. taqqoslash tasodifan duch kelgan belgilarni mohiyatini aniqlashga xizmat qiladi
d. taqqoslash tafakkurda bo’lmaydi
Tafakkur shakllari nimalardan iborat?
a. kategoriyalardan
b. tushuncha, xukm, xulosa chiqarishdan
c. so’zdan
d. tildan
Biz qanday mantiqni o’rganamiz?
a. dialektik mantiq
b. formal mantiq
c. simvolik mantiq’
d. matematik mantiq
Mantiq nima degani?
a. mantiq fikr, ma’no degani
b. mantiq ong mahsuli
c. mantiq munozara qilish degani
d. mantiq ruhiyat degani
Tushuncha qanday hosil bo’ladi?

a. ongning faoliyati natijasida

b. o’ylash – fikrlash asosida
c. hissiy bilish, aqliy bilish va tajriba asosida
d. tushuncha faqat abstrakt fikrlash asosida vujudga keladi
Sillogizmning to’g’ri moduslari nechta?
a. 21
b. cheksiz
c. 12
d. 19
Quyidagi formulalardan qaysi biri ayniyat qonunini ifodalaydi?
a. a a a
b. a
c. a, a – a dir
d. to’g’ri javob yo’q
e. a v v v s v
Sillogizm figuralari deganda nimani tushunasiz?
a. o’rta termin joylashishi bilan farqlanadigan deduktiv xulosa chiqarish shakli

b. asoslar bilan farqlanadigan deduktiv xulosa chiqarish shakli

c. katta va kichik asoslar joylashuvi bilan farqlanadigan deduktiv xulosa chiqarish shakli
d. katta va kichik terminlar bilan farqlanadigan deduktiv xulosa chiqarish shakli
Konkret va abstrakt tushunchalarni qanday izohlaysiz?

Выберите один ответ:

a. bu tushunchalar o’rtasida hech qanday aloqa yo’q
b. abstrakt tushuncha konkret tushunchaga bo’ysunadi
c. ob’ektiv reallikni bilishda har ikki tushuncha ham birgalikda qatnashadi, biridan biriga o’tib turadi
d. bu tushunchalar o’zaro bog’liq emas, o’zaro inkor etadi
Mantiqiy kvadrat nima?
a. xammasi to’g’ri
b. chizma
c. A,E,I,O o’rtasidagi munosabat
d. geometrik figura
Mantiq fanining asoschisi kim?

a. Forobiy

b. Aristotel
c. Konfutsiy
d. Platon
Sillogizmdagi terminlar soni qaysi javobda berilgan?
a. 4
b. 5
c. 2

d. 3
Modus nima?

a. modus – bu sillogizmning turli – tuman ko’rinishi
b.modus – bu sillogizmning asoslardagi hukmlarning son va sifat jihatidan farqlanadigan turidir
c. modus – bu sillogizning asoslari yig’indisi
d. modus – bu sillogizmning tavsifi (xarakteristikasi)
Sillogizm nima?
a. isbotlash usuli

b. xulosa chiqarish bo’lib, 3 termindan iborat. O’rta termin asoslar uchun umumiy bo’ladi

c. ikki asos va xulosadan iborat
d. sillogizm – bu mulohaza
Quyidagi formulalardan qaysi biri yetarli asos qonunini ifodalaydi?
a. agar A bo’lsa, u holda V va S bo’ladi
b. agar V bo’lsa, u holda uning asosi A bo’ladi
c. Agar A bo’lsa, u holda V ham S ham emas
d. odatda bu qonun formulada ifodalanmaydi

Quyidagi formulalardan qaysi biri yetarli asos qonunini ifodalaydi?

a. agar V bo’lsa, u holda uning asosi A bo’ladi
b. agar A bo’lsa, u holda V va S bo’ladi
c. odatda bu qonun formulada ifodalanmaydi
d. Agar A bo’lsa, u holda V ham S ham emas
Quyidagi formulalardan qaysi biri ziddiyat qonuni ifodalaydi?
a. to’g’ri javob yo’q
b. a –v teskari
c. to’g’ri a-a emas
d. a–a qarshi
Sillogizmning to’g’ri moduslari nechta?
a. 12
b. 21
c. 19
d. cheksiz
Abstrakktsiyalashning olamni bilishdagi roli.
a. abstraktsiyalash jarayonida
b. abstraktsiya ob’ektiv borliq bilan bog’liq emas
c. abstraktsiya tushuncha, kategoriya shaklida miyada ma’lum bo’ladi, ob’ektiv reallikning in’ikosi
d. ilm-fan abstraktsiyadan foydalanmaydi
Modus nima?
a. modus – bu sillogizning asoslari yig’indisi
b. modus – bu sillogizmning asoslardagi hukmlarning son va sifat jihatidan farqlanadigan turidir
c. modus – bu sillogizmning turli – tuman ko’rinishi
d. modus – bu sillogizmning tavsifi (xarakteristikasi)
Quyidagi formulalardan qaysi biri ayniyat qonunini ifodalaydi?
a. to’g’ri javob yo’q
b. a, a – a dir
c. a
d. a v v v s v
e. a a a
Sillogizm figuralari deganda nimani tushunasiz?
a. o’rta termin joylashishi bilan farqlanadigan deduktiv xulosa chiqarish shakli
b. katta va kichik asoslar joylashuvi bilan farqlanadigan deduktiv xulosa chiqarish shakli
c. katta va kichik terminlar bilan farqlanadigan deduktiv xulosa chiqarish shakli
d. asoslar bilan farqlanadigan deduktiv xulosa chiqarish shakli
Mantiqiy kvadrat nima?
a. chizma
b. geometrik figura
c. A,E,I,O o’rtasidagi munosabat
d. xammasi to’g’ri
Konkret va abstrakt tushunchalarni qanday izohlaysiz?
a. abstrakt tushuncha konkret tushunchaga bo’ysunadi
b. ob’ektiv reallikni bilishda har ikki tushuncha ham birgalikda qatnashadi, biridan biriga o’tib turadi
c. bu tushunchalar o’zaro bog’liq emas, o’zaro inkor etadi
d. bu tushunchalar o’rtasida hech qanday aloqa yo’q
Mantiq fanining asoschisi kim?
a. Forobiy
b. Platon
c. Aristotel
d. Konfutsiy
“Ezgu o’y, ezgu so’z,ezgu amol” birligi qaysi qadimgi kitobda ifodalangan..?
a. Geradotning-Tarix ;
b. Sofoklning-Antigona asarida
c. Zardushtiylik-Avestoda;
d. Gomerning-Elliada;

Islomiy axloq asoslari qaysi kitoblarda berilgan?

a. Quro’n va Hadisda. ;
b. Yаssaviyning she’rlarida
c. Xorazmiy «Zijji»da. ;
d. Arab xalq ertaklarida ;
Jamiyat, zamon insoniyat tarixi uchun namuna bo‘la oladigan ijobiy hatti harakatlar yig‘indisi qanday ataladi?
a. San’at ;
b. Axloq;
c. Xulq ;
d. Odob
Qaysi davr faylasuflari axloqiy muammolarda inson aql-idrokini axloqning manbai deb e’lon qildilar?
a. Yangi davr
b. Qadimgi davr ;
c. Yug’onish davri ;
d. O’rta asr ;
’’Qimmatbaxo toshdek yashirindir okilona suz, xolbuki uni don tuyayotgan churidan topish mumkin.” Ushbu xikmat kaysi pandnomadan olingan?
a. «Avesto»
b. « Mayyitlar kitobi»
c. «Pxatatop» ugitlari ;
d. «Gilgamesh» eposi ;
Etika (Axloqshunoslik) tushunchasi birinchi bo’lib kim tomonidan muomalaga kiritilgan?

a. Geraklit ;

b. Suqrot
c. Arastu ;
d. Pifagor ;
Tashkiliy- axloqiy ruxda yozilgan «Qobusnoma» asarini kim yozgan?;
a. Kaykovus
b. Ibn Sino ;
c. Axmad Yugnakiy;
d. Yusuf Xos Xojib ;
Axloq tuzilmasining asoslarini ko’rsating?
a. axloq, odob, xulq
b. axloqiy foaliyat, axloqiy baxolash;
c. axloqiy ideal, axloqiy tarbiya;
d. axloqiy ong, axloqiy hissiyot, axloqiy hatti-harakat;
Tarbiya haqidagi quyidagi fikr kim tomonidan aytilgan? «Tarbiya bizlar uchun yo xayot,-yo mamot, yo najot- yo xalokat, yo saodat, yo falokat masalasidir».
a. Alisher Navoiy ;
b. Amir Temur
c. Bobur ;
d. Abdulla Avloniy ;

«Qutadgu bilig» («yaxshilk keltiruvchi bilimlar») nomli asarini kim yozgan?

a. A. Navoiy ;
b. Yusuf Xos Xojib ;
c. Bobur ;
d. Xusayn Voiz Koshfiy
Oila boshqaruvi shaklari necha xil va qaysilar?
a. avtoritar, demokratik, liberal, jamoaviy;
b. avtoritar, demokratik, aralash;
c. avtoritar, demokratik, liberal, anormal;
d. avtoritar, demokratik, ommaviy, byurokratik
Fuqarolik jamiyati, davlatning eng muhim hujayrasi nima?
a. mahalla;
b. partiyalar
c. xalq;
d. oila;

Отзыв
«Avvalo onangga, yana onangga va yana onangga, so’ng otangga yaxshilik qil» degan hikmat qaysi mutafakkir tomonidan aytilgan?

a. Abdulla Avloniy
b. Axmad Donish ;
c. At-Termiziy;
d. Al-Buxoriy ;
“Har bir millatning saodati izzati, albatta shu xalqning intizomi va totuvligiga bog’liq.Tinchlik va totuvlik esa shu millat oilalarining intizomiga tayanadi.” Ushbu fikr muallifi kim ?
a. M. Bexbudiy ;
b. A. Cho’lpon
c. A. Avloniy ;
d. A. Fitrat ;
«Oila yoki oila boshqarish tartiblari» asarinig muallifi kim?
a. A. Avloniy ;
b. M. Bexbudiy ;
c. A. Fitrat ;
d. A. Cho’lpon
Qadimda “ Ota” so’zi qanday ma’noni anglatgan ?
a. er-xotin va farzandlardan iborat bo’lgan kishilar guruhini anglatgan;
b. dastlabki mulk egasiga bo’ysunadigan shaxslar majmuini bildirgan;
c. ota va farzandlardan iborat bo’lgan kishilar guruhini anglatgan
d. o’ziga qarashli oilaning xojasi yoki egasi degan so’zni anglatgan;

O’zbekiston Respublikasining «Oila» Kodeksi qachon qabul qilingan?

a. 1996 yili 12 dekabr ;
b. 1998 yili 30 aprelda
c. 1999 yili 24 mart ;
d. 1997 yili 30 may ;
”Oila” ninng asosiy bo’g’inlarini tartibli tarzda tushintiring?
a. Nikoh, oilaviy munosabat, mulk;
b. Nikoh, oilaviy mulk, bola tarbiyasi;
c. Bola tarbiyasi, oilaviy mulk, nikoh
d. Oilaviy mulk, nikoh, bola tarbiyasi;
Monogamiya nima?

a. Ibtidoiy davrdagi guruhlar orasidagi jinsiy munosabatlar;

b. Nikoh va axloq asosida turmush qurish;
c. Bir er va bir xotin asosidagi oila;
d. Bir er va bir xotin asosidagi ibtidoiy oila
Qadimda “Oila” so’zi qanday ma’noni anglatgan ?
a. ota va farzandlardan iborat bo’lgan kishilar guruhini anglatgan
b. dastlabki mulk egasiga bo’ysunadigan shaxslar majmuini bildirgan ;
c. o’ziga qarashli oilaning xojasi yoki egasi degan so’zni anglatgan ;
d. er-xotin va farzandlardan iborat bo’lgan kishilar guruhini anglatgan ;
Muomala odobining eng sermazmun va irodali namoyon bo‘lish vositasi-

:
a. harakat

b. shirinsuxanlik
c. xushfe’llilik
d. so‘z, nutq.
Ommaviy madaniyat nima?
a. hamma uchun tushunarli bo‘lgan san’at
b. Barcha xalqlar uchun yaratilgan san’at va adabiyot asarlaridir
c. oddiy va etarli darajada madaniy savodli bo‘lmagan odamlarga mo‘ljallangan san’at va adabiyot asarlaridir.
d. ommaviy madaniyat-madaniyatning shunday shaklidirki, uning vositasi bilan tarqatiladigan ma’naviy va moddiy qiymatliklar "o‘rta darajada" rivojlangan umumiy ehtiyojlarini qondiradi
Axloqiy madaniyatining eng muhim unsurlaridan biri...
a. Muomala odobi, etiket, kasbiy odob
b. Mehnat, shirisuxanlik .
c. Kiyinish, yurish-turish
d. ovqatlanish odobi, so’zlashish
Axloqiy tarbiyaning asosiy vosita va uslublari :

a. oila, milliy qadriyatlar, urf-odatlar

b. san’at, ommaviy axborot vositalari
c. barcha javoblar to’g’ri.
d. sport,mahalla, ijtimoiy muxit
“Etosfera” so‘zining ma’nosini ko‘rsating?
a. aql qobig‘i.
b. hayot qobig‘i
c. axloqiy muxit
d. sog‘lom muxit
Axloqiy madaniyat bu …
a. muomala odobi .
b. Shaxs axloqiy muomalasining yuksak darajasi
c. yurish-turish odobi
d. Axloq-odob bilan ish tutish
Kasbiy odob mezonlarini ko’rsating?
a. ilmiy saloxiyat, burchga sadoqat , adolatlilik,
b. xalollik, ma’suliyatlilik, mehnatsevarlik
c. Barcha javoblar to’g’ri.

d. xushmuomalalik, kamtarinlik, ma’naviy poklik

Shox Iskandarning quyidagi fikrini davom ettiring :
“Otam mening vujudimni ko’kdan erga tushirgan bo’lsa, ustozim meni .......
a. yerda yurishni o’rgatdi
b. tarbiya qildi .
c. yerdan osmonga ko’tardi
d. uchishni o’rgatdi
Odat tusiga aylantirilgan, qat’iylashtirilgan, takallufning barcha jihatlarigacha ishlab chiqilgan odob qoidalari sifatida qoidalashtirilgan muomala bu ....
a. Xulq
b. etiket.
c. mehnat
d. axloq
Etiket - quyidagilarni anglatadigan xulq-atvor shakli:
a. insonning jamiyatga moslashish qobiliyatini.
b. urf-odatni
c. alohida shartli xushmuomalalikni
d. odobga sirtdan rioya etishni
Estetika (nafosatshunoslik) so‘zining lug‘aviy ma’nosini ayting?
a. donolikka muxabbat ;
b. sezish, go‘zallikni xis etish qobiliyati
c. go‘zal axloq;
d. aql, idrok, go‘zallik;
Estetik ideal nima?
a. go‘zallik xaqidagi jarayon;
b. go‘zallik xaqidagi baxo
c. go‘zallik xaqidagi tushuncha ;
d. go‘zallik xaqidagi tasavvur yoki orzu;
Islom estetikasida xudo go‘zalligining ramzi nima?
a. masjid
b.minora;
c. peshtoq yozuvlari ;
d. gumbaz ;
«Estetika» atamasini birinchi bo‘lib ilmiy muomalaga kiritgan faylasuf:

a. Hegel;

b. Aflotun
c. Arastu;
d. Baumgarten;
Qadimgi Hindistonda estetik ta’limotlarning shakllanishining ma’naviy asoslari quyidagilar:
a. Bxagavadgita;
b. Rigveda
c. Vedalar, Ramayana, Maxobxorata
d. Jaynizm, Manu qonunlari;
Bobilon so‘z san’atida badiiy adabiyot turlarining qaysi biri muhim ahamiyatga ega bo‘lgan?
a. ma’budlarga bag‘ishlangan madhiyalar;
b. Turmush tarzini aks ettiruvchi bitiklar. ;
c. kishilar o‘rtasida o‘zaro yozishmalar
d. diniy-falsafiy dostonlar;
She’rning (qo‘shiqning) Qur’on oyatlariga nisbatan oddiy kishini ko‘proq junbushga keltirishiga qodir ekanini etti nuqtai-nazarga ko‘ra isbotlashga harakat qilgan faylasuf:
a. Ibn Sino;
b. Forobiy;
c. Firdavsiy
d. Imom g‘azzoliy
Kamoliddin Behzod musavvirlikning qaysi janrida ijod etgan ?
a. miniatyura;
b. natyurmort
c. rang tasvir;
d. grafika;
«Yo alxazar, musiqa olami yaxshimyamki sen borsan, agar sen bo’lmaganingda insoniyatning axvoli ne kechar edi», Ushbu satrlar muallifi kim ?
a. Al-Xorazmiy
b. Al-Forobiy;
c. Al -Beruniy;
d. Ibn Sino;
Qadimgi Xitoy mutafakkiri Konfutsiyning quyidagi hikmatini to‘ldiring “ estetik tarbiya qo‘shiq bilan boshlanib, udumlar orqali shakllanadi va _________ bilan yakunlanadi”
a. Jismoniy tarbiya;
b. go‘zallik;
c. musiqa;
d. axloqiy tarbiya

Estetikaning asosiy kategoriyalarini aniqlang.

a. go’zallik, fojiaviylik, ulug’vorlik, kulgulilik;
b. Halollik,rostgo’ylik,kamtarinlik,xushfellik,insoflilik,shirinsuxanlik
c. san’at,adabiyot, uyg’unlik,nafosat ;
d. insonparvarlik,vatanparvarlik,erkparvarlik,mehnatsevarlik, jo’mardlik, ziyolilik va b;
Navoiy qaysi dostonida ranglar uyg‘unligiga alohida e’tibor qaratdi?
a. Farhod va shirin ;
b. Sab’ai sayyor
c. Layli va Majnun ;
d. Hayrat-ul-abror;

Go‘zallik nima?

a. Go‘zallik shunday tushunchadirki, u buyum va hodisalarning nafosatini ifodalaydi
b. Go‘zallik-bu tabiat va jamiyat hamda insondagi chiroyli tasvir ifodalaydigan tushunchadir;
c. San’atshunoslik eng muhim va asosiy tushuncha va atamalaridan hisoblanadi;
d. Go‘zallik estetikaning shunday umumiy tushunchasi hisoblanadiki, u har qanday hodisani uning komilligi va oliy darajadagi estetik qiymatini ifodalaydi;
Me’morchilikning maxobatli maqbaralar, piramidalar qurish qaerga xos bo‘lgan?
a. Yunonistonda;
b. Misrda
c. Xitoyda ;
d. Turonda ;
Fojiaviylik hayotda qanday hodisalarni ifodalaydi?
a. ma’naviy, jismoniy, siyosiy holatlarni
b. kulgili, hajviy, satirik hodisalarni;
c. og‘ir, baxtsiz, ko‘p hollarda o‘lim bilan tugaydigan hodisalar;
d. jiddiy, vazmin, osuda hayot tarzini;
Mashhur "Otello", "Hamlet", "Qirol Lir", ”Romeo va Juletta" asarlarining muallifi kim?
a. I. Gete;
b. U. SHekspir;
c. D. G.Geyne
d. J. Moler Jan Batist Poklen;
Islom estetikasining tamoyillariini ko’rsating ?
a. Ulug’vorlik, tenglik ;
b. Ketma-ketlik, uyg’unlik ;
c. So’zga sig’inish tartibga solish tarzidagi uyg’unlik, bosqichma-bosqich tasniflash, qonun qoidachilik;
d. Ilohiylik, haqiqat

Estetik kategoriyalar orasida qaysi biri insonning yuksak ma’naviy qiyofasini aks ettiradi?

a. Go‘zallik;
b. ulug‘vorlik;
c. xunuklik;
d. Fojiaviylik

Текст вопроса

Estetik tanqidning usuli..?

a. Fojiavilik ;
b. Kulgulilik
c. Ezgulik ;
d. Go’zallik;
Aristotelning “Katarsis,, ta’limotining asosiy mazmunini ko‘rsating..?
a. komillikka erishish;
b. ruhiy poklanish, dunyoviy yomonliklardan qalbni tozalash;
c. tabiatga taqlid qilish;
d. komillikka erishish
Islom estetikasida quyidagilardan qaysi biri xudo qudratining ramzi hisoblanadi ?
a. masjid
b. minora;
c. gumbaz;
d. peshtoq yozuvlari;
Notiqlik san’ati qadimda qanday nom bilan yuritilgan?
a. to‘g‘ri javob yo‘q
b. naqqoshlik;
c. xattotlik;
d. voizlik ;
«SHarq Rafaeli» nomini olgan mashxur musavvir kim?
a. Qosim Ali;
b. Kamolidin Bexzod
c. Sultonali Mashxadiy;
d. Miron Nakkosh;
San’atning asosiy tamoyillarini ko’rsating ?

a. insoniylik,milliylik, xalqchillik ;

b. originallik, ijodiylik, xaqqoniylik, xalqchillik ;
c. Demokratik, originallik, insoniylik,milliylik, ;
d. Majoziylik,demokratik,ijtimoiylik,tarixiylik,milliy va umumbashariylik
Estetika texnikasi nima deb yuritiladi..?
a. did;
b. go‘zallik;
c. dizayn;
d. farosat
Rus yozuvchisi L.Tolstoyning badiiy ijod haqidagi fikrini davom ettiring: ,,badiiy ijodning qo‘sh qanoti bo‘ladi biri guzallik bo‘lsa, ikkinchisi….
a. siyosat ;
b. axloq ;
c. ma’naviyat
d. madaniyat;
San’atning tarixiy turlaruni ko’rsating?
a. xususiy,doimiy,zamonaviy;
b. original,ijtimoiy,tarixiy ;
c. arxaik , an’anaviy, zamonaviy
d. ijodiy,badiiy, original;
Estetik tarbiya bu ...
a. inson ongiga, tuyg‘ulariga, e’tiqodiga tasavvuriga ta’sir ko‘rsatishdir
b. shaxs estetik ehtiyojlarini shakllantirish demakdir;
c. insonparvar mohiyatiga, estetik orzu mos keladigan voqelikni idrok etish;
d. estetik jihatdan rivojlangan va ijodiy faol bo‘lgan inson shaxsini shaklantirish;
San’atning asosiy xususiyatlarini ko’rsating ?

a. Demokratik, originallik ;

b. originallik, ijodiylik, xaqqoniylik, xalqchillik, insoniylik,milliylik;
c. Majoziylik,demokratik,ijtimoiylik,tarixiylik,milliy va umumbashariylik
d. insoniylik, milliylik, xalqchillik;
San’atning vazifalarini ko’rsating ?
a. Insoniylashtirish ,Tarbiyaviylik, Ijtimoiy aloqachilik ,huzurbaxshlik;
b. Bilimli, ma’rifatli qilish, Insoniylashtirish ,Tarbiyaviylik, Forig’lantirish, Ijtimoiy aloqachilik huzurbaxshlik
c. originallik, jodiylik, xaqqoniylik, xalqchillik ;
d. Majoziylik,demokratik,ijtimoiylik,tarixiylik,milliylik va umumbashariylik;