Зовурлаштирилган территориянининг сув – туз баланси

Zax qochirishdagi suv ketkazish kanalini gidravlik hisoblash
. Kanal tubining
eni b hamda uning chuqurligi h xuddi sug
,
orish kanalini hisoblagandagi kabi gidravlik
hisoblash yo’li bilan aniqlanadi. Kanal tubining juda keng bo’lishi ma’qul emas.

---

Shuning uchun uning ko’ndalang kesimini
m
h
Q




2
nisbatga ko’ra hisoblash tavsiya
etiladi, bu miqdor esa quyidagi formula bilan topiladi:
m
h
Q




2
, (7.7) 
Bu yerda: 
n
b


; 
Q – zax qochirish kanalining suv sarfi, m
3
/sek; 
h – kanaldagi suvning chuqurligi, m; 
v – suvning oqish tezligi, m/sek; 
m – qiyalik koeffitsiyenti. 
β ning qiymati aniqlangach, gidravlik jihatdan barqaror kanalning (kollektorning) 
eni b=βh ifodasiga muvofiq hisoblab chiqariladi.
Bir tekis rejimda ishlaydigan zax qochirish kanallarini gidravlik hisoblashda
gidravlikaning ma’lum formulalaridan foydalaniladi. Gidravlik hisoblashni maxsus
jadvallar, grafiklar asosida yoki injener V.F.Poyarkov lineykasi yordamida olib borish
juda qulay va osonroqdir. 
Kollektorni gidravlik hisoblashning xarakterli xususiyatlaridan biri shundan
iboratki, sug
,
orish kanallarida uchastkalar bo’yicha hisoblab qo’yilgan suv sarflari
kanalning oxiriga borganda kamayib ketsa va ko’ndalang kesimi ham kichraysa,
kollektorlarda buning aksi yuz beradi. Kollektorga yon kanallar va bevosita oqim kelib
quyila borgan sayin suv sarfi orta boradi va shu sababli uchastkalardan o’tadigan yirik
o’tkazuvchi magistral kanallarning ko’ndalang kesimi og
,
iz qismiga yaqinlashgan sayin
kattalasha boradi.