Zoopsixologiya va qiyosiy psixologiyaga kirish. Hayvonlar psixik faoliyatining umumiy tavsifi

Fransuz tadqiqotchisi K.Fabri yer arisining bir qolipdagi maqsadga rauvofiq bo’lmagan xatti-harakatini kuzatgan edi. Yer arisi uyasining oldiga chalajon chigirtkani keltirib, barcha arilar singari uyasini lekshirish uchun kirib ketganida tadqiqotchi uning o’ljasini yiroqqa surib qo’yadi. Ari uyasidan chiqib, uni izlab, shoshib yana uyasining oldiga qo’yadi va tekshirish uchun ynna uyasiga kirib ketadi, Fabri arining uyasi oldidan chigirtkani qirq marta chetga surib qo’yadi va ari qirq martasida ham o’ljasini topib, uni olib kirish uchun uyasini tekshirgan.

• Fransuz tadqiqotchisi K.Fabri yer arisining bir qolipdagi maqsadga rauvofiq bo’lmagan xatti-harakatini kuzatgan edi. Yer arisi uyasining oldiga chalajon chigirtkani keltirib, barcha arilar singari uyasini lekshirish uchun kirib ketganida tadqiqotchi uning o’ljasini yiroqqa surib qo’yadi. Ari uyasidan chiqib, uni izlab, shoshib yana uyasining oldiga qo’yadi va tekshirish uchun ynna uyasiga kirib ketadi, Fabri arining uyasi oldidan chigirtkani qirq marta chetga surib qo’yadi va ari qirq martasida ham o’ljasini topib, uni olib kirish uchun uyasini tekshirgan.
• Bu misollar instinktning cheklanganiigini ko’rsatadi.
• Instinktiv harakatlar mimyyan shart-sharoitlarga qat'iy bog’liq bo’Iadi. Instinktning amal qilish mexanizmi shundnn iboratki, tashqi shart-sharoitiar reflektor munosabatni bildirishga undaydi, eng oxirida esa navbatdagi munosabat bildirish uchun qo’zg’aydi va hokazo. Shu zaylda reflekslaming butun bir zanjirini harakatga keltirad; va nasliy yo'1 bilan mustahkamlangan dastumi amalga oshiradi. Instinktiv harakatlar standart shart-sharoitlar o’zgarishi bilanoq o’zining maqsadga muvofiqligini yo’qotadi. Shunday qilib, xatti-harakatlaming instinktiv shakilari faqat doimiy sharoitlardagina maqsadga muvofiqdir.

Hayvonlarning instinktlari:

• Hayvonlarning instinktlari:
• 1. Ovqatlanish instinkti
• 2. Himoyalanish instinkti
• 3. Nasl qoldirish instinkti
• 4. To’da bo’lib yashash instinkti