Zoologiya uzb 2017. indd

1
2
4
5
3
B
A
24-rasm. Yomg‘ir
chuvalchangining tashqi 
tuzilishi:
A – yon tomondan ko‘ri nishi; 
B – qorin tomondan ko‘rinishi: 
1 – og‘iz; 2 – yon tuklar; 3 – 
qorin tomoni tuklari; 4 – bel-
bog‘; 5 – jinsiy teshiklar

---

46
bajaradi. Oldingi tomondagi bir necha 
tana halqalari yo‘ 
g‘onlashib, maxsus 
belbog‘  hosil qiladi.
Teri-muskul xaltasi.
 Chuvalchang 
tanasi bir qavat epiteliy hujayralar-
dan iborat yupqa teri bilan qoplangan 
(25-rasm). Bu hujayralar ishlab chiqa-
radigan shilimshiq modda terini doim 
namlab turadi. Teri ostida halqasimon 
va bo‘ylama muskullar joylashgan. 
Mus 
kullar ostida ichki epiteliy qavati 
tana bo‘shlig‘ini o‘rab turadi. Tashqi va 
ichki epiteliy, hal 
qasimon va bo‘ylama 
muskullar  teri-muskul xaltasi deb ata-
ladigan tana devorini hosil qiladi. Tana 
bo‘shlig‘ida ichki organlar joylashadi.
Harakatlanishi.
 Yomg‘ir chuval 
changi 
tana shakli va tashqi tuzilishi tuproqda 
in qazib hayot kechirishga moslashgan. 
Chuvalchang hara 
kat 
langanida oldingi qismidagi halqa 
simon mus-
kullar qisqa 
rib, tanasi cho‘ 
 
 
ziladi va ingichkalashadi; u tanasining 
oldingi uchini tuproq zarralari orasiga tiqadi. Shundan keyin tana 
de 
vo 
ridagi bo‘ylama muskullar qisqaradi; tanasining oldingi qis-
mi yo‘g‘onlashib tup 
roq zarralari suriladi. Chuvalchang tanasining 
keyingi qismini tortib oladi va o‘ziga yo‘l ochadi. Tuklari harakat-
langanida tayanch vazifasini bajaradi. Teri ustidagi shilimshiq parda 
uning siljishini yengillashtiradi.