Zoologiya uzb 2017. indd

Tårmitlar turkumi.
 Jamoa bo‘lib yashovchi hasharotlar. Termitlar 
oilasi bittadan urg‘ochi va erkak termitlar hamda bir necha yuzdan 
milliongacha ishchi va qo‘riqchilardan iborat. Ona termit juda yirik, 
23-§. Chala o‘zgarish bilan rivojlanadigan hasharotlar 
48-rasm.
Chala o‘zgarish
bilan rivojlanadigan 
hasharotlar:
 
1 – yashil temirchak;
2 – chigirtka;
3 – qora chiril doq;
4 – sariq suvarak;
5– suluv ninachi;
6 – to‘ shak qanda lasi
1
3
4
5
6
2

---

84
10 yilgacha yashab, umr bo‘yi 115 mil 
liontagacha tuxum qo‘yadi. 
Ishchi termitlarning  tanasi  oq tusda bo‘lganidan, ularni ba‘zan 
oq chumolilar ham deyiladi. Ular voyaga yetmagan urg‘ochilar 
bo‘lib, in qurish va oilani boqish vazifasini bajaradi. Qo‘riqchi 
termitlarning boshi yirik, jag‘lari kuchli rivojlangan. Ular oilani 
qo‘riqlash vazifasini bajaradi. Termitlar o‘simlikning yog‘ochlik 
qismi bilan oziqlanadi. Tropik o‘lkalarda termitlar yer yuzasidan 
15 m gacha  balandlikda in quradi. O‘rta Osiyo cho‘llarida tuproq 
yuzasiga, shuningdek, shahar va qishloqlardagi binolarning yog‘ochlik 
qismiga turkiston termiti in quradi.
1. Ninachilar qanday tuzilgan?
2. Ninachilar qanday hayot kechiradi?
3. To‘g‘riqanotlilar qanday tuzilgan?
4. To‘g‘riqanotlilar qanday ziyon yetkazadi?
5. Nima sababdan qandalalar yarim qattiqqanotlilar deyiladi?
6. To‘shak qandalasi va hasva qanday ziyon yetkazadi?
7. Termitlar oilasi qanday individlardan iborat?
1. Ninachilar qanotlari: 
2. To‘g‘ri qanotlilarning oldingi
 
  qanotlari:
a) qorin bo‘limi ustiga taxlangan; 
a) oldingi qismi qalinlashgan;
b) uzun va ingichka; 
b) ingichka va uzun;
d) tanasi ikki yoniga yoyilib turadi. 
d) qorin bo‘limi ustida
 
   taxlanib turadi.
3. Qandalalarning oldingi qanotlari: 
a) asosi qalin, uchki qismi yupqa;
b) asosi yupqa, uchki qismi qalin; 
d) asosi keng, keyingi qismi ingichka.
Hasharotlar va ularning hayot tarzini juftlab yozing.
a) ninachilar; 
 
 
1) qon so‘radi;
b) to‘g‘riqanotlilar;   
 
2) yirtqich hayot kechiradi;
d) hasva;   
 
 
3) o‘simliklarga ziyon keltiradi;
e) to‘shak qandalasi.  
 
4) o‘simlik shirasini so‘radi.