Ўзлаштириш оператори. Инкремент ва декремент

Математик операторлар.

С++ тилида 5 та асосий математик операторлар кўлланилади: қўшиш (+), айириш (-), кўпайтириш (*), бутун сонга бўлиш (\) ва модул бўйича бўлиш (%)(қолдиқни олиш).
Ишорасиз бутун сонларни айиришда, агарда натижа манфий сон бўлса ғайриоддий натижа беради. Буни 4.2. листингдан кўришимиз мумкин.

4.1. – листинг. Айириш натижасида бутун сонни тўлиб қолишига мисол

1. 
   # include < iostream.h >
   

1. 
   int main()
   
2. 
   {
   
3. 
   unsiegned int ayirma
   
4. 
   unsisgned int kattaSon = 100;
   
5. 
   unsigned int kichikSon = 50;
   
6. 
   ayirma = kattaSon – kichikSon;
   
7. 
   cout << “Ayirma“:<< ayirma<< “ ga teng\n”;
   
8. 
   ayirma = kichikSon - kattaSon ;
   
9. 
   cout << “Ayirma“:<< ayirma<< “ ga teng\n”;
   
10. 
    endl;
    
11. 
    return 0;
    
12. 
    }
    

HАТИЖА:
Ayirma: 50 ga teng

Ayirma: 4294967246 ga teng

Бутун сонга бўлиш ва қолдиқни олиш операторлари.

Бутун сонга бўлиш одатдаги бўлишдан фарқ қилади. Бутун сонга бўлишдан ҳосил бўлган бўлинманинг фақатгина бутун қисми олинади. Масалан, 21 сонини 4 га бўлсак 5 сони ва 1 қолдиқ ҳосил бўлади. 5 бутун сонга бўлишни қиймати, 1 эса қолдиқни олиш қиймати ҳисобланади.

Инкремент ва декремент.

Дастурларда ўзгарувчига 1 ни қўшиш ва айириш амаллари жуда кўп ҳолларда учрайди. С++ тилида қийматни 1 га ошириш инкремент, 1 га камайтириш эса декремент дейилади. Бу амаллар учун махсус операторлар мавжуддир.

Инкремент оператори (++) ўзгарувчи қийматини 1 га оширади, декремент оператори (––) эса ўзгарувчи қийматини 1 га камайтиради. Масалан, с ўзгарувчисига 1 қийматни қўшмоқчи бўлсак қуйидаги ифодани ёзишимиз лозим.


с++ //с ўзгарувчи кийматини 1 га оширдик.

Бу ифодани қуйидагича ёзишимиз мумкин эди.

с=с+1;
Бу ифода ўз навбатида қуйидаги ифодага тенг кучли:

с+=1;