“ZiyoMax” o’quv markazi web: ziyomax uz Tel

URG’U QABUL QILMAYDIGAN QO’SHIMCHALAR 

1.-ma bo’lishsizlik qo’shimchasi urgu qabul qilmaydi. M: bo`rma, ishla`ma, o’qi`ma 

2.Sonning ma’no turlarini hosil qiluvchi –ta, -tacha qo’shimchalari urg’u olmaydi. M: o’`nta, 

be`shtacha 

3.O’xshatish ma’nosini bildiruvchi -dek, -day, -cha  qo’shimchalari ham urg’u qabul qilmaydi. 

M: shamo`ldek, se`nday, yigi`tcha   

4.-man, -san, -miz, -siz, (-dir) – shaxs son qo’shimchalari va bog’lamalar ham urg’u qabul 

qilmaydi. M: o’qi`yman, o’quvchi`man, o’qi`ysan, o’quvchi`san, boyli`kdir. Shaxs son 

qo’shimchalari fe’lning munosobat shakllari, chunki fe’l asosiga qo’shilyapti. Affiks 

bog’lamalar ismlarni kesmga xoslovchi shakllar, ismlarning munosabat shakllari hisoblanadi, 

chunki ism asosiga qo’shilyapti. 

5. Afiks yuklamalari ya’ni –ma, -chi, -oq,-yoq,-a, -ya –u, -yu, -ku,-da, -gina, -dir kabilar ham 

urg’u olmaydi. M: o’qidi`ngmi, se`n-chi, o’qiga`n-ku 

6. Rus tili ta’sirida tilimizga kirib kelgan. –ov,-ova, -yev,-yeva, -ovna, -vich   kabi shakllar 

ham urg’u qabul qilmaydi. Raxi`mov, Raxi`mova, Raxi`movna  

7. Sof ko’makchilar ham urg’u qabul qilmaydi. M: se`n bilan, opa`m uchun, me`n kabi bunda 

urg’u ko’makchi bilan birga kelgan mustaqil so’zning oxirgi bo’g’iniga tushadi. Se’n-la,se’n-

ila 

ESLATMA:  

---