Ziyamuhamedova

Аlumomolebden katalizatorida polimerlash

Ushbu jarayon 130–260ºC haroratda va 70 atmosferaga yaqin bosim ostida olib boriladi. Katalizator – yoyuvchi aluminiy oksi- didagi molibden oksidi MoО₃ dan tashkil topgan, molibden oksidi esa 5–8% ni tashkil etadi. Jarayonni o‘tkazishdan avval katalizator vodorod oqimida 430–480ºC da faollanadi, ko‘rinib turibdiki, mo- libdenning yuqori valentliklari quyigacha qisman qaytariladi, ya’ni u ham xrom oksidi katalizatoriga o‘xshab oksidlar aralashmasidan iboratdir. Ba’zan katalizatorga promotorlar (ishqoriy va ishqoriy yer metallari gidridlari va karbidlari) qo‘shiladi. Molibden oksidi bilan bir qatorda vanadiy oksidi ham ishlatilishi mumkin.
Аmalda jarayonni texnologik rasmiylashtirish xrom oksidi katali- zatorli jarayonnikidan farq qilmaydi.

3. Nikelli katalizatorda polimerlash

O‘rta bosimda polietilen ishlab chiqarishning ushbu holidagi usu- li 70 atmosfera bosimi ostida va 100–200ºC da amalga oshiriladi. Jarayonni katalizatori sifatida faollangan pista ko‘mir–yoyuvchidagi metalli nikel yoki kobaltlar xizmat qiladi. Katalizatordagi nikel- ning miqdori 3 dan 10% gacha ortadi. Katalizator ishqoriy metall
qo‘shimchalari bilan faollanishi mumkin.
Katalizatorni 175–140ºC va 140 atmosfera bosimida vodorod bi- lan regeneratsiya qilinadi.
O‘rta bosimda polietilen ishlab chiqarishning uch usulini ko‘rib chiqqan holida qanday katalizator ishlatilishiga qarab, olingan polie- tilen xossalarini taqqoslash mumkin (10-jadval).
10-jadval

O‘rta bosim polietilenining xossalari

Polimer xossasi	Ishlatilgan katalizatorlar
	sr O  srO , 2 3 3 al O SiO 2 3 2	MoO3–al2O3	Ni/ko‘mir
Molekular og‘irlik Zichlik, g/sm^3 Kristallik darajasi, % Erish harorati, ºC 1000 atom uglerodga to‘g‘ri kelgan CN3 guruhi soni Uzishga mustahkamlik chegarasi, kg/sm^2	1030 ming 0,95–0,96 93 123–133 1,5 285	30–250 ming 0,95–0,97 87 128–131 2,0 –	100–200 ming 0,94–0,95 80 117–120 20,0 –

Keltirilgan ma’lumotlar olinayotgan polimerning xossalariga ka- talizatorlar katta ta’sir o‘tkazishini ko‘rsatadi.
11-jadvalda turli usul bilan olingan polietilenlarning xossalari o‘zaro taqqoslab berilgan.
11-jadval