Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

айт”, деганида у зот: “(Эҳсон) Аллоҳни кўриб турганингдек ибодат қилишинг. Агар сен уни 
кўрмаѐтган бўлсанг, У Зот сени кўриб туради”, деганлар (Бухорий, Муслим, “Сунан” соҳиблари 
ривоят қилган). 
Ҳадисни тўлиқроқ тушуниш учун аввал “эҳсон”, “ибодат” сўзлари мазмуни билан танишиб 
чиқамиз. 
“Эҳсон” калимаси луғатда “яхшилик”, “чиройли иш”, “кимгадир фойда келтириш”, “бирон 
ишни гўзал суратда, қойиллатиб бажариш” маъносини ифодалайди. Уламолар айтишича, бу ҳадисдаги 
“эҳсон”дан мурод ихлос, хушуъ, Аллоҳ кузатиб турганини қалбдан ўтказиш, ибодатни маромига 
етказишдир. 
“Ибодат” сўзи “Аллоҳни улуғлаш”, “Аллоҳ айтганини қилиш” мазмунини англатади. Намоз 
ўқиш, рўза тутиш, ҳаж қилиш ибодат бўлганидек, ҳар бир ишни Аллоҳ кўрсатмасига биноан бажариш, 
Аллоҳ буюрганини бекаму кўст адо этиш, қайтарганларидан қайтиш ҳам ибодатдир. Хуллас, ҳар бир 
соҳада Аллоҳ розилигини истаб яшаш ибодат саналади. Албатта, намоз ибодатлар ичида энг улуғидир. 
Ҳадисда ибодат чоғида Аллоҳни кўриб тургандек ҳис этишга чақирилмоқда. Агар бунинг уддасидан 
чиқа олинмаса, Аллоҳ бандани кўриб тургани хаѐлдан ўтказилади. 
Агар бир одам сизни диққат билан кузатиб турса, ўзингизни одобли тутасиз, ортиқча гап 
гапирмаслик, ножўя иш қилмаслик ҳаракатида бўласиз. Бу, одатда, ожиз банда учун маълум 
вақтлардагина қилинади. Қаерда бўлсангиз ҳам Аллоҳ сизни кузатиб туради. Шундай экан, сиз қалбан 
Аллоҳни кўриб тургандек намоз ўқишга ҳаракат қилинг. Агар бунинг иложи бўлмаса, Аллоҳ сизни 
кўриб турганини ѐдда тутинг. Ҳеч ким йўқ жойда бир ўзингиз намоз ўқиѐтган бўлсангиз ҳам Аллоҳ 
сизни кўриб туради, нима қилаѐтганингизни билади. У Зот фаришталари сизнинг ҳар бир хатти-
ҳаракатингизни, айтган сўзларингизни номаи аъмолингизга битиб боради. 
38-САБАБ. НАМОЗНИ ВАҚТИДА ЎҚИШ 
ْنَع
ِىَّللا ِدْبَع
ُىْهَع ُللا َيِضَر
َؿ َق
:
َ َّلَسَس ِىْهَلَع ُىَّللا ىَّلَص َِّبَِّهلا ُتْلَأَس
: 
َؿ َق ِىَّللا ََِإ ُّبَحَأ ِلَمَعْلا ُّيَأ
: 
َلَّصلا
ُة
َؿ َق َمِتْقَس ىَلَع
: 
َُّثُ 
َؿ َق ّّيَأ
: 
َؿ َق ِنْيَدِلاَوْلا ُّرِب َُّثُ
: 
َؿ َق ّّيَأ َُّثُ
: 
َؿ َق ِىَّللا ِلهِبَس ِفِ ُد َمِْْا
: 
ِنَِداَزَل ُىُتْدَزَػتْسا ْوَلَس َّنِِبِ ِنَََِّدَح
.
َر َس
ُوا 
ْلا ُب
َخ
ِر 
ُّي
.ُّيِئ َسَّهلاَس ٌ ِلْسُمَس
Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Мен Набий соллаллоҳу алайҳи