Ziboyev jasurbek

---

QO

’

ZIBOYEV JASURBEK  

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA 

KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI 

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 

Dasturiy injinering fakulteti 

 

 

 

Laboratoriya ishi №6 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      

Guruh: 310-19 

Topshirdi: Qo’ziboyev J                

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TOSHKENT - 2021 

---

QO

’

ZIBOYEV JASURBEK  

Laboratoriya ishi №6 

Marshrutizatorning asosiy koʻrsatkichlarini sozlash 

Ishdan  maqsad: 

Marshrutizatorlar  asosida  tarmoqni  loyihalash  va  sozlash 

koʻnikmasini hosil qilish.  

 

Nazariy qism 

Marshrutizator ( router)

 – bu ikki va undan ortiq turli xildagi tarmoqni bir-

biri bilan bogʻlab beruvchi qurilmadir.   Bu qurilma biror bir portga kelib tushgan 

paketni  qayta  ishlab,  xotirasida  mavjud  jadvaldan  qabul  qiluvchini  qaysi  portda 

ekanligini  aniqlab,  soʻngra  shu  port  orqali  uzatadi..  Marshrutizator  dastur  va 

qurilma koʻrinishida boʻladi.  

Dastur koʻrinishidagi marshrutizator oddiy shaxsiy kompyuterga oʻrnatilgan 

va unga ikkita turli tarmoq ulangan boʻladi. Bu koʻrinishdagi marshrutizator bizdan 

ortiqcha  mablagʻ  talab  qilmasada,  ishonchli  hisoblanmaydi.  Chunki  kompyuterni 

har  doim  ham  yoqigʻ  holatda  saqlab  boʻlmaydi.  Shuning  uchun  ham  qurilma 

koʻrinishidagi  marshrutizatorlar  afzaldir.    Eng  sodda  routerda,  kamida  2  ta  port 

mavjud  boʻladi.  Biri  WAN  port  hisoblansa,    ikkinchisi  LAN  port  hisoblanadi. 

WAN  portga  turli  tehnologiyalarga  mansub  tarmoq  –  xDSL,  Frame  Relay,  ATM 

va boshqa kabilar ulanishi mumkin. LAN portga Ethernet texnologiyasiga tegishli 

tarmoq  ulanadi.    Hozirgi  kunda  router  ishlab  chiqaruvchi  firmalar  soni  kundan 

kunga koʻpayib bormoqda. Cisco, Huawei, ZTE,  Tenda, Zyxell, Fast, Telmax va 

boshqalar shular jumlasidandir. 

Endi  routerning  ishlash  prinsipini  koʻrib  chiqsak.  Siz  honadoningizga 

oʻrnatadigan ADSL modemlar ham router hisoblanadi WIFI marshrutizatorlar. Bu 

modemlar  koʻpi  bilan  10  Mbit/s  tezlikni  koʻtarib  bera  oladi.  Ammo  hozirgi 

abonent  liniya  tarmoqlari    bu  tezlikni    koʻtarmaydi.      Boshqariladigan 

marshrutizatorlar nafaqat ikki tarmoqni bir biri bilan bogʻlab beradi, balki sizning 

lokal    tarmogʻingizni    tashqi  hujumlardan  himoya  vazifasini  ham  bajarib  beradi. 

Ularda  tarmoq  ekrani  –  firewallar  mavjud  boʻlib,  ular  yordamida  sizning 

tarmogʻingizga ruhsatlarni berishi mumkin.  

Router  marshrutizasiya  jadvaliga  asoslangan  holda  ishlaydi.  U  ikki  hil 

koʻrinishda boʻladi: 

Dinamik 

marshrutizasiya 

va 

Static 

marshrutizasiya. 

Dinamik 

marshrutizasiya,  koʻrinishidan  qulay,  uni  sozlash  shart  emas.  U  oʻziga  ulangan 

barcha  qurilmalar  togʻrisida  ma’lumotni  saqlaydi.  Vaqti  –  vaqti  bilan  tarmoqqa 

paketlar  joʻnatib  turadi  va  ulardan  qaytgan  javob  orqali  tarmoqni  hotirasida 

saqlaydi.    Ammo  bu  routerni  koʻproq  ishlashiga  sabab  boʻladi  (yuklama 

koʻpayadi).    Havsizklik  jihatda  ham  mukammal  deb  boʻlmaydi.  Statik 

marshrutizasiya  esa  tarmoq  havfsizligining  barcha  talablariga  javob  beradi.    Shu 

---

QO

’

ZIBOYEV JASURBEK  

bilan  birga  statik  router  tarmoq  administrator  tomindan  sozlamalar    buyrigʻi 

kiritilib tarmoqming barcha imkonyatlari  quriladi.