Ўзбкистон республикаси

Kim = Qfakt / (Qloyiha – Qijara + Qkonser) ,


bu yerda Q_loyiha – mahsulot ishlab chiqarishning eng katta hajmi;
Kfakt – chiq arilgan mahsulotning haqiqiy hajmi;
Qijara – ijaraga berilgan quvvatlardagi mahsulotlarning hajmi;
Qkonser – konservatsiya qilingan quvvatlardagi mahsulotlarning hajmi.
Bu kо‘rsatkich 0,6 dan katta yoki unga teng bо‘lishi kerak.
Uskunalar (asosiy fondlar)ni ishdan chiqishi koeffi-siyenti. Bu kо‘rsatkich quyidagi formula bilan aniqlanadi:
Kizp = I / O ,
bu yerda, K_izp – uskunalarning ishdan chiqish koeffitsiyenti;
I – asosiy fondlarning ishdan chiqishi;
O – asosiy fondlarning dastlabki qiymati.
Agar yuqoridagi barcha koeffitsiyentlarning tarmoq miqdori teng yoki katta bо‘lsa, bunday korxona iqtisodiy qudratli va tо‘lov qobiliyatiga ega hisoblanadi.

10.5. Samaradorlikni oshirishning asosiy yо‘nalishlari

Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida korxonalar faoliyati ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligini oshirish yо‘llarini doimo qidirishni talab qiladi. Agar shunday qilinmas ekan, korxonaning qat’iy raqobat muxitida omon qolishi qiyindir. Bu ayniqsa, kichik va о‘rta korxonalarga tegishlidir. Avval aytib о‘tilganidek, ularning vujudga kelishi va rivojlanishining barcha bosqichlarida qiyinchiliklar va hal qilinmagan muammolar juda kо‘p uchraydi.
Tadbirkor muvaffaqiyatli faoliyat yuritishi uchun oddiy bozor omillari (mahsulotni doimo yangilash, sifatini oshi­rish, marketing tadqiqotlari, muvaffaqiyatli raqobat va boshqalar)dan tashqari о‘z faoliyatining samaradorligiga erishishning turli-tuman yо‘llaridan foydalanishi zarur. Bular quyidagilardir:
- ilg‘or texnologiya va zamonaviy uskunalardan foyda­lanish;
- xom ashyo va materiallarning yangi turlarini qо‘llash;
- asosiy fondlardan yaxshiroq foydalanish;
- aylanma mablag‘larni aylanishini jadallashtirish;
- mehnatni tashkil qilishning samarali shakllari va usullarini qо‘llash;
- menejment fani va amaliyotining ilg‘or yutuqlaridan foydalanish;
- mamlakatimiz va xorij firmalarining ilg‘or tajribalarini tatbiq etish va boshqalar.