Ўзбкистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат педагогика

 
олмайди. Ўқиган
 
матн юзасидан берилган 
саволларга жавоб бера олмайди.
 
Аграматик дислекция — нутқнинг 
грамматик томони ҳамда морфологик ва синтактик умумлаштиришнинг 
ривожланмаганлигиоқибатидир. Мнестик дислекция — ҳамма ҳарфларни 
ўзлаштиришдаги қийинчиликларда намоён бўлади. Мнестик дислекция 
товуш ва ҳарф ўртасидаги ўзаро боғлиқликнинг ва нутқий хотиранинг 
бузилиши натижасида келиб чиқади
. 
Оптик дислекция — график жихатдан 
ўхшаш ҳарфларни ўзлаштиришдаги қийинчиликлар натижасида келиб 
чиқади. 

---

165 
Тактил дислекция — кўр болаларда кузатилади. Унинг асосида Брайл 
алифбосидаги ҳарфларни тактил қабул қилиш орқали ажратишдаги 
қийинчиликлар ётади. М.В. Хвацев дислекцияни қуйидагича таснифлайди: 
фонематик, оптик, семантик ва мнестик. Унинг фикрича, болаларда кўпроқ 
фонематик ва оптик дислекция кузатилар экан. Фонематик дислекцияда 
болалар 2—4 йил давомида ҳам тўғриўқишни ўргана олмайдилар. Улар 
айрим ҳарфларни жуда қийинчилик билан ўзлаштирадилар ва уларни 
бўғинларга, сўзларга қўшиб ўқий олмайдилар. Баъзи болалар ҳарфларни 
қийинчиликсиз ўзлаштирадилар, лекин бўғин ва сўзларни ўқиш жараёнида 
кўп хатоликларга йўл қўядилар. Буни муаллиф фонематик эшитувни яхши 
ривожланмаганлиги деб кўрсатади. Болалар ўқиш жараёнида товушларни 
аниқ талаффуз қилмайдилар ва ўхшаш товушларни бир-биридан ажрата 
олмайдилар. Оптик дислекция болалар ёзилиши жихатдан ўхшаш ҳарфларни 
алмаштирадилар. Болаларда кўрув анализ синтези ва фазовий тасаввурлар 
бузилган бўлади. Оптик дислекцияда болалар шакли ва ёзилиши билан 
ўхшаш ҳарфларни (т-п, ш-и, л-м, э-в) алмаштирадилар. Ҳарф элементларини 
фазода жойлашувига кўра ўхшаш ҳарфлар алмаштирилади: э-з, б-д, т-ш. 
Мнестик 
дислекция 
ҳарф 
ва 
товуш 
ўртасидаги 
боғланишни 
ривожланмаганлиги ёки бузилиши билан характерланади. Семантик 
дислекция техник жихатдан тўғриўқилган матн маъноси тушунарсиз бўлиши 
билан характерланади.