Ózbetinshe jumis materiallari

14-shınıǵıw. Qaraqalpaq túsindirme sózliginen paydalanıp, qaraqalpaq tilindegi abadan, aspaz, bekkem, mıqlı, kúshli, kerekli, joldas, oylasıw, tayarlanıw, kitap, ayaq, bas, alma, qamıslıq degen sózlerdiń hár túrli mánileriniń sózlikte berilgenligin «Qaraqalpaq tiliniń túsindprme sózligi»nen anıqlap kóshirip jazıń.

Úlgi: Kúshli. Kelb. Mıqlı, qarıwlı, hallı.

Ógiziń kúshli bolmasa bunsha tógindi tógiw qayda.(85-bet)

15-shınıǵıw. Tekstti kóshirip jazıń.Qaysıları ulıwma qollanılatuǵın sózler, qaysıları termin sózler ekenin aytıp beriń.

KESİRTKELER.

Jer betinde kesirkelerdiń 3500 túri Rossiyada 75, al biziń respublikamızda 12 túri bar.

Kesirkeler máyek hám tiri tuwıw jolı menen kóbeyedi. Tiri tuwılǵan kesirtkeler 20 santimetrden aspaydı. Kesirtkeniń bul túri suwda da jaqsı júzedi hám suwlı, toǵaylı jerlerde jasaydı.

Kesirtkelerdiń ayaqsız, jılanǵa megzes túrleri de bar. Uzınlıǵı 1,2 metr keletuǵın kesirtkeler biziń jerimizde dár`yaǵa jaqın, palız egilgen atızlarda, baǵlarda ushırasadı. Olar aǵashlarǵa emin-erkin órmelep kete beredi.

Basqa mámleketlerde uzınlıǵı 60 santimetrge jetetuǵın kesirtkeniń uwlı túrleri de ushırasadı. Olardıń uwı, hátte, adamlardı da óltiriwi múmkin.

(«J»)