ÓzbekstAn tAriYxÍ

sháriyat talaplarına ámel 

etiliwi ústinen qadaǵalaw

http://eduportal.uz

---

61

awırlıq  (tas-tárezi)  hám  uzınlıq  ólshemleriniń  tuwrılıǵın  hám  de 

xalıqtıń  sháriyat  qaǵıydalarına  qanshelli  ámel  etip  atırǵanlıǵı  ústinen 

tikkeley qadaǵalap barǵan. Meshitlerge barıp namaz oqıwshılar dizimin 

teksergen.  Qadaǵan  etilgen  ishimlikler  ishiliwine  hám  de  paraxorlıqqa 

qarsı sharalar kórgen. 

sonday-aq,  bul  sistemada  muftiy  hám  sadrlar  da  úlken  dárejege 

iye  bolǵan.  Máselen,  muftiy  Qazıkalon  quramalı  dep  esaplaǵan  hár 

túrli  diniy-huqıqıy  máseleler  boyınsha  sháriyatqa  tiykarlanıp  qarar 

(fatvo)  shıǵarıwshı  ulama  edi.  ol  shıǵarǵan  qararın  óz  móri  menen 

tastıyıqlaǵan.  Qazı  usı  qarar  tiykarında  húkim  shıǵarǵan.  Sadrlar  bolsa 

waqım múlkleriniń basqarıwshıları edi. 

tanap

  (arqan,  shılbır)  —  egin  maydanın  ólshew  ushın  qollanılatuǵın 

maydan  birligi.  1  tanap  jer  maydan  8,33  sotix.  1  gektar  jer  bolsa  12 

tanaptı quraǵan.

1.  Ámirliktiń mámleket basqarıwında qanday ózgerisler júz berdi?

2.  Ámirliktiń  hákimshilik-aymaqlıq  jaqtan  bóliniwinde  ne  tiykar  etip 

alınǵan hám nege onday bolǵan?

3.  amlak ne edi hám ol qanday basqarılǵan?

4.  Ámirliktegi  joqarı  mámleket  lawazımları  haqqında  nelerdi  bilip 

aldıńız?

5.  Ámirlikte sudlaw isleri qalay ámelge asırılǵan?

Búgingi  kúnde  hám  dúnya  mámleketleri  arasında  monarxiyalar 

bar.  «Mámleket  hám  huqıq  tiykarları»  páninen  alǵan  bilimlerińizge 

tayanıp  olar  orta  ásir  monarxiyalarınan  qaysı  tárepleri  menen  parıq-

lanıwın anıqlań.