Ózbekstan respublikasi joqari va orta arnawli bilimlendiriw ministirligi berdaq atindaĝi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

2.2.1 – suwret. Tuwrıdan-tuwrıólshewge ámeliy mısallar


2.3 Tuwrıdan-tuwrı bir márteólshewdiń matematik modeli

Bir márteliktuwrıdan-tuwrıólshewler úsh márteden kóp ótkizilmeydi. Bunday jaĝdaydatákrarbaqlawlar adasıwlar bolıwımúmkinliginenabaylıbolıwushın xizmeat qiladi. Bir martelikbaqlawlar menentuwrıdan tuwriólshewlerdińqosindıanıqsızlıĝınbahalawushınonıńbarlıqtiykariy tashkil qılıwshılarni mánislerin aprior kórinistebiliwkerekboladı. Sonday qılıp, bir martelikbaqlawlar menentuwridan tuwriólshewlerdińqosindıanıqsızlıĝı V tur boyınshabahalanadi. Bunday jaĝdayda А tur anıqsızlıqbahalanbaydi.

Tuwridan tuwri bir marta ólshew natijeleriniń qayta islewtómendegi tartibda ámelgeasirıladı:

1.Ólshew sxemasi, ólshewler ótkiziwsharayatıtuwrısındaĝı aprior maglıwmat, qollanılĝan texnik qurallardıń (ólshewqurali, sınawúskenesi t.b.) metrologik xarakteristikalari analiz qilinadi.

2. Ólshenip atırĝanshamaniń 1-3 ta baqlawlar alıp boriladi. Quramında qopal qátelikjoq depqabıl qiliĝan natijalerden biri ólshew nátiyjesi depqabıl qilinadi.

3. Ólshenip atırĝanshamaniń V tur boyınsha standart anıqsızlıĝı tabıladi. Bunda baslanĝısh maĝlıwmatlar bolıptómendegilar xizmet qiladi:

- aldınorınlanĝanólshewmaĝlıwmatlarına tiykarlanĝan jaĝdaydaólshenip atırĝanshamanińitimallıqbólistiriwi tuwrısida maĝlıwmatlar;

- belgili qurilmalar va hám materiallardińsaykesqásiyetleri tuwrısında ulıwma bilimlar yamasa tajribalarga tiykarlańan maĝlıwmatlar;

- konstant hámmaĝlıwmatnamalarĝa tiykarlanĝan anıqsızlıqlar;

- qurilmalarni attestatlaw, salistıriw, kalibrlew sertifikat (yamasa bayannamalari) ga tiykarlanĝan maĝlıwmatlar t.b.

Boshlańʼich maĝlıwmatlarniń turli variantlari holatida standart anıqsızlıqtıesaplawdıńtómendegi variantlaridan biridan foydalańan jaĝdaydabahalawmúmkin.

1. 
   Egerdeólshew nátiyjesiniń Y bólistiriwnızamıbelgilibolsa, onıń standart awıwı standart anıqsızlıq U₁(Y) retindeqabıl qılınadi.
   
2. 
   Egerde qóllanilgan ólshewquralsi texnikasini joqarı va páski shegaralıbelgilibolsa, usıjaĝdayda standart anıqsızlıqkiriwshamasınbólistiriwnızamına sáykes ráwishteesaplanadı.
   
3. 
   Berilgen intervalda belgili isenimlilik dárejesi menenbólistiriwniń normal nızamı deb bahalanĝan jaĝdayda B tur boyınshaanıqsızlıqtómendegishe anıqlanadı:
   

(2.3.1)

bu jerde:k - ishonch darajasi 0,9; 0,95 va 0,99 bólgan holatlarda mos raavishda qamrab alıw koeffitsientlari 1,64; 1,96 va 2,58.

1. 
   Ólshewlar anıqsızlıĝın barlıqqurawshıların aniqlaĝannan keyin olardıtómendegianlatpaĝamuwapıqqosindıanıqsizlıĝı tabıladı:
   

   (2.3.2)

2. 
   Berilgen isenimlilikdárejesiPmenenólshew nátiyjesinbólistiriwnızamınesapqaalĝanjaĝdaydakeńeytirilgenanıqsızlıq aniqlanadi
   

(2.3.3)

buljerde: k- qamtipalıw koeffitsienti.

Qamtıpalıw koeffitsienti 2 den 3 ge deyin bolĝan diapazonda tańlanadi. Qáteliklerdi qurawshilardibólistiriwnizamlari kompozitsiyasi esaplanĝan ólshew nátiyjesinińbólistiriwnızamıbelgilibolsajánede aniq mánisini aniqlawmúmkin. Tiykarınan normal hám tekis bólistiriw nizamlari ámeliy ólshewler jaĝdaylarına sáykes keledi.

Ólshew nátiyjesi tómendegi kóriniste jaziladı

(2.3.4)

1-MISAL.Manometr járdeminde tuwridan tuwrı bir mártebeólshewótkizilgendekeńeytirilgenanıqsızlıqtıesaplaw.

Metrologik xarakteristikalari (pasport maĝlıwmatlari tiykarında):