|
Verlibr
– francuzsha
vers
–
еrkin
degen,
libres
–
sheyr, qosıq
sózlerinen
alınǵan аtаmа. Dástúrli qosıq qurılısınıń ólshemlerine baǵınbaytuǵın lirika janrı.
Verlibrdiń qatarlarınıń buwın sanları teń bolmay, uzınlı-qısqalı bolıp keliwi
múmkin, geyde bir sózdiń ózi de bir qatardı аńlаtаdı.
117
ÓZBETINSHE JUMÍSLAR USHÍN TAPSÍRMALAR
1.
Ájiniyazdıń “Dáwran bolmadı” qosıǵınıń ekinshi shuwmaǵınıń sońı 1975-
jılǵı “Tańlamalı shıǵarmaları”nda “Shóllerdе yúgúrgán ahıw-jáyrandı, Sayalaǵan
shenli dáwran bolmadı” dep tamamlanadı. Al, 1988-jılǵı “Tańlamalı
shıǵarmaları»nda “Shóllerde yúgúrgán ahıw-jáyrandı, Sayad alǵan shenli dáwran
bolmadı” dep berilgen. Usı qosıq qatarların tekstologiyalıq jaqtan salıstırıń hám
qaysısı durıs ekenligin anıqlań.
2.
Berdaqtıń 1987-jılǵı “Saylandı shıǵarmaları”nda “Aqmaq patsha” dástanınıń
ekspoziciyasında “Qosın tigip Sasıq kólge” degen qatarlar bar. Shayırdıń 1997-jılǵı
“Tańlamalı shıǵarmaları”nda bul qatarlar “Qosın tigip Quwlı kólge” dep
keltirilgen. Sizińshe, qaysı toplamdaǵı dástannıń teksti, syujet qurıw, uyqas tańlaw
ózgeshelikleri shayırdıń stiline jaqın dep oylaysız?
3.
Berdaqtıń “Altı qız” qosıǵında Qosımbet tazdıń hám onıń arbasına mingen
altı qızdıń ólimin súwretlew tragizm be yaki komizm be?
4.
T.Qayıpbergenovtıń “Kózdiń qarashıǵı” romanındaǵı Jaqsılıq Dáwletov
obrazı estetikalıq qásiyetleri boyınsha qanday obrazǵa kiredi? Unamlı ma yaki
unamsız obraz ba?
5.
Tımsal ne ushın epikaǵa kiredi? Mısallar menen dálilleń.
6.
I.Yusupovtıń “Ǵazlardıń qanatında” qosıǵı lirikanıń qaysı tipine kiredi?
7.
I.Yusupovtıń “Sallana-dolana barar bir jánan” qosıǵı lirikanıń qaysı tipine
kiredi?
8.
I.Yusupovtıń “Sallana-dolana barar bir jánan” qosıǵında kishigirim syujet
qollanılǵan. Bul syujet qaraqalpaq folklorı kóp tomlıǵınıń 77-87-tomlarında
berilgen “Ármanlı dúnya” ráwayatınıń syujeti menen uqsas. Siz qalay oylaysız, bul
folklorlıq dástúr me yaki folklorizm be?
9.
Poema yaki balladalar (qospaq janrlar)dan lirikanıń tiplerine (súwretlew
lirikası, pinhamı lirika, oy-pikir lirikasına) mısallar (úzindiler) alıwǵa bola ma?
10.
Lirikalıq qaharman degende kimdi túsinesiz? Shayırdıń ózin be yamasa
qosıqta sáwlelengen ádebiy tulǵanı ma?
118
11.
Lirikada oktava, sonet hám muashshaqlardı «konservativ forma» dep ataydı?
Ne ushın? Mısallar menen dálilleń.
12.
Qaraqalpaq ádebiyatında haqıyqıy ǵázzeller, rubayılar bar ma? Pikirińizdi
mısallar menen dálilleń.
13.
Lirikada syujet qollanıla ma? Eger qollanılsa, qosıqta ol ne ushın xızmet
etedi. Pikirińizdi mısallar menen túsindiriń.
14.
S.Xojaniyazovtıń “Súymegenge súykenbe” komediyasınıń ekinshi aktinde
Áwezdiń “
Kelip turman men bayardıń joǵında
, Sallana, dolana bir shıq jananım”
degen ariyası házirgi kúnde estrada qosıq atqarıwshıları tárepinen “
Kelip turman
men bayardıń jolında
, Sallana, dolana bir shıq jánanım” dep atqarılıp júr. Buǵan
jekke qatnasıńızdı bildiriń.
15.
Poema, balladalardı ne ushın “qospaq” yaki “aralas janrlar” degen ulıwmalıq
atama menen ataydı?
16.
Tórtinshi ádebiy túr haqqında kózqaraslardı keltiriń.
17.
Xronologiyalıq syujettiń kompoziciyası menen xronologiyalıq emes
syujettiń kompoziciyasınıń abzallıqları hám kemshiliklerin anıqlań. Bul tapsırmanı
dápterińizde keste túrinde orınlań.
18.
“Qaptal syujet” degenimiz ne hám oǵan ádebiy shıǵarmalardan mısallar
keltiriń.
19.
Berdaqtıń “Aqmaq patsha” dástanında hám T.Qayıpbergenovtıń “Maman
biy ápsanası” romanında kóshpeli syujettiń qollanılıw ózgesheliklerin anıqlań.
20.
J.Esenov
epikalıq
shıǵarmalardıń
kompoziciyasın
syujet
qurıw
ózgesheliklerine qaray parallel (Tek prolog hám tiykarǵı syujetten yaki tek tiykarǵı
syujet hám epilogtan turatuǵın) kompoziciya hám úsh múyeshli sheńberli
(Prolog+tiykarǵı syujet+epilog) kompoziciya dep ekige bólip qaraydı. Qaraqalpaq
prozasınan kompoziciyanıń usı eki túrine mısallar tabıń.
21.
Syujetten tıs elementlerge neler kiredi hám olarǵa ádebiy shıǵarmalardan
mısallar keltiriń.
22.
Shıǵarmanıń bayanlaw usılı kompoziciyaǵa kire me?
119
23.
“Konfliktsizlik teoriyası” degenimiz ne hám oǵan ХХ ásir qaraqalpaq
ádebiyatı tariyxınan mısallar keltiriń.
24.
Ádebiyattanıwda antonim, antiteza hám oksyumoron degen terminler
ushırasadı. Olardıń parqı nede? Mısallar keltire alasız ba?
25.
Kórkem shıǵarmalarda dialektizm, varvarizm hám vulgarizmler ne ushın
qollanıladı. Olardı shennen tıs qollanıwdıń ádebiy tekstke qanday tásiri bar?
26.
Házirgi dáwir ádebiyatınan neologizmlerge mısallar keltiriń.
27.
Omonim sózler qollanılatuǵın tórtliktiń túri ne dep ataladı? Buǵan
qaraqalpaq poeziyasınan mısallar keltire alasız ba?
28.
Kórkem tildiń fonetikalıq ózgesheliklerine neler kiredi? Mısallar keltiriń.
29.
Onomatopeya degenimiz ne? Oǵan mısallar keltiriń.
30.
Geyde kórkem shıǵarmanıń tilinde gáptegi bir sózdi buzıp, yaǵnıy sózdegi
bir sesti sozıp (Ya-a!, Namıs-tı-ı!, Ja-ar-tı!) yaki arttırıp (Jalǵızımm!) qollanılıw
jaǵdayları ushıraydı. Bul seslik ózgeshelikler kórkem shıǵarmada ne ushın
qollanıladı dep oylaysız? Pikirlerińizdi qosımsha mısallar menen tolıqtırıń.
31.
Kórkem punktuaciyanıń ádebiy teksttegi xızmeti qanday? Mısallar keltiriń.
32.
Dúnya poeziyasında neshe qosıq ólshemi bar? Qaraqalpaq poeziyasınıń
qosıq ólshemi qanday?
33.
Verlibr degende neni túsinesiz? Oǵan dúnya hám qaraqalpaq poeziyasınan
mısallar keltire alasız ba?
34.
Bántlik formaları boyınsha qosıqtıń qanday túrlerin bilesiz? Qaraqalpaq
poeziyasında bántlik forması boyınsha qanday qosıq formaları rawajlanǵan?
35.
Uyqas formaǵa qatnaslı element pe yaki mazmunǵa ma?
36.
S.Ibragimov poeziyasında modernizm aǵımınıń belgileri kórine me? Eger
kórinse, mısallar menen dálilleń.
37.
Aǵartıwshılıq aǵımı degende neni túsinesiz? Oǵan Shıǵıs hám Batıs
ádebiyatınan mısallar keltiriń.
38.
Realizm metodi degende neni túsinesiz? Onıń súwretlew principleri qanday?
39.
Stil degenimiz ne hám ol hámme jazıwshı-shayırlarda bola ma?
40.
Ádebiy process degenimiz ne hám ol qalay rawajlanadı?
120
Do'stlaringiz bilan baham: |
